یکی از مواردی که باعث نگرانی والدین می‌شود نوعی اختلال در تکلم کودک است که به آن لکنت زبان در کودکان می‌گویند. البته لکنت زبان عبارت اشتباهی است و در گفتاردرمانی به اختلال در روانی گفتار، لکنت گفته می‌شود. همان طور که گفته شد، لکنت اختلالی در روانی گفتار است و زبان دچار مشکل نیست. در لکنت زبان در کودکان، کودک در تلفظ حروف مشکل ندارد و این روان صحبت کردن است که کودک در آن با مشکل مواجه است. کودک ممکن است در مواقعی به راحتی بگوید «کتاب» و در مواقعی در یک جمله مثلا بگوید «بابا ک ک ک ک ک کتاب رو بده».
سه علامت در گفتار کودک می‌تواند ما را به گفتار ناروان کودک مشکوک کند. این سه علامت با نام‌های تکرار، کشیده گویی و قفل شناخته می‌شوند.
بیشتر بخوانید: آیا می دانید از چند ماهگی باید در انتظار حرف زدن کودکان باشیم؟
علائم لکنت زبان در کودکان
باید چه علائمی وجود داشته باشد تا به لکنت زبان در کودکان پی ببریم؟ همان طور که پیش از این هم گفتیم، سه نشانه تکرار، کشیده گویی و قفل، علائمی هستند که می‌توانند به تشخیص لکنت زبان در کودکان منتهی شوند. در ادامه این مقاله کودکت، با هم این ۳ نشانه لکنت زبان را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
تکرار در لکنت زبان
اگر کودک صدا، هجا یا کل کلمه را تکرار می‌کند، این به عنوان نشانه‌ای از لکنت زبان شناخته می‌شود که به آن «تکرار» می‌گوییم.
اگر فکر می‌کنید کودک شما با مشکل لکنت زبان در کودکان مواجه است و می‌خواهید از طریق بررسی عامل تکرار در لکنت زبان، این مهم را تشخیص دهید، بهتر است انواع تکرار را با بررسی مثال مورد مطالعه قرار بدهید تا به اشتباه نیافتید.
- تکرار صدا در لکنت زبان کودکان می تواند این گونه باشد؛ م م ما ما ن بیا.
- تکرار هجا می تواند اینگونه باشد؛ ما ما ما مان بیا.
- و تکرار کلمه اینگونه است؛ مامان مامان مامان بیا.
کشیده گویی در لکنت زبان
کشیده گویی یکی دیگر از علائم لکنت زبان در کودکان است. در این حالت، کودک مصوت‌ها را در کلمات به صورت کشیده بیان می‌کند. به عنوان مثال، کودک در جمله «بیــــــــــــــــــــــــسکویت می‌خوام»، صدای «ای» را در کلمه بیسکوییت، کشیده بیان می‌کند.
نشانه قفل برای تشخیص لکنت زبان در کودکان
در این حالت، در فعالیت عضلات تلفظی، چند ثانیه توقف به وجود می‌آید و کودک دچار وقفه‌ای در تلفظ می‌شود. به همین دلیل، ادای کلمه همراه با فشار، تلاش و تقلا است. در موارد شدید این تلاش و تقلا در چشم‌ها و دست و پاها هم ممکن است دیده شود.
مقاله مرتبط: با مراحل رشد زبان در کودک چه قدر آشنا هستید؟
برخی کودکان در دوره رشد گفتاری خود، دوره‌ای از ناروانی طبیعی را تجربه می‌کنند. گاهی لکنت زبان در کودکان با ناروانی طبیعی اشتباه گرفته می‌شود. تفاوت این دو در نوع علامت‌ها و میزان تکرار علامت‌ها در گفتار روزانه کودک است.
بنابراین برای تشخیص لکنت زبان در کودکان لازم است کودک توسط یک گفتاردرمانگر ارزیابی شده تا مشخص شود که مشکل کودک به کدام یک از دو عامل لکنت یا ناروانی طبیعی گفتار مربوط می‌شود. پس از آن، بر اساس تشخیصی که صورت گرفته، راهکارهای درمانی مناسب برای کودک پیشنهاد می‌شود.
