امروزه با پیشرفت تکنولوژی این امکان فراهم شده است که مراحل تکامل نوزاد را درون رحم دنبال کرده و از رشد و نمو نوزاد در هر مرحله از بارداری آگاهی پیدا کنید. یک بارداری طبیعی تقریبا ۴۰ هفته طول می‌کشد و به ۳ دوره سه‌ماهه تقسیم می‌شود. هفته بیست و سوم بارداری در سه‌ماهه دوم قرار می‌گیرد که می‌توان گفت یک دوره بسیار حیاتی برای مادر و همینطور نوزاد او است.
در هفته بیست و سوم بارداری شما نیمی از مسیر بارداری را طی کرده‌اید. در این مرحله بدن مادر همزمان با رشد و نمو جنین و اعضای حیاتی بدن او دستخوش تغییرات قابل توجهی از نظر فیزیکی و هورمونی می‌شود. همزمان با رشد نوزاد برآمدگی شکم آشکارتر می‌شود و در این زمان است که شما می‌توانید حرکات نوزاد را در شکمتان احساس کنید.
رشد نوزاد در طول هفته بیست و سوم بارداری
نوزاد شما در طول هفته بیست و سوم بارداری به میزان قابل توجهی افزایش وزن پیدا می‌کند. در این نقطه عطف پوست نوزاد شل و ول است و حتی بسیار سریع‌تر از چربی رشد می‌کند. در هفته بیست و سوم بارداری رگ‌های خونی در ریه‌ها رشد پیدا می‌کنند تا به تنفس نوزاد کمک کنند و میلیاردها سلول مغزی نیز در طول چند هفته بعد رشد و تکامل پیدا می‌کنند. حواس حرکتی نوزاد به خوبی بسط پیدا کرده و نوزاد قادر است حرکت شما را احساس کند.
اندازه نوزاد چقدر است؟
در این نقطه عطف طول قد نوزاد در حدود ۲۷ سانتیمتر و وزن او بیشتر از ۴۵۳ گرم است. اندازه نوزاد در طول هفته ۲۳ بارداری شبیه به اندازه یک انبه است. نوزاد در این مرحله به سرعت رشد می‌کند و طی ۴ هفته بعدی وزنش دوبرابر خواهد شد.
تغییرات شایع بدن
بیشتر بخوانید: بارداری هفته به هفته؛ با تغییرات بدنی هفته بیست و دوم بارداری آشنا شوید
بدن یک زن باردار در طول دوران بارداری دستخوش تغییرات فیزیکی قابل توجهی می‌شود. این تغییرات با نزدیک شدن به زمان زایمان آشکارتر هم می‌شوند. در هفته بیست و سوم بارداری همزمان با افزایش در برآمدگی شکم و حرکات نوزاد به شما احساس زمختی و از ریخت افتادگی دست می‌دهد و نیروی گریز از مرکز شما نیز بالاتر می‌رود.
ممکن است سوراخ ناف شما که قبلا متمایل به داخل بوده بیرون بزند. ممکن است رحم شما ترشحات روشن یا زردرنگ بدبو از خود دفع کند. به دلیل افزایش وزن نوزاد شما دچار تورم پاها یا احساس درد در ناحیه زانوهایتان خواهید شد. کف پاها و دست‌هایتان ممکن است قرمز رنگ شده و بدن نیز مستعد هجوم گرمای ناگهانی و لکه‌های پوستی شود.
در این مرحله خطوط و چین‌های پوستی آشکارتر از همیشه به نظر می‌رسند و شما ممکن است متوجه وجود یک خط سیاه رنگ در مرکز شکم خود شوید که به اصطلاح خط سیاه (linea nigra) نامیده می‌شود. این خط سیاه توسط همان هورمون‌هایی ایجاد می‌شود که عامل تغییر رنگ پوست در طول بارداری هستند و از سوراخ ناف به سمت ناحیه شرمگاهی کشیده شده است. برخی زنان همچنین ممکن است متوجه تغییر رنگ پوست صورت خود به ویژه در نواحی اطراف بینی، گونه‌ها، چشم‌ها و پیشانی شوند.
