روش صحیح مصرف دارو منجر به درمان بیماری می‌شود و از بروز بیماری‌های ثانویه جلوگیری می‌کند. در واقع، آشنایی با نحوه مصرف شکل‌های مختلف داروها به اثربخشی هر چه بهتر آن‌ها کمک می‌کند. اطلاع دقیق بیمار و همراهان از نحوه مصرف دارو موضوع مهمی است. از این رو، در این مقاله کودکت، به اقدامات لازم برای دارو دادن و نحوه مصرف اشکال مختلف دارو برای کودکان پرداخته شده است.
قطره ها و شربت ها
قبل از باز کردن در فرآورده، آن را به‌خوبی تکان دهید، مگر آنکه توضیح دیگری روی جعبه یا قوطی نوشته شده باشد. اگر از سرنگ یا قطره‌چکان استفاده می‌کنید، کودک را در آغوش بگیرید. توجه کنید کودک در حالت نشسته باشد. به‌آرامی سرنگ (بدون سوزن) یا قطره‌چکان را وارد دهان کودک کنید و در فاصله بین لثه‌ها و گونه کودک، آرام‌آرام، دارو را تخلیه کنید. صبر کنید تا کودک آن را قورت دهد، سپس دوباره کمی از دارو را تخلیه کنید. پس از اتمام کار، کمی آب به کودک بدهید تا دارو از دهانش شسته شود.
برخی داروها بهتر است با فاصله از شیر و سایر لبنیات مصرف شوند. برای اطلاع از امکان مخلوط کردن دارو با سایر مواد غذایی نظیر شیر و ماست و میوه، می‌توانید با مراکز اطلاعات دارویی تماس بگیرید یا از دکتر داروساز سؤال کنید. بعضی داروها در طعم‌های مختلف در داروخانه‌ها موجودند. می‌توانید برای جلب همکاری کودک سایر طعم‌ها را امتحان کنید.
سوسپانسیون ها
برخی داروها ذرات حل‌نشده در مایع دارند و نیاز است آن‌ها را به‌خوبی پیش از مصرف تکان دهید تا ذرات به طور یکنواخت پخش شوند. اهمیت تکان دادن محتوای دارو قبل از استفاده سوسپانسیون بیشتر از هر شکل دارویی دیگر است. در برخی موارد، داروها به صورت پودر در اختیار شما قرار می‌گیرند و لازم است در منزل فرآورده سوسپانسیون را تهیه کنید. برای آماده‌سازی سوسپانسیون از پودر به این نکات توجه کنید:
– ابتدا ظرف حاوی پودر را به‌خوبی تکان دهید تا ذرات پودر از هم کاملا جدا شوند.
– ابتدا کمی آب جوشیده سردشده و نه آب جوش را تا نیمه ظرف بریزید و خوب تکان دهید تا اصطلاحا پودر در آب باز شود. آب نجوشیده املاحی دارد که ممکن است بر اثربخشی دارو تاثیر منفی بگذارد. آب با حرارت بالا نیز ممکن است باعث تخریب ساختار شیمیایی دارو شود.
– در مرحله بعد، دوباره آب جوشیده سردشده را تا خط نشانه اضافه کنید. سعی کنید تا حد امکان این کار را با دقت بالا انجام دهید، کمتر یا بیشتر ریختن آب باعث غلیظ یا رقیق‌تر شدن دارو از حد استاندارد می‌شود و ممکن است بر روند درمان تاثیر بگذارد.
– حتما قبل از هر بار مصرف، ظرف دارو را به‌خوبی تکان دهید.
نحوه نگه‌داری سوسپانسیون بعد از آماده‌سازی را از روی جعبه مطالعه کنید. ممکن است نیاز باشد برخی داروها در یخچال نگه‌داری شوند. بعد از اتمام دوره درمان، ظرف دارو را در خانه نگه ندارید. برای اطلاع از دوره درمان، از پزشک یا دکتر داروساز سؤال کنید.
قرص های جویدنی
می‌توانید این شکل از داروها را، برای کودکان در سنین بعد از دو سالگی، در شرایطی که از توانایی جویدن آن‌ها اطمینان دارید، استفاده کنید. این نوع قرص‌ها باید به طور کامل جویده شوند و سپس قورت داده شوند. بهتر است پس از مصرف آن‌ها، به کودک آب بدهید تا دهانش از دارو پاک شود.
