تحقیقات نشان داده است که بیشتر از ۳۳ درصد زنان، اضطراب و افسردگی بارداری را تجربه کرده‌اند. به همین دلیل روان پزشکان و متخصصان علوم رفتاری توجه ویژه‌ای به دوران بارداری و افسردگی در دوران بارداری دارند. در ادامه به علت‌های افسردگی بارداری و روش‌های مقابله با آن خواهیم پرداخت با کودکت همراه باشید.
هلی اسمیث (Healy Smith) یک روانپزشک باروری در کلینیک سلامت روانی در بیمارستان روانی نیویورک می‌گوید: برخی مطالعات نشان می‌دهند که تنها کم‌تر از ۲۰ درصد زنانی که دچار افسردگی بارداری شده‌اند به دنبال درمان هستند که این آمار نگران کننده است.
دکتر اسمیث توضیح می‌دهد: این افسانه که زنان باردار باید خوشحال باشند، هنوز رواج بسیاری دارد. به همین دلیل احتمال کمتری وجود دارد که پزشکان از وضعیت آشفته ذهنی زن باردار سوالی بپرسند و زن باردار هم از بازگو کردن آن احساس شرم می‌کند.
آکادمی پزشکان اطفال آمریکا در دسامبر ۲۰۱۸ یک بیانیه منتشر کرده‌اند و در آن اظهار داشتند که پزشکان باید برای محافظت از سلامت کودکان از افسردگی دوران بارداری پرده بردارند و مادران باردار را از نظر روانی هم معاینه کنند.
دکتر ماریان ایرلز (Marian Earls) یکی از نویسندگان این بیانیه می‌گوید: وقتی ما قادر به کمک برای سلامت ذهنی یک مادر هستیم در اصل به همه خانواده او کمک می‌کنیم. ما امیدواریم که بتوانیم یک سپر حفاظتی برای کودک ایجاد کنیم و سلامت ذهنی خانواده را تقویت کنیم.
این بیانیه همچنین می‌گوید که زنان باید بعد از تولد کودک برای افسردگی غربالگری شوند به ویژه زمانی که کودک به ۱، ۲، ۴ و ۶ ماهگی می‌رسد. اگر غربالگری شما نشان می‌دهد که در دوران بارداری افسردگی و اضطراب دارید نگران نباشید. راه‌های امنی برای درمان این مشکلات وجود دارد.
علائم افسردگی بارداری
دکتر اسمیت می‌گوید: تشخیص اختلالات روحی در دوران بارداری می‌تواند دشوار باشد زیرا برخی از علائم مانند تغییر در اشتها، سطح انرژی، تمرکز یا خواب می‌تواند با علائم دوران بارداری مشترک باشد. همچنین طبیعی است که نسبت به سلامت دوران بارداری کمی نگران باشید. اما اگر به صورت مداوم تجربه علائم افسردگی و یا اضطراب را دارید به ویژه اگر قادر به انجام کارهای معمولی خود نیستید، حتما از روانپزشک کمک بگیرید.
علائم افسردگی دوران بارداری شامل:
• در بیشتر مواقع، حداقل دو هفته مداوم حالت افسردگی داشته باشید.
• دیگر از چیزهایی که از آن لذت می‌بردید، لذت نمی‌برید.
• علاقه شما به جهان اطرافتان کم می‌شود.
• احساس گناه می‌کنید.
• احساس بی‌ارزش بودن دارید.
• کم‌انرژی می‌شوید.
• کاهش‌تمرکز
• تغییر اشتها
• احساس نا‌امیدی
• افکار خودکشی
• خواب بیش از حد یا خواب ناکافی نداشته باشید.
بیشتر بخوانید: آمادگی بچه دار شدن در شما شکل گرفته است یا تردید دارید؟
علائم اضطراب در دوران بارداری
علائم اضطراب دوران بارداری بر اساس نوع اختلال متفاوت است. به طور کلی شامل اختلال اضطراب، وسواس فکری و هراس از داشتن اختلال می‌باشد.
عمومی‌ترین علائم اختلال اضطراب شامل:
• نگرانی بیش از حد که کنترل آن دشوار است.
• حساس شدن بیش از حد
• تنش/ درد عضلانی
• اختلال در الگوهای خواب
• از درون احساس بی‌قراری داشتن
• خستگی
• کاهش تمرکز
نشانه‌های اختلال وسواس فکری
• به صورت مکرر و مداوم افکار مزاحم داشته باشید.
• تلاش برای از بین بردن این افکار از طریق افکار و یا رفتارهای تکراری
نشانه‌های اختلال اضطراب
• دائما ترس از حمله عصبی داشته باشید.
