کودکان ممکن است در زندگی خود با مشکلاتی مانند سازگاری با کلاس درس جدید، مورد آزار و اذیت قرار گرفتن توسط همکلاسی‌ها و بد رفتاری در خانه روبه‌رو شوند، اما به عنوان راهنمای ایجاد تاب آوری برای والدین می توان گفت تاب آوری باعث رشد و شکوفایی آن‌ها علیرغم وجود این مشکلات می‌شود.
ما دلمان می‌خواهد دوران کودکی را برای فرزندانمان تبدیل به دورانی ایده‌آل و بدون دغدغه کنیم، اما جوانی به تنهایی هیچ سپری در برابر آسیب‌های عاطفی، چالش‌ها و آسیب‌های روحی بسیاری از کودکان ایجاد نمی‌کند. می‌توان از کودکان خواست با مشکلاتی که برایشان رخ می‌دهد از سازگاری با کلاس درس جدید و آنلاین شدن مدارس گرفته تا مورد آزار قرار گرفتن توسط همکلاسان یا حتی تنش و دعوا در خانه، مقابله کنند. به این مشکلات عدم قطعیت‌هایی که بخشی از بزرگ شدن در دنیایی پیچیده است را اضافه کنید، کودکی می‌تواند هر چیزی جز بی‌خیالی باشد. توانایی پیشرفت با وجود این چالش‌ها، از مهارت‌های تاب آوری است.
| آنچه در این مقاله می‌خوانید: |
تاب آوری را می‌توان آموخت
ایجاد تاب آوری یا انعطاف‌پذیری – توانایی سازگاری خوب با ناملایمات، آسیب ها، اتفاقات غم انگیز، تهدیدها یا حتی منابع مهم استرس – می‌تواند به فرزندان ما کمک کند استرس و احساس اضطراب و عدم اطمینان را مدیریت کنند. با این حال، انعطاف پذیر بودن به این معنی نیست که کودکان مشکل یا پریشانی را تجربه نخواهند کرد. درد عاطفی، ناراحتی و اضطراب زمانی که ما دچار آسیب جدی یا فقدان شخصی شده‌ایم، یا حتی زمانی که خبر از دست دادن یا آسیب دیدگی شخص دیگری را می‌شنویم، کاملا رایج است.
۱۰ نکته به عنوان راهنمای ایجاد تاب آوری در کودکان و نوجوانان
ارتباط برقرار کنید
اهمیت تعامل و برقراری ارتباط با همسالان خود، از جمله مهارت همدلی و گوش دادن به دیگران را به کودک خود بیاموزید. راه‌هایی را بیابید که به کودکان کمک کنید تا ارتباطات خود را تقویت کنند، مثلا می‌توانید به آن‌ها پیشنهاد دهید که به صورت حضوری یا از طریق تلفن، تماس تصویری و پیام‌های متنی با همسالان خود ارتباط برقرار کنند. همچنین ایجاد یک شبکه خانوادگی قوی بسیار مهم است. ارتباط با دیگران حمایت اجتماعی را فراهم کرده و تاب آوری را تقویت می‌کند.
با آموزش کمک به دیگران، به کودکان خود نیز کمک کنید
کودکان ممکن است احساس بی فایده و مفید نبودن داشته باشند، در این شرایط می‌توانند با کمک به دیگران احساس قدرت کنند. فرزندتان را در کار داوطلبانه متناسب با سنشان درگیر کنید یا خودتان برای کارهایی که می‌توانند بر آن مسلط شوند کمک بخواهید. در مدرسه، با بچه‌ها درباره راه‌هایی که می‌توانند به دیگران در کلاس خود یا کلاس‌های پایین‌تر کمک کنند، همفکری کنید.
یک روتین روزانه داشته باشید
پایبندی به یک روتین خاص می‌تواند برای کودکان، به ویژه کودکان کوچکتر که خواهان ساختار در زندگی خود هستند، آرامش بخش باشد. با فرزندتان برای ایجاد یک روتین روزانه همکاری کنید و زمان‌هایی را که برای کار و بازی مدرسه است در این روتین، برجسته کنید. به خصوص در مواقع پریشانی یا تغییرات، ممکن است لازم باشد نسبت به برخی از روتین‌ها انعطاف پذیر باشید. در این شرایط داشتن برنامه‌ریزی و حفظ تداوم در انجام روتین، بسیار مهم است.
