ساعت‌هایی از رفتن به رختخواب گذشته است و تقریبا تمام اعضای خانواده در خواب‌اند، اما ناگهان احساس می‌کنید کسی سروصدا می‌کند، بله، این کودک شماست که گیج و سردرگم در خواب به راه افتاده است. اگر با چنین صحنه‌هایی مواجه می‌شوید، نگران نباشید، چون شما تنها نیستید. خوابگردی در کودکان رایج است و معمولا با ورود کودک به دوران نوجوانی از بین می‌رود. معمولا خوابگردی در کودکان یک یا دو ساعت بعد از اینکه به خواب می‌روند شروع می‌شود و مدت زمان آن بین چند ثانیه تا 30 دقیقه متغیر است. بیدار کردن کسی که در حال خوابگردی است بسیار دشوار است و فرد بعد از بیدار شدن چند دقیقه‌ای گیج و گنگ است. با اینکه این موضوع بسیار رایج است، اما می‌توانید با انجام اقداماتی امنیت کودکتان را هنگام خوابگردی تامین کنید.
خوابگردی در کودکان چیست؟
بیشتر بخوانید: راهکارهایی برای تنظیم خواب کودک در تعطیلات
خوابگردی در کودکان صرفا به راه رفتن در خواب ختم نمی‌شود. رفتارهایی که کودک در حال خوابگردی انجام می‌دهد بسیار متنوع است؛ بعضی کودکان فقط راه می‌روند، برخی دیگر در گوشه‌ای از خانه می‌نشینند و بعضی‌ها هم کارهای عجیب‌تری می‌کنند، مثلا در کمد را باز می‌کنند و در آن ادرار می‌کنند. این وضعیت در بعضی موارد ممکن است خطرناک باشد، مثلا وقتی فرد از خانه بیرون می‌رود. فرقی نمی‌کند خوابگردی کودکان شامل چه رفتارها و حرکاتی می‌شود، اما در هر حال، وقتی از خواب بیدار می‌شوند، دیگر چیزی از کارهایی که کرده‌اند به یاد ندارند.
وقتی فرد می‌خوابد، مغز پنج حالت را پشت سر می‌گذارد. این مراحل به این صورت شناخته می‌شوند: مرحله ۱، ۲، ۳، ۴ و مرحله حرکات سریع چشمی، فرد فقط 20 درصد زمان خواب در این مرحله قرار دارد و مغز در این مرحله بیشتر از سایر مراحل فعالیت می‌کند. این مراحل در کل موجب شکل‌گیری چرخه خواب می‌شوند. چرخه خواب عادی و سالم از ۹۰ تا ۱۰۰ دقیقه به طول می‌انجامد. بنابراین، هر فرد، در طول شب، چهار یا پنج چرخه خواب را تجربه می‌کند. خوابگردی در کودکان هم معمولا در یک‌سوم ابتدایی خواب رخ می‌دهد.
دلایل خوابگردی کودکان چیست؟
خوابگردی در کودکان بسیار شایع‌تر از بزرگسالان است. در بیشتر موارد، با پا گذاشتن کودک به سن نوجوانی، این مشکل خودبه‌خود رفع می‌شود. این مشکل تا حدودی ارثی است و والدینی که در کودکی به آن مبتلا بوده‌اند، احتمالا، فرزندانی با این ویژگی خواهند داشت. دلایل دیگری که باعث وقوع خوابگردی در کودکان می‌شود به این قرار است:
- کمبود خواب و خستگی،
- برنامه خواب نامنظم،
- بیماری یا تب،
- مصرف برخی داروهای خاص،
- استرس (خوابگردی به شکلی نادر دلایل پزشکی، هیجانی یا روانشناسی هم دارد).
بیشتر بخوانید: دوره ۴ ماهه تغییر الگوی خواب کودک و کاهش زمان خواب چیست
کودکان در طول خوابگردی چه می‌کنند؟
بدیهی است که از رختخواب بیرون آمدن و راه رفتن مهم‌ترین نشانه خوابگردی است، اما کودک خوابگرد ممکن است دست به انجام چنین کارهایی نیز بزند:
- حرف زدن در خواب،
- سخت بیدار شدن، به طوری که بیدار کردن آن‌ها دشوار است،
- گیجی،
- پاسخ ندادن به پرسش‌هایی که از او پرسیده می‌شود،
- نشستن در رختخواب و تکرار برخی حرکات مانند مالیدن چشم‌ها یا احساس ناراحتی از پوشیدن لباس خواب،
- حرکات ناشیانه و بی‌حواس.