علائم هفته بیست و سوم بارداری
علائم بارداری در سه‌ماهه دوم متفاوت از سه‌ماهه اول بارداری است. در حین اینکه سه‌ماهه اول بارداری همراه با حالت تهوع و خستگی زیاد است اما سه‌ماهه دوم دارای علائم زیر است:
- انگشتان و پاهای متورم: انگشتان و پاهای بادکرده نتیجه افزایش در وزن نوزاد است. این مساله را می‌توان با پوشاندن پاها تا حد ممکن، پیاده‌روی‌های مرتب و نوشیدن آب کافی مرتفع کرد. در صورت تورم شدید و ناگهانی هرچه سریع‌تر با پزشک خود مشورت کنید زیرا این مساله می‌تواند نشانه وجود یکی از اختلالات بارداری به نام پری‌اکلامپسیا (preeclampsia) باشد، یک وضعیت خطرناک در بارداری که مشخصه آن افزایش در فشار خون زن باردار است.
- درد ناحیه پشت: درد در ناحیه پشت زنانی که در هفته ۲۳ بارداری قرار دارند امری طبیعی است زیرا نوزاد در حال رشد به ناحیه ستون فقرات شما فشار وارد می‌کند و این فشار سبب ملتهب شدن ماهیچه‌های پشت بدن شما می‌شود. ورزش مرتب می‌تواند درد این ناحیه را تسکین بدهد.
- انقباضات برکستون هیکس یا پیش از زایمان (Braxton Hicks contractions): انقباضات پیش از زایمان انقباضاتی هستند که قبل از زمان واقعی زایمان رخ می‌دهند و معمولا درطول سه‌ماهه سوم بارداری حس می‌شوند. در طول این انقباضات ماهیچه‌های رحمی به مدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه جمع می‌شوند و این جمع شدگی می‌تواند تا ۲ دقیقه به طول انجامد. به طور مرتب وضعیت بدن و محل نشستن خود را تغییر دهید و جهت راحتی و تسکین بیشتر آب فراوان بنوشید.
- تورم و خونریزی لثه‌ها: گفته می‌شود که هورمون‌های بارداری سبب افزایش جریان خون می‌شوند و این امر عاملی برای تورم و خونریزی لثه‌ها است. در شرایطی که لثه ها حساس‌تر از قبل شده‌اند می‌توان از یک مسواک با پرزهای نرم استفاده کرد.
- تکرر ادرار: یکی ازعلائم شایع و در حقیقت نخستین علامت بارداری تکرر ادرار است که در هفته ۲۳ بارداری نیز سبب خواهد شد مدام در حال رفت وآمد به دستشویی باشید.
- خروپف و گرفتگی بینی: این مساله عمدتا به دلیل بالا رفتن میزان استروژن خون (oestrogen) ایجاد شده و در نتیجه سبب تورم رگ‌های خونی بینی می‌شود.
اندازه شکم در هفته ۲۳ بارداری
در هفته ۲۳ سایز شکم با اندازه‌گیری از استخوان لگن تا بالای رحم در حدود ۲۱ الی ۲۵ سانتیمتر خواهد بود که این امر برآمدگی و حرکت نوزاد درون شکم را به خوبی آشکار می‌کند. افزایش وزن شما در این دوره بین ۵/۵ الی ۶/۵ کیلوگرم خواهد بود اما اگر دوقلو باردار هستید پس افزایش وزن حداقل ۱۰ کیلوگرم است.
سونوگرافی در هفته بیست و سوم بارداری
انجام سونوگرافی در هفته بیست و سوم بارداری میزان رشد ونمو نوزاد تا به این دوره را نشانتان خواهد داد. صورت جنین تا هفته ۲۳ به طور کامل شکل یافته است و نوک سینه‌های کوچک نوزاد نیز در حال شکل‌گیری روی سینه‌اش هستند. نوزاد اکنون قادر به شنیدن صدای ضربان قلب شما و صداهایی مانند بوق ماشین و پارس کردن سگ است.
چه غذاهایی باید بخورید؟
بیشتر بخوانید: تاثیرات بارداری بر روابط عاطفی بین زوجین چگونه است؟
در هفته بیست و سوم بارداری نوزاد به سرعت افزایش وزن پیدا می‌کند و اعضای حیاتی بدنش شکل می‌گیرند. مادر باید اطمینان حاصل کند که نوزاد از طریق او قادر به دریافت مواد مغذی کافی و ضروری است بنابراین مواد غذایی مصرفی باید غنی از مواد مغذی مانند ویتامین‌ها، پروتئین‌ها، کلسیم و آهن باشد و از مصرف اقلام غذایی ناسالم حاوی روغن اضافی، چربی‌ها، شکر یا نمک باید خودداری شود.
اقلام غذایی شامل محصولات لبنی، آجیل و دانه‌های روغنی، ماهی، انجیر یا زردآلو، سبزیجات سبز مانند اسفناج و حبوبات باید بخشی از فهرست غذاهای مصرفی شما در هفته بیست و سوم بارداری باشند زیرا این مواد غذایی آهن، کلسیم و سایر مکمل‌های ضروری موردنیاز برای حفظ سلامتی شما و نوزادتان را فراهم می‌کنند.