به آن‌ها فرصت بدهید
با توجه به این که برخی از اضطراب‌ها می‌توانند ما را برای انجام اقدامات مثبت تشویق کنند، ما باید همه احساسات را باارزش بشماریم. به فرزندتان بیاموزید که چگونه روی کاری که می‌تواند آن را کنترل کند یا انجام دهد، تمرکز کند. آن‌ها را به چالش بکشید و با تفکر غیرواقع بینانه از کودکان بخواهید شانس وقوع بدترین اتفاق را بررسی کنند و با دوستی که این نگرانی‌ها را دارد در مورد آن صحبت کند. حواستان به این باشد که فرزندتان در معرض چه مسائل آزار دهنده‌ای قرار می‌گیرد، چه از طریق اخبار، چه فضای مجازی یا مکالمات شنیده شده. اگرچه مدارس نسبت عملکردشان مسئول هستند یا باید دستورالعمل خاصی را ارائه کنند، اما سعی کنید در طول روز مدرسه زمان بدون ساختاری را فراهم کنید تا به کودکان اجازه ایجاد و بروز خلاقیت بدهد.
به کودکتان مراقبت از خود را بیاموزید
به کودکتان اهمیت مراقبت از خود را بیاموزید. این کار می‌تواند باعث شود که زمان بیشتری برای تغذیه مناسب، ورزش و خواب کافی صرف کنند. حواستان باشد که فرزندتان برای سرگرمی وقت بگذارد و در فعالیت‌هایی که از آن‌ها لذت می‌برد شرکت کند. مراقبت از خود و حتی تفریح به کودکان کمک می‌کند تعادل خود را در زندگی حفظ کنند و بهتر با لحظات استرس زا کنار بیایند.
به سمت اهداف خود حرکت کنید
به فرزند خود بیاموزید که اهداف معقولی تعیین کند و به او کمک کنید تا قدم به قدم به سمت آن‌ها حرکت کند. تعیین اهداف به کودکان کمک می‌کند تا روی یک کار خاص تمرکز کنند و می‌تواند به ایجاد انعطاف پذیری برای حرکت رو به جلو در مواجهه با چالش‌ها کمک کند. در مدرسه، تکالیف بزرگ را به اهداف کوچک و قابل دستیابی برای بچه‌های کوچکتر تقسیم کنید و برای بچه‌های بزرگ‌تر، موفقیت‌هایی را که در راه رسیدن به اهداف بزرگ‌تر به دست آورده‌اند، تصدیق کنید.
نگرش مثبت به خود را در آن‌ها تقویت کنید
کارهایی که در گذشته با موفقیت پشت سر گذاشته است را به او یادآوری کنید و به او کمک کنید تا درک کند که این چالش‌های پشت سر گذاشته به تقویت قدرتش برای مقابله با چالش‌های آینده کمک می‌کند. به فرزندتان کمک کنید تا یاد بگیرد که برای حل مشکلات و تصمیم گیری مناسب به خود اعتماد کند. به کودکان کمک کنید تا ببینند چگونه دستاوردهای فردی آن‌ها در مدرسه به پیشرفت و راحتی کل کلاس کمک می‌کند.
چشم اندازی برای آن‌ها ترسیم کنید و امیدوارانه به آن بنگرید
حتی زمانی که فرزندتان با رویدادهای بسیار دردناکی روبرو می‌شود، به او کمک کنید وضعیت را در یک مقیاس گسترده‌تر ببیند و چشم اندازی بلند مدت داشته باشد. اگرچه فرزند شما ممکن است برای اینکه به تنهایی یک دیدگاه بلند مدت ایجاد کند، خیلی کوچک باشد، اما به او کمک کنید تا بداند که آینده‌ای فراتر از وضعیت فعلی وجود دارد و این آینده می‌تواند خوب باشد.
