تعیین جنسیت یکی از چالشی‌ترین موضوعات در دوران بارداری است. مرتب سازی اسپرم یکی از روش‌های مرسوم در زمینه تعیین جنسیت کودک است. روش آلبومین هم یک نوع زیرمجموعه از مرتب سازی اسپرم محسوب می‌شود اما طبق گزارشات و آمار مرتب سازی اسپرم به روش کلاسیک درصد موفقیت بیشتری نسبت به آلبومین دارد.
مرتب سازی اسپرم چگونه صورت می‌گیرد؟
بیشتر بخوانید: تعیین جنسیت کودک ؛ استفاده از روش های IVF و PGD
یک تکنیک پزشکی وجود دارد که موفقیت آن به اندازه روش لقاح مصنوعی (In vitro fertilization) که به اختصار IVF نام دارد و تشخیص ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی (Preimplantation genetic diagnosis) با نام اختصاری PGD نیست، اما اعتبار بیشتری نسبت به شیوه‌های طبیعی دارد.
مرتب سازی اسپرم مشخصا توسط تکنولوژی فلو سایتومتری (Flow Cytometry) انجام می‌شود و تحت لیسانس شرکت مایکروسرت (MicroSort) است.
شرکت مایکروسرت سال‌ها تحت نظارت سازمان غذا و دارو آمریکا بود. البته پس از مدتی این شرکت فعالیت و درخواست خود را از آمریکا بیرون کشید و در کشورهایی مانند مکزیک، مالزی و سوئیس مستقر شد. این تکنیک در ایران هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این تکنیک، مرد باید یک نمونه اسپرم تهیه کند، همچنین می‌توان در صورت ضعیف بودن اسپرم از یک اسپرم اهدایی هم کمک گرفت. برخی مایعات و همچنین اسپرم‌های ساکن طی یک روند از مایع اصلی جدا می‌شوند.
پس از این، سلول‌های اسپرم با ماده‌ای مخصوص مخلوط می‌شوند و این ماده به محتوا DNA درون سلول‌ها واکنش نشان می‌دهد. سلول‌ها در فلو سایتومتر قرار می‌گیرند و از این طریق می‌توان مایعاتی که از لیزر می‌گذرند را دید و شناسایی کرد. سلول‌های اسپرم X محتوا بیشتری نسبه سلول‌های اسپرم Y دارند، پس سلول‌های X با گذر از نور فرابنفش روشن‌تر خواهند بود.
اینگونه مرتب سازی اسپرم صورت می‌گیرد، دانه به دانه باید همه سلول‌ها مرتب شوند. این تکنولوژی همچنان به مرحله بی‌نقص بودن نرسیده است و به معنای کلمه غیرممکن است که بتوان یک اسپرم X یا Y خالص تولید کرد.
این نمونه اسپرم بعدا از طریق تلقیح داخل رحمی (Intrauterine insemination) با نام اختصاری IUI وارد رحم زن می‌شود. می‌توان از IVF خالی یا همراه با PGD هم بهره گرفت.
چندین آزمایش در آمریکا صورت گرفت و درصد موفقیت بدین شکل است:
- برای کسانی که خواستار دختر بودند، حدود ۸۷ درصد اسپرم شامل سلول حاوی کروموزوم X بود. زمانی که این اسپرم وارد رحم زن شد و بارداری صورت گرفت، ۹۳ درصد از افراد مورد آزمایش صاحب یک دختر شدند.
- اسپرمی که برای به دنیا آمدن یک پسر آماده شده بود شامل ۷۴ درصد کروموزوم Y بود. زمانی که بارداری شکل گرفت، ۸۵ درصد کودکان پسر بودند.
باید اشاره کرد که این درصدها از پرونده‌هایی است که مورد آزمایش قرار گرفتند. این درصدها مشخصا تمامی درمان‌های صورت گرفته در سرتاسر جهان را شامل نمی‌شود و ممکن است اعداد و ارقام تفاوت شده باشد.