نکات مراقبتی
در نیمه راه دوران بارداری هم دچارهیجان و هم دچار استرس می‌شوید و تغییرات بدنی همراه با اضطراب ممکن است منجر به تنش عصبی شما شود. در چنین شرایطی سعی کنید خونسردی خود را حفظ کرده و مراقب سلامتی خود باشید. از انجام فعالیت‌هایی که سبب افزایش تنش عصبی در شما می‌شوند پرهیز کنید و در عوض به طور روزانه به انجام فعالیت‌هایی مانند ورزش، یوگا یا تمدد اعصاب (meditation) بپردازید تا بدین وسیله تنش عصبی را از وجود خود دور کنید. درادامه فهرستی از کارهای مجاز و ممنوع آورده شده است که در طول این دوره به ویژه هفته ۲۳ بارداری کمکتان خواهد کرد:
کارهایی که باید انجام دهید
- تغذیه سالم داشته باشید و برای جلوگیری از کمبود آب بدنتان مایعات فراوان بنوشید
- روزانه ورزش کنید و حرکات مخصوص یوگا و تمدد اعصاب انجام دهید
- هنگام سفر به وسیله ماشین از وضعیت بهینه صندلی و بستن کمربند ایمنی اطمینان حاصل کنید
- انجام معاینات مرتب و به موقع جهت اطمینان از سلامتی خود و نوزادتان را فراموش نکنید
- خوب بخوابید
کارهایی که نباید انجام دهید
- از تحرک زیاد خودداری کنید
- از مصرف غذاهایی که سبب کاهش آب بدنتان می‌شوند مانند سرخ کردنی‌ها، مارچوبه سفید، قهوه و نوشیدنی‌های قنددار خودداری کنید و پرخوری هم نکنید
- از خوردن غذاهایی که مصرفشان در دوران بارداری ممنوع است مانند گوشت خام، کالباس، ماهی و غذاهای دریایی حاوی جیوه بالا (ماهی خال‌خالی شاهی، اره ماهی و غیره)، تخم مرغ خام، شیر خام غیرپاستوریزه و غیره پرهیز کنید
- از انجام فعالیت‌هایی که سبب افزایش اضطراب و بروز خستگی شدید در شما شود دوری کنید
خریدهای موردنیاز هفته بیست و سوم بارداری
بیشتر بخوانید: حس بد بارداری به چند شکل رخ خواهد داد؟
در سه‌ماهه دوم شکم شما برآمده‌تر می‌شود و زندگیتان دستخوش تغییرات شگرفی خواهد شد. در ادامه فهرست اقلام موردنیاز برای خریداری جهت همگامی با این تغییر وتحولات آمده است.
- لباس‌های مخصوص بارداری: شکم در حال بزرگ شدن شما نیاز به تغییرات در کمد لباس‌هایتان را می‌طلبد. شما باید لباس‌هایی خریداری کنید که همزمان با افزایش وزن و پهن‌تر شدن بدنتان با پوشیدن آن‌ها احساس راحتی بیشتری کنید.
- اقلام کمک کننده به خواب: داشتن خواب کافی و مناسب در هفته بیست و سوم بارداری بسیار مهم است بنابراین اقلام کمک کننده به خواب مانند بالش‌های راحتی، گوش‌گیر و چشم‌بند باید در دسترس شما باشند.
- کتاب‌هایی با موضوع بارداری: جهت بهره‌مندی بیشتر از این دوره کتاب‌هایی با موضوع بارداری می‌تواند کمک بزرگی برای شما باشد. خودتان را مشغول خواندن کتاب‌هایی با موضوع بارداری و مراقبت از کودک کنید.
شما همچنین می‌توانید با خرید لباس‌های مخصوص نوزاد، میز تاشو، شیشه شیر و پستانک، گهواره و اقلام مراقبتی خودتان را آماده به دنیا آمدن نوزادتان کنید. به خاطر داشته باشید که آمادگی قبلی و مراقبت‌های صحیح کلید یک دوره بارداری خالی از اضطراب و تنش است.
فراموش نکنید می‌توانید با دنبال کردن مجموعه مقالات بارداری هفته به هفته از علائم و باید و نبایدهای هر هفته از بارداری آگاه شوید. در ضمن اگر شما هم نظر یا تجربه‌ای از دوران بارداری خود دارید می‌توانید در قسمت نظرات همین مطلب در سایت کودکت با مادران دیگر به اشتراگ بگذارید.
