آیا می‌دانید روابط اجتماعی و یادگیری مهارت های اجتماعی کودکان از چه زمانی آغاز می‌شود؟ کودک، از لحظه تولد، با شادی ناشی از شنیدن صدا و پاسخ به حالت‌های چهر‌ه شما، ارتباط برقرار کردن را آغاز می‌کند. اما برای ساختن دوستی‌های واقعی و شرکت در بازی‌های گروهی به زمان نیاز دارد. کودک، با سرعتی که مخصوص خود اوست، از نظر اجتماعی رشد می‌کند. در ادامه، به شرح مراحلی پرداخته شده است که روابط اجتماعی کودک را در سنین مختلف نشان می‌دهد.
روابط اجتماعی کودک در زمان نوزادی | |
| تولد تا سه ماهگی | در نخستین روزهای تولد، نوزاد با شما ارتباط چشمی برقرار می‌کند و اداهایی درمی‌آورد. در دو ماهگی، کودک اولین لبخندها را می‌زند و ممکن است برخی حالت‌های شما را تقلید کند. |
| سه تا شش ماهگی | کودک از تعامل با افراد جدید خشنود می‌شود و یاد می‌گیرد که فردی جدا از والدینش است. اشاره کوتاه: بعضی کودکان اجتماعی‌تر از بقیه همسالانشان هستند. کودک ممکن است به صورت خودبه‌خود به فرد دیگری لبخند بزند یا فقط به او خیره شود. |
| شش تا نه ماهگی | کودک اسمش را می‌شناسد و به آن پاسخ می‌دهد. او اکنون افراد آشنا را ترجیح می‌دهد و ممکن است اولین نشانه‌های اضطراب جدایی را نشان دهد، به این معنی که وقتی از شما دور می‌شود، احساس ناراحتی می‌کند. او بازی دالی موشه را دوست دارد و ممکن است علاقه‌اش را به نسبت به کودکان دیگر با نگاه کردن، گرفتن یا رفتن به سمتشان نشان دهد. |
| ۱۰ تا ۱۲ ماهگی | کودک از بازی کردن کنار بچه‌های دیگر (بازی موازی) لذت می‌برد، اما هنوز با آن‌ها بازی نمی‌کند. او، دست‌کم تا یک سال دیگر، بازی کردن با کودکان دیگر را یاد نمی‌گیرد. اضطراب جدایی در کودک ممکن است افزایش یابد که موجب می‌شود نسبت به غریبه‌ها محتاط باشد. اشاره کوتاه: برای ترغیب کودک به مهارت‌های اجتماعی زودهنگام، می‌توانید در سال اول زندگی کودک به گروه‌های بازی، کلاس‌های مادر و کودک یا کلاس‌های ورزشی کودک ملحق شوید. این کار به کودکتان کمک می‌کند به‌تدریج به دیگر نوزادان و کودکان عادت کند. |
بیشتر بخوانید: بررسی نقاط عطف رشد کودک چه قدر اهمیت دارد؟
روابط اجتماعی کودک نوپا | |
| ۱۳ تا ۱۸ ماهگی | کودک نوپا ممکن است حرف زدن را شروع کرده باشد که در ایجاد روابط به او کمک خواهد کرد. او هنوز هم از بازی موازی با بچه‌های دیگر لذت می‌برد، اما اضطراب جدایی احتمالا در این زمان به اوج خود می‌رسد. کودک نوپا در این سن نوسانات خلقی دارد و برای اطمینان بیشتر، نیاز دارد شما کنارش باشید. |
| ۱۹ تا ۲۴ ماهگی | کودک نوپا عواطفش را با بغل کردن و بوسیدن نشان می‌دهد، گرچه بعضی کودکان بیشتر از دیگران دوست دارند در آغوش گرفته شوند. اغلب بامحبت و مهربان است، اما ممکن است هرازگاهی شما را پس بزند و قشقرق به پا کند. ممکن است از تعامل با بزرگسالان غریبه خجالت بکشد. برای بازی کردن، به بچه‌های دیگر ملحق می‌شود، اما احتمالا در به‌اشتراک‌گذاری چندان خوب نخواهد بود. |
| دو تا سه سالگی | کودک یک یا دو دوست هم‌سنش را ترجیح می‌دهد. ممکن است او را در حالی مشاهده کنید که دارد با دوست خیالی‌اش حرف می‌زند یا بازی می‌کند. وقتی برای او قصه می‌خوانید، به احساسات شخصیت‌های داستان علاقه نشان می‌دهد. به‌اشتراک‌گذاری و رعایت نوبت در این سن بهبود می‌یابد، اما هنوز کامل نیست. او ممکن است گاه‌به‌گاه پرخاشگر شود و برای حفاظت از حریم یا اسباب‌بازی‌هایش، کتک بزند یا گاز بگیرد. این اتفاق گاهی اوقات به دلیل استیصال است، چون کودک، با اینکه می‌داند چه می‌خواهد، هنوز توانایی بیان نیازهایش را ندارد. این سن شروعی برای این است که کودک با احساسات دیگران هماهنگ شود، اما هنوز نمی‌تواند کاملا خود را جای دیگران بگذارد (همدلی کند). او از بازی در حضور بزرگسالان بیشترین لذت را می‌برد. به دنبال کمک باشید اگر… خشونت و احساس پریشانی گاه‌به‌گاه قسمتی طبیعی از رشد کودک است، اما اگر رفتار خشونت‌آمیز به صورت مکرر یا شدید درآمد و جزو فعالیت‌های روزمره او شد، با پزشک کودک صحبت کنید. |
بیشتر بخوانید: نشانه های رشد عاطفی در کودکان ۵ ساله را بشناسید
روابط اجتماعی کودک پیش دبستانی | |
| سه تا چهار سالگی | کودک در این سن بیش از همیشه اعتماد به نفس دارد و مستقل است، گرچه هنوز به توجه و راهنمایی شما نیاز دارد. او از مشاهده و تعامل با دیگران چیزهای بسیاری می‌آموزد و شروع به درک این موضوع می‌کند که ارتباطات با دیگران چگونه پیش می‌روند. کودک ممکن است با همبازی‌هایش دعوا کند، به‌خصوص اگر قدرتمند باشد، اما همچنان مهر و محبت را نیز بروز خواهد داد. او مبتکرانه بازی خواهد کرد و بازی‌هایی خلق خواهد کرد. کودک در این سن از بازی‌های گروهی و انفرادی لذت می‌برد. او می‌تواند از بازی‌های گروهی سازمان‌یافته لذت ببرد و حتی از بازی‌های نشستنی مثل منچ، که قوانین انعطاف‌پذیری دارند، هم لذت می‌برد. در این سن، کودک می‌تواند، بدون یادآوری شما، وسایل را به اشتراک بگذارد و نوبت را رعایت کند. |
فراموش نکنید هر فردی قلمرو زمانی منحصربه‌فردی دارد، بنابراین، حتما نباید همه کودکان در یک سن مشخص شروع به حرف زدن کنند یا با دیگران ارتباط برقرار کنند. اما این جدول زمانی معیار خوبی است که بتوانید رشد اجتماعی کودکتان را بررسی کنید و در صورت لزوم، با روانشناس یا متخصص کودک مشورت کنید.
اگر شما هم تجربه یا دانشی در زمینه روابط اجتماعی کودک دارید، می‌توانید در قسمت نظرات زیر همین مطلب یا در شبکه‌های اجتماعی کودکت با والدین دیگر به اشتراک بگذارید.