ضمنا چشم کودکان در حالت خوابگردی معمولا باز است، ولی دید آن‌ها مانند زمان بیداری نیست و تصور درستی از محلی که در آن قرار گرفته‌اند و راه می‌روند ندارد. گاهی اوقات، خوابگردی با نشانه‌های دیگری هم همراه است:
- خیس کردن رختخواب (شب‌ادراری)،
- کابوس،
- وقفه تنفسی در خواب.
خوابگردی در کودکان خطرناک است؟
خوابگردی به‌خودی‌خود خطرناک نیست، اما کارهایی که کودک ممکن است در طول خواب انجام دهد احتمال ایجاد خطر دارند. مثلا شاید کودک از پله‌ها بیفتد یا پنجره را باز کند. به طور کلی، کودکی که خوابگردی می‌کند لزوما به مشکلات هیجانی یا روانی دچار نیست و این پدیده به کودک آسیب هیجانی وارد نمی‌کند. بیشتر اوقات، کودک حتی آنچه شب گذشته انجام داده به خاطر نمی‌آورد.
چگونه امنیت کودک خوابگرد را تامین کنید؟
بیشتر بخوانید: آموزش خواب به کودک ؛ با بهترین روش های آن آشنا شوید
برای جلوگیری از وقوع حوادث خطرناک حین راه رفتن کودک، باید به این نکات توجه کنید:
- وقتی کودک در خواب شروع به راه رفتن می‌کند، او را بیدار نکنید، زیرا امکان دارد دچار وحشت شود. پس بهتر است او را آرام به سمت رختخوابش راهنمایی کنید.
- درها و پنجره‌ها را قفل کنید و فقط به اتاق او اکتفا نکنید. بهتر است تمام درها و پنجره‌ها را قفل و از حفاظ استفاده کنید. سوییچ و کلیدها را هم از جلوی دست بردارید.
- برای اینکه از افتادن و سقوط کودک جلوگیری کنید، بهتر است برای کودک تخت دوطبقه نخرید.
- اشیاء تیز و شکستنی را از اطراف کودک دور کنید.
- اشیاء خطرناک را از کودک دور نگه دارید.
- اتاق کودک را مرتب نگه دارید و حواستان به موانعی هم باشد که سر راه خوابگردی‌اش وجود دارد، زیرا ممکن است به میز، صندلی یا وسیله دیگری برخورد کند و دچار آسیب شود.
- بیرون اتاق کودک یا بالای پله‌ها از محافظ استفاده کنید.
سایر روش‌های کمک به کودک خوابگرد چیست؟
بیشتر اوقات، خوابگردی با بزرگ شدن کودک از بین می‌رود، اما بد نیست با پزشک نیز در این‌باره مشورت کنید. شاید علت خوابگردی مشکلاتی در تنفس یا بازگشت اسید به مری باشد. برای کودکانی که اغلب در خواب راه می‌روند، روشی توصیه می‌شود که در آن باید کودک را در مقاطع مختلف خواب بیدار کنید. این وقفه‌ها به طور منظم باعث توقف خوابگردی در کودکان می‌شود. گاهی اوقات هم، نیاز به مصرف دارو وجود دارد. سایر روش‌ها برای کمک به توقف خوابگردی از این قرار است:
- هنگام خواب، برای کودک فایل‌های صوتی آرامش‌بخش یا موسیقی آرام پخش کنید.
- برنامه خوابیدن و چرت زدن کودک در شب‌ها و روزها باید منظم و طبق برنامه‌ای باشد که به آن پایبندید.
- کودک را زود به رختخواب ببرید تا از خواب‌آلودگی او جلوگیری کنید.
- حواستان باشد که کودک قبل از خواب زیاد مایعات مصرف نکند و حتما مثانه‌اش را تخلیه کند، زیرا پر بودن مثانه یکی از علت‌های خوابگردی است.
- قبل از خواب به کودک کافئین ندهید.
- هنگام خواب، فضای خواب کودک باید آرام و رختخوابش راحت باشد.
در مواجهه با این موضوع، نگران و دستپاچه نشوید و سعی کنید با آرامش از روش‌های مطرح‌شده کمک بگیرید.
اگر شما هم تجربه مشابهی در زمینه خوابگردی در کودکان و راه رفتن در خواب دارید، می‌توانید در وب‌سایت یا شبکه‌های اجتماعی کودکت با والدین دیگر به اشتراک بگذارید.