توجه به این نکته حائز اهمیت است که رفتار والدین و اطرافیان کودک، برای رها شدن کودک از ناروانی طبیعی و عدم تبدیل آن به لکنت زبان نقش مهمی دارد.
موارد قابل توجه لکنت زبان در کودکان
اگر فرزند شما با ناروانی طبیعی گفتار دست و پنجه نرم می‌کند یا حتی برای او لکنت زبان تشخیص داده شده، باید نکاتی را در برخورد با او در نظر بگیرید تا به رفع سریع‌تر این حالت کمک کنید. این نکات را برای تمام افراد خانواده و دوستان و نزدیکان خود بیان کنیو و از آن‌ها خواهش کنید تا آن‌ها را رعایت کنند.
- به کودک نگوئید یواش، صبر کن، قبل از حرف زدن فکر کن. در واقع، چیزی نگویید که کودک متوجه شود در گفتار او مشکلی وجود دارد
- به خاطر نحوه صحبت کردن کودکتان، با اضطراب و نگرانی به او نگاه نکنید
- از موقعیت‌هایی که باعث ناروانی در صحبت او می‌شود، یادداشتی تهیه کنید و از مجبور کردن کودک به صحبت کردن در آن موقعیت‌های نامطلوب خوداری کنید
- در خانه محیطی آرام فراهم کرده سعی کنید و در مواقع هیجان آور، کودک را مجبور به صحبت کردن نکنید. سطح هیجان بالا، میزان ناروانی در تکلم را افزایش می‌دهد
- با توجه و شکیبایی کامل به صحبت‌های کودک گوش کنید. هنگامی که او صحبت می‌کند، نشان دهید که توجه و علاقه شما متوجه موضوع صحبت است؛ نه اینکه او چگونه صحبت می‌کند
- با کودک به طور ملایم و بدون عجله با مکث هایی به جا صحبت کنید. گاهی هم به صورت عمدی در کلامتان تکرار داشته باشید تا کودک فکر کند بزرگترها هم در گفتارشان گاهی تکرار دارند
- کودک را در بهترین شرایط بدنی نگاه دارید. بیماری به احتمال زیاد موجب افزایش ناروانی گفتار کودک خواهد شد
- اگر در مورد نحوه‌ی صحبت کردنش و اینکه درست حرف می‌زند یا نه سوال پرسید به او اطمینان بدهید که درست حرف می‌زند و اشکالی ندارد
- نباید به کسی اجازه دهید ناروانی کودک را تقلید کند. باید به افراد بگویید که وقتی ادای ناروانی او را در می‌آورند، صحبت کردن برایش مشکل‌تر می‌شود
بیشتر بخوانید: آیا کودک من به اختلال بیش فعالی مبتلا است؟
اگر کودک شما با هر نوع مشکل ناروانی تکلم روبرو است، یادتان باشد که شما بزرگ‌ترین حامی و راهکار برای او هستید. با بالاتر بردن سطح آگاهی خود و اطرافیانتان درباره لکنت زبان در کودکان، می‌توانید به بهبود این اوضاع در فرزند خود کمک کنید. کودکت تلاش می‌کند تا با انتشار مقالات مرتبط و ارائه راهکار به شما در این راه کمک کند.
با توجه به علائم لکنت زبان در کودکان که در این مقاله به آن اشاره شد، فکر می‌کنید کودک شما در تکلم دچار مشکل است؟ آیا تردید دارید کودک شما دچار لکنت زبان است؟ اگر سوالاتی در این زمینه دارید، می‌توانید با ما در میان بگذارید تا به کمک متخصصین گفتاردرمانی راهنمایی‌های لازم برای شما ارائه شود.
** این مقاله توسط تیم متخصصین کودک گردآوری و تالیف شده است. نوشته‌ای که خواندید، به همت خانم دکتر زهرا قیومی، متخصص گفتار درمانی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد نگارش و توسط تیم ویراستاری کودکت، ویراش شده است**
