سونوگرافی ۳ بعدی یا ۳D از امواج صوتی برای گرفتن تصاویر بسیار زیادی از کودکتان در زوایای مختلف و ایجاد تصویر ۳ بعدی یا سونوگرام (نمودار امواج صوتی) استفاده می‌کند. ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی معمولاً به سونوگرافی سه بعدی متکی نیستند، اما این نوع سونوگرافی می‌تواند به تشخیص برخی از بیماری‌ها قبل از تولد کمک کند. نسخه ویدئویی سونوگرافی ۴ بعدی نام دارد. تصاویر ۳ بعدی از کلینیک‌های خصوصی محبوب‌اند، اما بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند که از آن‌ها اجتناب کنید. اگرچه سونوگرافی‌ها بی‌خطر در نظر گرفته می‌شوند، اما متخصصان آن‌قدر درمورد اثرات آن نمی‌دانند که بگویند بدون خطرند.
| آنچه در این مقاله می‌خوانید: |
سونوگرافی ۲ بعدی، ۳ بعدی و ۴ بعدی چیست؟
سونوگرافی روشی برای مشاهده داخل بدن با امواج صوتی فرکانس بالاست و درست مانند دستگاه کاشف زیردریایی روی قایق‌ها کار می‌کند که از امواج صوتی برای پیدا کردن اشیای زیر آب استفاده می‌کند. دستگاه‌های سونوگرافی که برای تصویربرداری پزشکی استفاده می‌شوند،از امواجی بین ۲ تا ۲۰ مگا هرتز استفاده می‌کنند. این امواج حدود ۱۰۰ برابر بیشتر از بالاترین محدوده‌ای است که انسان قادر به شنیدن آن است (۲۰ تا ۲۰۰۰۰ هرتز). امواج از بافت‌ها پرش می‌کنند تا تصویری روی صفحه ایجاد کنند که به آن عکس سونوگرافی یا سونوگرام می‌گویند.
- سونوگرافی ۲ بعدی سونوگرافی استانداردی است که پزشکان استفاده می‌کنند. این فرایند تصاویری ساده و سیاه و سفید تولید می‌کند که نمای مقطعی با نقاط روشن برای مواد متراکم‌تر مانند استخوان ایجاد می‌کنند.
- سونوگرافی ۳ بعدی از همان اصول سونوگرافی ۲ بعدی استفاده می‌کند، اما تصاویر زیادی از زوایای مختلف می‌گیرد و آن‌ها را با هم پردازش می‌کند تا تصویری شبیه به عکس واقعی ایجاد کند.
- سونوگرافی ۴ بعدی، بعد چهارم یعنی زمان را اضافه می‌کند. در سونوگرافی ۴ بعدی، مجموعه‌ای از تصاویر ۳ بعدی کنار هم قرار می‌گیرند تا ویدئویی با وضوح پایین تشکیل دهند.
انواع سونوگرافی در دوران بارداری
احتمالاً در نیمه بارداری خود (بین هفته‌های ۱۸ تا ۲۲) سونوگرافی ۲ بعدی خواهید داشت. طی سونوگرافی، یک تکنسین از یک ابزار دستی به نام مبدل برای ارسال امواج صوتی از طریق رحمتان استفاده می‌کند. این امواج از روی کودکتان عبور می‌کنند و کامپیوتر این انعکاس اصوات را به تصاویر ویدئویی تبدیل می‌کند که جزئیات بدن، موقعیت و حرکات کودکتان را نشان می‌دهد. شما می‌توانید ضربان قلب را بشنوید و اگر کودکتان بیدار باشد، می‌توانید حرکات او را در صفحه نمایش ببینید. وقتی کارتان تمام شد، تکنسین احتمالاً چند تصویر سیاه و سفید برای یادگاری به شما می‌دهد.
بسیاری از زنان نیز سونوگرافی ۲ بعدی را زودتر انجام می‌دهند. اگر پزشکتان نیاز به انجام سونوگرافی در ۳ ماهه اول داشته باشد، ممکن است از پروب واژینال برای نزدیک شدن به رحمتان استفاده کند. این اسکن‌های اولیه برای تعیین تاریخ بارداری و تاریخ زایمان و بررسی مشکلات مشکوک مانند حاملگی خارج از رحم استفاده می‌شوند.