به دنبال فرصت‌هایی برای کشف خود باشید
اغلب دورانی که کودکان بیشترین اطلاعات را درباره خود می‌آموزند، دوران سختی است. به فرزندتان کمک کنید تا ببیند چگونه هر چیزی که با آن روبه‌رو می‌شوند، می‌تواند به او بیاموزد که «من از چه چیزی ساخته شده‌ام». در مدرسه، فضایی را برای صحبت در مورد آنچه که هر دانش آموز پس از مواجهه با یک موقعیت سخت آموخته است، در نظر بگیرید.
تغییر را بپذیرید
تغییر اغلب می‌تواند برای کودکان و نوجوانان ترسناک باشد. به فرزندتان کمک کنید تا درک کنند که تغییر بخشی از زندگی است و اهداف جدید می‌توانند جایگزین اهدافی شوند که به آن‌ها دست نیافته‌اند. مهم است که آنچه را که خوب پیش می‌رود بررسی کنید و برای آنچه که خوب پیش نمی‌رود برنامه‌ای کاربردی داشته باشید. در مدرسه، به نحوه تغییر دانش‌آموزان با بالا رفتن سطح درسی اشاره کنید و در مورد اینکه چگونه این تغییر بر دانش‌آموزان تأثیر گذاشته است، صحبت نمایید.
راهنمای ایجاد تاب آوری و کودکان پیش دبستانی
بچه‌های خیلی کوچک به تازگی مهارت‌های راه رفتن و صحبت کردن را فرا گرفته‌اند و ممکن است نتوانند اضطراب‌ها و ترس‌های خود را بیان کنند. اگرچه ممکن است فکر کنید آن‌ها برای درک اتفاق‌های اطرافشان بسیار کوچک هستند، اما باید بدانید خردسالان و کودکان خیلی کوچک هم می‌توانند رویدادهای ترسناک را از اخبار یا گفتگوهایی که می‌شنوند جذب کنند.
کودکان ممکن است نتوانند ترس و اندوه خود را در قالب کلمات ابراز کنند، بنابراین همواره باید مراقب علائم این حالات باشید. آیا فرزندان شما بیش از حد به شما وابسته شده‌اند یا بیشتر از حد معمول به در آغوش کشیده شدن نیاز دارند؟ آیا زمانی که فکر می‌کردید کودکتان بزرگ شده است و عادت‌های قبلی خود را ترک کرده، دوباره به آن عادت‌ها روی آورده است؟ آیا ناگهان تحریک پذیرتر شده‌اند؟ ممکن است فشار ناشی از آنچه در دنیای اطرافشان می‌گذرد را احساس کنند. با بازی کردن به آن ها کمک کنید احساسات خود را بیان کنند و آن‌ها را تشویق کنید تا از هنر یا بازی‌هایی مانند خاله بازی که در آن دنیای واقعی را بازی می‌کنند، استفاده کنند تا آنچه را که ممکن است قادر به بیان آن نباشند، ابراز نمایند.
از اوقات خانوادگی مانند یک پتوی امنیتی (پتو یا لباسی که کودک با آن خو گرفته و در کنارش احساس آرامش می‌کند) برای فرزندان خود استفاده کنید: آن‌ها را در نزدیکی خانواده قرار دهید و حواستان باشد که فرزندانتان وقت زیادی را در کنار خانواده بگذرانند. در مواقع استرس و تغییر، زمان بیشتری را با کودکان خود به بازی کردن، خواندن برای آن‌ها و یا فقط در آغوش گرفتن آن‌ها بگذرانید.
راهنمای ایجاد تاب آوری و بچه‌های دبستانی
کودکان دبستانی ممکن است کم کم شروع به تشکیل گروه‌هایی با دوستان جدید کرده و در فعالیت های جدید شرکت کنند. همانطور که آن‌ها مطالعه موضوعات مربوط به دنیای خارج از خانه خود را آغاز می‌کنند، با همان دیدگاهی که به والدین خود نگاه می‌کنند، به معلمانشان نیز برای دریافت احساس امنیت و کمک برای حل مشکلات نگاه می‌کنند.