• حملات عصبی مکرر
هرکسی می‌تواند افسردگی یا اضطراب را در دوران بارداری تجربه کند. اما زنانی با این عوامل خطرناک، آسیب‌پذیرتر هستند عبارتند از:
• داشتن سابقه شخصی یا خانوادگی از یک حالت اختلال مانند افسردگی یا اضطراب
• سابقه اختلال ناهنجاری قبل از قاعدگی
• زود مادر شدن (زیر ۲۰سال)
• داشتن حمایت اجتماعی ضعیف
• تنها زندگی کردن
• تجربه درگیری زناشویی
• طلاق گرفته و بیوه شده یا از هم جدا شده‌اند.
• داشتن اتفاقات بد و پر‌استرس در سال گذشته
• احساس متضاد (ناراحتی) در مورد باردار بودن
• مشکلات بارداری
• داشتن بیش از ۳ فرزند
خطرات درمان نشدن اضطراب و افسردگی دوران بارداری
دکتر اسمیث می‌گوید: عواقب درمان نشدن افسردگی و اضطراب دوران بارداری به خوبی اثبات شده است، اما اغلب نادیده گرفته می‌شود. خطرات برای تولد کودکانی که مادران آن‌ها افسردگی یا اضطراب درمان نشده دوران بارداری دارند عبارتند از:
• وزن کم هنگام تولد
• تولد زودرس (قبل از هفته سی و هفتم بارداری)
• نمره پایین APGAR (که میزان سلامت نوزادان پس از زایمان را تعیین می‌کند.)
• سازگاری ضعیف خارج از رحم شامل مشکلات تنفسی و ناتوانی
خطرات برای مادر شامل موارد زیر است:
• خودکشی
• خاتمه بارداری
• اضطراب یا افسردگی پس از زایمان
• استفاده از موادی مانند الکل یا مواد‌مخدر
• وابستگی ضعیف به کودک
• از سلامت جسمی او خوب مواظبت نمی‌کند.
• پری‌کلامپسیا (از عوارض دوران بارداری و یک اختلال چند ارگانی است که در ۳ تا ۵ درصد از حاملگی‌ها در کشورهای غربی رخ می‌دهد که باعث عوارض جنینی و مادر می‌شود.)
• زایمان زودرس
• انجام سزارین
بیشتر بخوانید: مسئولیت های شوهر در دوران بارداری چه مواردی را شامل می شود؟
درمان اضطراب و افسردگی بارداری
روش‌های درمانی متعددی وجود دارند که شامل دارو نمی‌شوند و بنابراین به طور کلی برای یک نوزاد درحال رشد، ایمن تلقی می‌شوند. برای زنانی که به دارو نیاز دارند، گزینه‌های کم‌خطر وجود دارند که می‌توانند آرامش واقعی را به ارمغان بیاورند.
رویکردهای روانشناسی و غیر دارویی
درمان‌های زیر برای کمک به زنان باردار که مبتلا به افسردگی خفیف بارداری هستند اختصاص داده شده است.
• روان‌درمانی، مانند شناخت رفتار درمانی (CBT) که درآن یک درمانگر ماهر، رویکردهای جدیدی را برای مدیریت افکار و احساسات آموزش می‌دهد.
• اسیدهای چرب امگا ۳ که در غذاهایی مانند ماهی و گردو یافت می‌شوند و می‌توانند به عنوان تقویت‌کننده به صورت طبیعی عمل کنند.
• نور درمانی، که در آن بیماران در زمان‌های خاصی از روز در معرض نور مصنوعی خورشید قرار می‌گیرند تا علائم افسردگی را تسکین یا کاهش دهد.
• طب سوزنی، یک روش چینی است که شامل قرار دادن سوزن‌های کوچک در قسمت‌هایی از بدن است که به فکر تاثیرگذاری بر حالت است.
داروهای ضد افسردگی
اگر در حال حاضر برای افسردگی یا اضطراب دارو مصرف می‌کنید، قبل از توقف دارو با روانپزشک خود مشورت کنید. دکتر استفانی روانپزشک نیویورکی می‌گوید: یک تحقیق در سال ۲۰۰۶ در مجله انجمن پزشکان آمریکا منتشر شده است که نشان می‌دهد زنانی که داروهای ضدافسردگی دوران بارداری را متوقف کرده‌اند در مقایسه با ۲۶ درصد زنانی که داروهای خود را ادامه داده‌اند، احتمال بازگشت بیماری در دوران بارداری را داشتند. افرادی که افسردگی آن‌ها برگشته است باید داروهای خود را در دوران بارداری مجددا استفاده کنند.
اگر شما هم فکر می‌کنید خودتان یا اطرافیانتان در دوران بارداری از مشکلات روحی و افسردگی بارداری رنج می‌برد برای اطمینان از سلامت مادر و کودک حتما از نظر پزشکان و متخصصان استفاده کنید تا در صورت تشحصی افسردگی هر چه سریع‌تر کارهای درمانی انجام شود.