سونوگرافی ۳ بعدی یا ۲ بعدی
همیشه نه. برای بیشتر بارداری‌ها، سونوگرافی سه بعدی نسبت به تصویر ۲ بعدی استاندارد اطلاعات قابل استفاده بیشتری ارائه نمی‌دهد. به همین دلیل است که اکثر پزشکان معمولاً از سونوگرافی سه بعدی استفاده نمی‌کنند.
چندین استثنا وجود دارد. سونوگرافی سه بعدی می‌تواند برای تشخیص یا نظارت بر بیماری‌هایی که تشخیص آن‌ها با سونوگرافی ۲ بعدی دشوارتر است مفید باشد. این مشکلات می‌تواند شامل شکاف کام یا سایر مشکلات فیزیکی قابل مشاهده باشد. اگر پزشکتان انجام آن را توصیه کند، سونوگرافی ۳ بعدی‌تان همراه با سایر سونوگرافی‌ها در مطب پزشکی انجام می‌شود و تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد.
سونوگرافی سه بعدی را کجا انجام دهیم؟
ایده خوبی نیست. سازمان غذا و دارو، که بر دستگاه‌های پزشکی نظارت می‌کند، اکیداً توصیه می‌کند که از انجام سونوگرافی ۳ بعدی و ۴ بعدی برای تصاویر و فیلم‌های یادگاری اجتناب کنید.
بخشی از دلیل این است که همه دستگاه‌های پزشکی باید توسط متخصصان آموزش‌دیده و دارای مجوز اداره شوند. در مطب پزشک، شما می‌توانید از مهارت‌های تیم مراقبتتان اطمینان داشته باشید. اما اگر به کلینیک خصوصی مراجعه کنید که سونوگرافی ۳ بعدی و ۴ بعدی را ارائه می‌دهد (مانند مراکز خرید)، به تجارتی می‌روید که احتمالاً بیشتر شبیه استودیوی عکاسی است تا مطب پزشکی.
هیچ تضمینی وجود ندارد که کارکنان این کلینیک‌ها به‌درستی آموزش دیده باشند یا اپراتور سونوگرافی واجد شرایط لازم برای کمک به شما در صورت داشتن سؤال یا وجود مشکل در سونوگرافی‌تان باشد.
آیا سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی ایمن است؟
اگرچه هیچ خطر اثبات‌شده‌ای وجود ندارد، ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی توصیه می‌کنند از انجام سونوگرافی‌های ۳ بعدی یا ۴ بعدی که ازنظر پزشکی ضروری نیستند اجتناب کنید.
امواج در محدوده مگاهرتز انرژی کافی برای گرم کردن اندک بافت‌ها و احتمالاً تولید حباب‌های کوچک در داخل بدن دارند. کارشناسان اطلاعات کافی درمورد اثرات آن ندارند تا بگویند سونوگرافی‌های غیرضروری کاملاً بدون خطرند.
بخشی از مشکل این است که سونوگرافی ۳ بعدی و سونوگرافی ۴ بعدی بیشتر از سونوگرافی ۲ بعدی طول می‌کشد، بنابراین کودکتان در معرض امواج صوتی بسیار بیشتری قرار می‌گیرد. برخی از کلینیک‌های خصوصی مادران آینده را تشویق می‌کنند تا برای جلسات متعدد مراجعه کنند که به معنای قرار گرفتن در معرض امواج بیشتر برای نوزادانشان است.
با این اوصاف، ممکن است دلیل شخصی داشته باشید که بخواهید تصویر ۳ بعدی یا ویدئوی ۴ بعدی داشته باشید.
اگر به تصاویر سونوگرافی سه بعدی تمایل دارید، با درخواست از مطب پزشکتان شروع کنید. درصورتی‌که آن‌ها تجهیزات را داشته باشند، ممکن است بتوانند چند عکس را در طول یک اسکن معمولی به شما ارائه دهند یا یک عکس اضافی را با هزینه‌ای اضافی برنامه‌ریزی کنند.
اگر این گزینه امکان‌پذیر نیست، به‌دنبال کلینیک خصوصی معتبر بگردید و درمورد صلاحیت تکنسین‌های آن‌ها بپرسید. کوتاه‌ترین روش ممکن را در نظر بگیرید که به آنچه می‌خواهید برسید و از رفتن بیش از یک بار در دوران بارداری خودداری کنید.