مطمئن شوید که فرزندتان مکانی دارد که بتواند در آن احساس امنیت کند، چه در خانه باشد چه مدرسه (در حالت ایده آل، در هر دو مکان باید احساس امنیت داشته باشد).
با فرزندان خود صحبت کنید. هنگامی که از شما سوالاتی می‌پرسند، صادقانه و با اطمینان همراه با عبارات و جملات ساده به آن‌ها پاسخ دهید، این کار باعث می‌شود کودکان بدانند که شما برای احفظ امنیت و مراقبت از آن‌ها تلاش می‌کنید و آماده‌‌اید. وقتی نگرانی ها و ترس‌هایشان را با شما مطرح می‌کنند به آن‌ها گوش دهید و به گونه‌ای رفتار کنید که بدانند شما در کنارشان هستید.
وقتی خارج از خانه موقعیت ترسناکی وجود دارد، تعداد اخباری که فرزندانتان تماشا یا گوش می‌دهند را محدود کنید. همیشه این احتمال وجود دارد که آنچه را که در اخبار می‌بینند یا می‌شنوند، اشتباه تفسیر کنند. نیازی نیست آنچه را که در دنیا اتفاق می‌افتد از فرزندانتان پنهان کنید، اما حواستان باشد نباید در معرض داستان‌های مداومی قرار بگیرند که به ترس‌هایشان دامن می‌زند. دقت کنید اتفاقاتی که در حال رخ دادن است را چگونه تجزیه و تحلیل و درک می‌کنند.
توجه داشته باشید که استرس‌های اضافی ممکن است استرس‌های عادی روزانه را افزایش دهند. کودکان شما معمولاً ممکن است بتوانند از پس شکست در آزمون یا مورد تمسخر قرار گرفتن برآیند، اما بدانید که ممکن است با عصبانیت یا رفتار بد به این استرس پاسخ دهند. به آن‌ها اطمینان دهید که فقط بهترین چیز را برایشان می‌خواهید و همواره در کنار آن‌ها هستید.
راهنمای ایجاد تاب آوری و دانش آموزان مقطع راهنمایی
حتی بدون آسیب‌های جدی، مدرسه راهنمایی می‌تواند دوران سختی برای بسیاری از کودکان باشد، زیرا آن‌ها برای برآورده کردن خواسته‌های تحصیلی بیشتر و اجتناب از دام‌های اجتماعی جدید تلاش می‌کنند. برای دریافت حس امنیت، نگاهشان به معلمان و دوستان و همچنین به والدین خواهد بود.
همدلی را تقویت کنید و به فرزندتان کمک کنید تا چشم اندازی برای خود داشته باشد. اگر فرزندتان در میان گروه‌های اجتماعی که در دوره راهنمایی شکل می‌گیرند، قرار می‌گیرد، به او بگویید که سایر کودکان ممکن است به همان اندازه احساس تنهایی و سردرگمی کنند. بنابراین باید به او کمک کنید تا وضعیتی فراتر از وضعیت فعلی را ببیند.
در مواقع استرس زیاد با فرزندتان درباره احساساتش صحبت کنید. فرزندان شما ممکن است به اندازه کافی بزرگ باشند که از شنیدن افکار و احساسات شما و همچنین راه‌هایی که شما با آن مسائل کنار می‌آیید قدردانی کنند. به آن‌ها بگویید که چگونه روش‌های مقابله با آن برای شما مفید است، اما سعی کنید تکنیک‌هایی را بیابید که ممکن است به نفع فرزندتان باشد.
راهنمای ایجاد تاب آوری و دانش آموزان دبیرستانی
اگرچه نوجوانان شما ممکن است بیش از حد شما را تحت فشار قرار دهند، آن‌ها هنوز جوان هستند و می‌توانند ترس و عدم اطمینان را از استرس‌های عادی دوران نوجوانی و همچنین رویدادهای دنیای اطراف خود به شدت احساس کنند. احساسات احساسات دوران نوجوانی می‌تواند بی ثبات و سطحی باشد، به همین دلیل یافتن بهترین راه برای ارتباط با فرزند نوجوان می‌تواند دشوار باشد.