قرص های جوشان
این فرآورده‌ها را باید در یک لیوان آب بیندازید تا حل شود. پس از حل شدن کامل قرص‌های جوشان، محلول باید بلافاصله یا حداکثر تا ۳۰ دقیقه مصرف شود. اگر به دیواره‌های لیوان پودر چسبیده بود، با اضافه کردن آب، باقی‌مانده دارو را نیز به کودک بدهید. حتما توجه کنید کودک قرص جوشان را به‌تنهایی استفاده نکند.
شیاف
در مواردی که کودکتان قادر به تحمل داروی خوراکی نباشد، پزشک شیاف را توصیه می‌کند. شیاف از راه مقعد وارد بدن می‌شود و در راست‌روده/روده بزرگ دارو را آزاد می‌کند.
ابتدا دست‌هایتان را بشویید.
پوشک یا شورت کودک را درآورید.
پوشش شیاف را باز کنید (در صورتی که شیاف سرد باشد، پیش از باز کردن پوشش، آن را در دستان خود کمی گرم کنید).
کودک را به پهلو یا به شکم بخوابانید. در صورت خوابیدن به پهلو، پای رویی کودک را به سمت شکم جمع کنید و پای زیرین صاف باشد.
شیاف را با چند قطره آب ولرم (نه گرم) خیس کنید تا راحت وارد مقعد شود.
به‌آرامی شیاف را از سمتی که نوک دارد به کمک انگشت اشاره داخل مقعد وارد کنید تا از خارج نشدن آن اطمینان حاصل کنید (یک تا دو سانتی‌متر).
چند ثانیه عضلات باسن را به سمت هم فشار دهید.
در صورت امکان، تا چند دقیقه بعد از استعمال شیاف، کودکتان را به ماندن در حالت درازکش تشویق کنید.
کودک را در آغوش بگیرید و با هم گفتگو کنید. با این کار، همزمان به او امنیت می‌دهید.
بیشتر بخوانید: آنچه والدین باید درباره مصرف استامینوفن برای کودکان بدانند
قطره و پماد چشمی
پلک‌ها به صورت غیرارادی، در مواجهه با اجسام خارجی از جمله دارو، بسته می‌شوند و این موضوع استفاده از فرآورده‌های چشمی را دشوار می‌کند. بهتر است در صورت امکان از فرد دیگری نیز کمک بگیرید تا با آرامش و در سریع‌ترین زمان کار را پیش ببرید. لازم است بدانید گاهی، پس از مصرف فرآورده‌های چشمی، قرمزی خفیفی در چشم‌ها و تاری دید ایجاد می‌شود که باید بعد از چند دقیقه از بین برود، در غیر این صورت، علائم را با پزشک در میان بگذارید.
توجه: در دوره درمان با فرآورده‌های چشمی، بهتر است از لنزهای تماسی استفاده نکنید.
اگر کودکتان همزمان از دو قطره متفاوت چشمی استفاده می‌کند، حداقل ۵ دقیقه فاصله بین مصرف دو قطره در نظر بگیرید. اگر باید همزمان از قطره و پماد استفاده کنید، ابتدا قطره را در چشم کودک بچکانید و سپس پماد را مصرف کنید.
دست‌هایتان را با آب و صابون بشویید.
قطره را تکان دهید و در آن را باز کنید.
سر کودک را به عقب ببرید یا او را به حالت درازکش بخوابانید.
به‌آرامی پلک پایین کودک را به پایین بکشید.
سعی کنید قطره چکان یا نوک تیوب پماد به هیچ بخشی از چشم، حتی مژه‌ها، برخورد نکند تا دارو آلوده نشود.
قطره‌چکان را بالای چشم کودک نگه دارید و یک قطره در پلک پایین بچکانید. سپس پلک پایین را رها کنید. بهتر است تا ۵ ثانیه بعد چشم کودک بسته باشد.
درباره پمادهای چشمی هم میزانی از پماد را، که پزشک مشخص کرده است، برای مثال، یک سانتی‌متر از پماد را در سطح داخلی پلک پایین کودک بزنید و سپس پلک را رها کنید. در کودکان کم‌سن‌تر، برای راحتی بیشتر، می‌توانید پماد را به گوشه داخلی چشم بزنید. در این حالت، ترجیحا چشم باز باشد. پس از استعمال پماد، از کودک بخواهید چند بار پلک بزند تا به جذب پماد کمک کند.
