اختلال کم‌توجهی بیش فعالی ADHD یکی از رایج‌ترین اختلالات کودکی شناخته شده است. اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی ممکن است یک اختلال بلندمدت و دائمی باشد و در هر گروه سنی -کودکی، نوجوانی، بزرگسالی و کهنسالی- وجود داشته باشد. بسیاری از افراد، که با نشانه‌های این اختلال به روانشناس مراجعه می‌کنند، تشخیص درست را دریافت می‌کنند و درمان می‌شوند. اما تعدادی هم هستند که شاید هیچگاه تشخیصی دریافت نکنند و متحمل آسیب‌های زیادی شوند. دانش‌آموزانی که مدام از سوی معلم یا ناظم مدرسه به علت حواس‌پرتی، ایجاد اختلال در روند تدریس و رفتارهای تکانشی توبیخ می‌شوند یا شکایاتی که به والدین برای ناسازگاری کودکشان در مدرسه و کلاس می‌شود، تا حد زیادی ناشی از ناآگاهی درباره این اختلال است.
ممکن است، به علت تشخیص ندادن اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی، مدام کودک سرزنش شود و به او برچسب‌هایی مثل خرابکار، بی‌حواس و دست‌وپاچلفتی بزنند. همچنین، ممکن است، به دلیل مشکل در توجه و تمرکز، توانایی یادگیری کودک دچار افت شود و دیگران او را تحقیر و تمسخر کنند و در نتیجه، عزت نفس کودک آسیب ببیند. بنابراین، آگاهی و شناخت علائم این اختلال و پیگیری برای دریافت درمان مناسب اهمیت بسیاری دارد.
عوامل محیطی و زیستی هر دو در بروز این اختلال دخیل‌اند. مانند بسیاری از اختلالات، علائم اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی در هر فردی ممکن است متفاوت ظاهر شود. ممکن است در فردی، نشانه‌های بیش‌فعالی و تکانش‌گری مثل تکان خوردن مداوم، ایجاد سر و صدای زیاد هنگام بازی و پریدن وسط حرف دیگران باشد، اما در فرد دیگری، بی‌توجهی و نداشتن تمرکز مشکل اصلی باشد. در برخی افراد، ممکن است علائم خفیف باشد و به‌راحتی کنترل شود، اما در برخی دیگر، علائم شدید و مخرب باشد.
مقاله مرتبط: بیش فعالی و اوتیسم چه تفاوت هایی دارند؟
اختلال بیش فعالی ADHD از چه سنی قابل شناسایی است؟
بسیاری از والدین از فعالیت‌های حرکتی بیش از حد کودک نوپایشان شکایت دارند، ولی تا قبل از ۴ سالگی، تشخیص نشانه‌های این اختلال از اشکال بسیار متنوع طبیعی کار بسیار دشواری است. اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی بیش از همه در دوران تحصیلی ابتدایی تشخیص داده می‌شود، وقتی بی‌توجهی مشهود شده است و باعث افت کارکرد کودک می‌شود. معمولا این اختلال تا اوایل نوجوانی سیر ثابتی دارد، ولی در برخی موارد، به دلیل بروز رفتارهای ضداجتماعی، سیر بدتری پیدا می‌کند.
اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی در سنین پیش از دبستان بیشتر به شکل بیش‌فعالی بروز پیدا می‌کند. بی‌توجهی بیشتر در دوران دبستان جلوه‌گر می‌شود. در دوران نوجوانی، علائم بیش‌فعالی کمتر دیده می‌شود و بیشتر به صورت یک حس درونی مانند بی‌قراری و ناآرامی و ناشکیبایی ظاهر می‌شود. در بزرگسالی، علاوه بر کم‌توجهی و بی‌قراری، تکانش‌گری نیز ممکن است دردسرساز شود. یکی از نگرانی‌های والدین این است که آیا علائم در کودکشان بهبود پیدا خواهد کرد و اینکه چشم‌انداز این اختلال در کودک به چه صورت خواهد بود؟
خوشبختانه، در حال حاضر، روش‌های متنوع و مؤثری پیش روی افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی است. این روش‌ها شامل دارودرمانی، روان‌درمانی، رفتاردرمانی، آموزش مهارت‌های اجتماعی و آموزش مهارت‌های فرزندپروری است. هر کدام از این روش‌ها، با توجه به ویژگی‌های کودک، ممکن است اثرات متفاوتی داشته باشد. نکته مهم این است که، به طور کلی، کودکان مبتلا به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی وقتی در حال درمان باشند، تا حد زیادی، بهبود پیدا می‌کنند و علائم اختلال در آن‌ها کاهش می‌یابد.
مداومت و پیگیری در درمان اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی عامل مهمی در سازگار شدن افراد مبتلا، بهبود عملکرد تحصیلی، تقویت مهارت‌های اجتماعی و به طور کلی، افزایش کیفیت زندگی فرد است که باید به آن توجه شود.
تماشا کنید: ویدیو اوتیسم در کودکان – دکتر مریم کشاورز و فریبا مدرسی
آیا شما تجربه‌ای درباره کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی ADHD دارید؟ اگر هر گونه پیشنهاد یا تجربه‌ای در زمینه رفتار و معاشرت با این کودکان دارید، حتما در قسمت نظرات یا شبکه‌های اجتماعی کودکت، با ما و والدین دیگر به اشتراک بگذارید.