هر زمان که می‌توانید با آن‌ها صحبت کنید، حتی اگر خودشان تمایلی به صحبت ندارند. گاهی اوقات بهترین زمان برای صحبت زمانی است که با هم در ماشین هستید یا حتی زمانی که در حال انجام کارهای خانه با هم هستید. در این حالت به نوجوان خود اجازه می‌دهید در حین صحبت روی چیز دیگری تمرکز کند. وقتی سؤالی می‌پرسند، صادقانه اما با اطمینان به آن‌ها پاسخ دهید. نظر آن‌ها را در مورد آنچه اتفاق می‌افتد بپرسید و به پاسخ‌هایشان گوش دهید.
مکانی را پیدا کنید که فرزندتان در آنجا احساس امنیت داشته باشد و به اصطلاح نقطه امنش باشد، چه اتاق خواب او باشد، چه جایی که در آن آرامش پیدا می‌کند. در دبیرستان، احساسات می‌توانند تشدید شوند و طرد شدن، تمسخر یا زورگویی نیز ممکن است وجود داشته باشد. ممکن است فرزندان شما ترجیح دهند به جای وقت گذرانی با شما، با دوستان خود باشند، اما آماده باشید که در مواقعی که به آن نیاز دارند، زمان زیادی را برای بودن در کنار خانواده در نظر بگیرید و همچنین زمانی را برای بودن در کنار خانواده همراه با دوستانشان در نظر بگیرید.
هنگامی که اتفاقات استرس زا در جهان در حال رخ دادن است، نوجوان خود را تشویق کنید تا اخبار را از تلویزیون، مجلات یا روزنامه‌ها یا فضای مجازی دریافت کند. از آنچه می‌بینند و می‌شنوند به عنوان یک کاتالیزور برای بحث استفاده کنید. نوجوانان ممکن است طوری رفتار کنند که احساس می‌کنند جاودانه هستند، اما در نهایت هنوز دلشان می‌خواهد بدانند که همه چیز خوب خواهد بود. گفتگوهای صادقانه درباره ترس‌ها و انتظاراتتان می‌تواند به دانش آموز دبیرستانی شما کمک کند تا ترس‌های خود را بیان کند. اگر فرزند نوجوان شما با کلمات مشکل دارد، او را تشویق کنید که از ژورنال یا هنر برای ابراز احساسات استفاده کند.
بسیاری از نوجوانان در حال حاضر به دلیل سطوح هورمونی در بدن خود تغییرات احساسات شدیدی را تجربه می‌کنند. استرس یا ضربه اضافی شدت این تغییرات را افزایش دهد. احساسات و عواطف آن‌ها را درک کنید، اما همچنین زمانی که به استرس با رفتار خشمگین یا سرسختانه پاسخ می‌دهند، قاطع رفتار کنید. به کودک خود اطمینان دهید که حالش خوب خواهد شد و شما به دنبال بهترین منافع او هستید.
سفر تاب آوری
توسعه تاب آوری یک سفر شخصی است و شما باید از دانشی که نسبت به فرزندانتان دارید برای راهنمایی آن‌ها در این سفر استفاده کنید. رویکردی برای ایجاد انعطاف‌پذیری که برای شما یا فرزندتان مفید است ممکن است برای شخص دیگری کارساز نباشد.
اگر حس می‌کنید فرزندتان گیر کرده یا خسته است و نمی‌تواند از این نکات استفاده کند، ممکن است بخواهید با کسی که توانایی راهنمایی شما را دارد صحبت کنید، مانند یک روانشناس یا سایر متخصصان سلامت روان. مراجعه به کسی برای راهنمایی ممکن است به کودک شما کمک کند تا انعطاف‌پذیری خود را تقویت کند و در مواقع استرس یا آسیب‌های روحی پایدار بماند.