ممکن است چشم کودک پس از استعمال پماد حالت چسبنده داشته باشد. با کمک گاز استریلی که با آب جوشیده سرد خیس شده است، چسبندگی را برطرف کنید.
قطره گوشی
دست‌هایتان را با آب و صابون بشویید.
قطره را تکان دهید و در آن را باز کنید.
سر کودک را در شرایطی قرار دهید که گوش او به سمت بالا باشد.
نرمه گوش را به‌آرامی به عقب و پایین بکشید تا مجرای گوش باز شود.
تعداد معین قطره را در گوش کودک بچکانید.
حداقل یک دقیقه سر کودک را در همان وضعیت نگاه دارید تا قطره در گوش پخش شود.
قطره و اسپری بینی
دست‌هایتان را با آب و صابون بشویید.
از کودک بخواهید بینی خود را تخلیه کند. اگر سن او کم است، می‌توانید از فین‌گیر یا آسپیراتور بینی استفاده کنید.
سر کودک را به عقب ببرید یا او را به حالت درازکش درآورید.
قطره یا اسپری را تکان دهید و در آن را بردارید.
به میزان معین، قطره بچکانید یا اسپری کنید.
توجه: زمان باز کردن پلمب فرآورده‌های چشم و گوش و بینی را یادداشت کنید و تا قبل از زمان تعیین‌شده روی بسته‌بندی، آن‌ها را دور بیندازید، چرا که پس از آن، زمان احتمال آلوده شدن دارو وجود دارد. همچنین، برای جلوگیری از ورود آلودگی، در زودترین زمان ممکن، در فرآورده‌ها را پس از استفاده ببندید. به یاد داشته باشید، شستن دست‌ها قبل و بعد از استفاده از داروها، برای پیشگیری از انتقال بیماری، ضروری‌ست.
نکاتی که پیش از مصرف دارو باید رعایت شود:
– از دوز (مقدار) درست داروی مورد نیاز کودک اطمینان حاصل کنید (قاشق‌های آشپزخانه را کنار بگذارید و از ابزار اندازه‌گیری دقیق و مدرج استفاده کنید.)
– در اتاق با نور کافی و بدون عجله، دارو را آماده کنید.
– تاریخ انقضای دارو را بررسی کنید.
– نحوه نگه‌داری دارو را از روی جعبه یا بروشور مطالعه کنید. برخی داروها باید در یخچال نگه‌داری شوند، در غیر این صورت، اثربخشی خود را از دست می‌دهند.
– داروها را در جعبه یا بسته‌بندی اصلی خود نگه‌داری کنید. با این کار، از مصرف اشتباه آن‌ها جلوگیری می‌کنید.
– داروها را حتما دور از دسترس کودکان قرار دهید.
– از دارویی که قبلا برای کودکتان یا کودک دیگری با علائم مشابه تجویز شده است، به هیچ وجه، بدون مشورت پزشک برای کودک استفاده نکنید.
– به هیچ وجه، برای قانع کردن کودک به مصرف دارو، آن را شکلات یا هر خوراکی مورد علاقه کودک معرفی نکنید. با صداقت با کودکان صحبت کنید، دارو ابزار مناسبی برای تنبیه یا تشویق کودک نیست.
به خاطر داشته باشید، گفتگو با کودکان در هر سنی و فراهم کردن فضایی امن و به دور از تنش به همکاری آن‌ها در مصرف دارو کمک بسیاری خواهد کرد. دارو دادن به کودک را بدون عجله و با صبوری و خلاقیت پیش ببرید. حق انتخاب مکان استفاده از دارو و خوراکی بعد از دارو را به کودک بسپارید. (برای مثال، دوست داری امروز دارویت را روی مبل بخوری یا روی تختخواب؟ دوست داری بعد از دارو چه خوراکی بخوری؟)
تجربه شما در مصرف دارو برای کودکان چیست؟ سوالات و تجربیات خود را می‌توانید در قسمت نظرات زیر همین مطلب یا در اینستاگرام کودکت برای ما بنویسید.