در این تحقیقات، کسانی که از شیوه IUI برای انتقال اسپرم استفاده کردند، تجربه ۱۴ درصدی بارداری بالینی داشتند. استفاده از IVF باعث شد تا این درصد به ۳۰ برسد و از طریق جنین یخ‌زده هم ۳۲ درصد بارداری شکل گرفت. این درصدها نسبت به درصدهای بارداری بدون مرتب سازی اسپرم قابل مقایسه هستند.
همچنان مشخص نیست که تماس سلول اسپرم با مایعات رنگی، نور فرابنفش یا فشار بالای فلو سایتومتری چه تاثیرات و خطراتی دارد. ممکن است ریسک آسیب کروموزومی به سلول اسپرم بالاتر برود اما در حال حاضر اطلاع دقیقی از این مسئله نداریم.
روش اریکسون آلبومین
بیشتر بخوانید: همه چیزهایی که باید قبل از انجام لقاح مصنوعی بدانید
تکنیک مرتب سازی اسپرم از طریق فیلتر آلبومین که به نام اریکسون آلبومین (Ericsson Albumin) هم معروف است، روشی بحث‌برانگیز برای تعیین جنسیت است. این روش توسط دکتر رونالد اریکسون (Dr.Ronald Ericsson) طراحی شد و یکی از روش‌هایی است که در آمریکا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
میزان تاثیرگذاری این روش به شدت مورد بحث است. تحقیقات فراوانی وجود دارد که بسیاری هم توسط خود دکتر اریکسون انجام گرفته و این تحقیقات نشان می‌دهد که با این روش می‌توان احتمال تعیین جنسیت را به یک جنسیت افزایش داد. تحقیقات دیگری هم وجود دارد که تاثیرگذاری این روش را کاملا رد می‌کنند.
اما روش آلبومین اریکسون چگونه کار می‌کند؟ به صورت ساده، در این روش مرتب سازی اسپرم، سلول‌های جداسازی شده اسپرم بر روی یک لایه آلبومین قرار می‌گیرند. آلبومین نوعی پروتئین است که در مایع اسپرم یافت می‌شود. لایه‌های آلبومین ضخیم‌تر می‌شود و ضخیم‌ترین لایه در پایین‌تر سطح قرار می‌گیرد.
ایده کلی این است که سلول‌های حاوی کروموزوم Y پایین‌تر خواهند رفت و سریع‌تر به لایه ضخیم می‌رسند. مشخص نیست که چرا چنین اتفاقی رخ می‌دهد. ممکن است به خاطر وزن سنگین Y یا وزن کم X باشد.
برای زوج‌هایی که خواستار پسر هستند، این ماده حاضر است و از طریق IUI روند بارداری آغاز خواهد شد.
کسانی که خواستار دختر هستند هم از IUI استفاده خواهند کرد، اما داروی باروری کلومید (Clomid) هم به پروتکل درمانی اضافه می‌شود.گفته می‌شود که این دارو مخاط رحم را تغییر می‌دهد و آن را برای دریافت کروموزوم X آماده‌تر می‌کند.
در پایان این روش چند درصد تاثیرگذار است؟ درصدها در گزارشات مختلف، ارقام مختلفی را نمایش می‌دهند. به نظر می‌رسد که این تکنیک برای کسانی که خواستار پسر هستند درصد موفقیت بالاتری دارد و تا ۸۰ درصد می‌رسد. برای به دنیا آمدن یک دختر، این درصد به ۷۰ خواهد رسید.
حدود ۱۵ تا ۳۰ درصد کودکانی که با این روش به دنیا می‌آیند، جنسیت مورد نظر را ندارند و امکان برعکس شدن خواسته شما وجود دارد. البته این درصدها از گزارشاتی است که کل روند بارداری از این طریق را موفقیت‌آمیز اعلام کردند.
اگر شما هم تجربه یا دانشی در مورد تعیین جنسیت کودک دارید می‌توانید زیر همین مطلب یا در شبکه‌های اجتماعی کودکت با والدین دیگر به این موضوع فکر می‌کنند در میان بگذارید.
