انواع و نشانه های سوء استفاده از کودکان را بشناسیم

سوء استفاده از کودکان اغلب در محیط خانه اتفاق می‌افتد و کودکان، افراد آزاردهنده را می‌شناسند. به همین دلیل شاید بیان این سو‌ء استفاده برای کودکان کمی مشکل باشد. ممکن است کودک تحت تاثیر محبت یا قدرت شخص آزار‌دهنده قرار بگیرد و سکوت کند. به همین دلیل خیلی مهم است که نشانه‌های سوء استفادهاز کودکان را بشناسیم. شاید سخت باشد اینکه تصور کنیم فردی می‌تواند عمدا به کودکی آسیب برساند. با این حال نزدیک به یک میلیون کودک در ایالات‌متحده آمریکا مورد تجاوز قرار می‌گیرند. این آمار فقط مربوط به سو‌استفاده‌های گزارش شده است. اغلب موارد به دلیل سکوت کودک یا ترس او از کمک گرفتن، گزارش نشده است. در ادامه بیشتر با کودک‌آزاری، انواع آن و اقدامات ضروری برای پیشگیری یا مقابله با آن آشنا می‌شویم.

سوء استفادهاز کودکان

سوء استفاده از کودکان زمانی اتفاق می‌افتد که والدین یا سایر بزرگسالان باعث آسیب جسمی یا عاطفی شدید به کودک شوند. در ایالات متحده آمریکا، قوانین هر ایالت با ایالت دیگر در مورد سوء استفاده از کودکان متفاوت است. اما در کل، سوء استفاده از کودکان شامل موارد زیر است:

• سوء استفادهجسمی
• سوء استفادهجنسی
• عدم توجه به کودک و نادیده گرفتن او
• سو‌استفاده روانی یا عاطفی

نوع شدید سوء استفاده از کودکان می‌تواند منجر به مرگ او شود. کودکانی که زنده می‌مانند ممکن است سال‌ها با فشار‌های روانی و عاطفی ناشی از آزار، دست و پنجه نرم کنند. کودکانی که مورد سو‌ء استفاده قرار گرفته‌اند، نسبت به سایر کودکان مشکلات بیشتری در ایجاد و حفظ روابط خود دارند. این کودکان احتمالا دارای مشکلاتی مانند افسردگی، اعتماد به نفس پایین، افکار خود‌کشی و سایر مشکلات روانی هستند.

سو‌استفاده جسمی

وقتی صحبت از سوء استفاده جسمی از کودکان می‌شود، شاید همه فکر کنند که منظور از آن، تکان دادن شدید کودک، لگد زدن یا ضربه زدن به او است. اما موارد زیادی شامل سوء استفاده جسمی از کودک می‌شود.

• نگه داشتن کودک در زیر آب
• بستن کودک
• سوزاندن عمدی کودک یا پاشیدن آب داغ روی بدن او
• پرتاب یک شی به سمت کودک یا استفاده از یک وسیله برای ضربه زدن به او
• گرسنه نگه داشتن کودک یا عدم تهیه غذا برای او

«سندروم تکان شدید کودک» نوع خاصی از سوء استفاده جسمی از کودکان و یکی از علت‌های مرگ کودکان در ایالات متحده است. این عمل، در عرض چند ثانیه منجر به آسیب مغزی و در نهایت مرگ کودک خواهد شد.

سو‌استفاده جنسی

سوء استفاده جنسی از کودکان زمانی اتفاق می‌افتد که یک کودک مورد تجاوز قرار می‌گیرد یا مجبور به انجام یک عمل جنسی می‌شود. البته هر گونه تماس جنسی با کودک یا هر نوع رفتار با کودک که منجر به تحریک جنسی شخص آزار‌دهنده شود، سوء استفاده جنسی از کودک است. بنابراین علاوه بر برقراری رابطه جنسی با کودک، نوازش کردن اندام‌های تناسلی کودک یا ترغیب کودک به لمس کردن اندام جنسی شخص آزار‌دهنده از موارد سوء استفاده جنسی است. سایر موارد عبارت هستند از:

• استفاده از کودکان برای گرفتن عکس یا فیلم‌های جنسی
• گفتن داستان‌ها یا جوک‌های مستهجن و خلاف اخلاق
• نشان دادن محصولات جنسی به کودک
• چشمک زدن به کودکان یا نشان دادن اندام جنسی به آنها

بی‌توجهی نسبت به کودک

هر فعل یا ترک فعلی که منجر به آسیب روانی یا جسمی کودک شود، بی‌توجهی یا نادیده گرفتن کودک نام دارد. گرسنه نگاه داشتن کودک، رها کردن کودک در سرما یا گرما از موارد بی‌توجهی به کودک است. در واقع، به هر عمل یا ترک عملی که با رشد و پرورش جسمی یا روانی کودک در ارتباط باشد، بی‌توجهی گفته می‌شود. موارد دیگر بی‌توجهی عبارت است از:

• فراهم نکردن مراقبت‌های پزشکی در زمانی که کودک بیمار یا مجروح است
• زندانی کردن کودک در کمد یا یک اتاق در بسته
• قرار دادن کودک در یک موقعیت خطرناک که ممکن است منجر به مرگ یا آسیب جسمی و روانی او شود

سوء استفاده روانی

سوء استفاده روانی از کودک به هر گونه رفتاری گفته می‌‌شود که مانع از رشد احساسی کودک و عزت نفس او در آینده خواهد شد. نادیده‌گرفتن کودک یا عدم ابراز عشق و علاقه به کودک، عدم حمایت و پشتیبانی او از موارد سو‌استفاده روانی کودک است. تهدید، تحقیر، ترساندن و انتقاد دائمی از او جزو موارد سوء استفاده روانی از کودک است.

استفاده از الکل، مواد مخدر و تنباکو توسط مراقبین کودک، می‌تواند با ایجاد اختلال در کارکرد مغز آنها کودکان را در معرض خطر قرار دهد. در برخی از ایالت‌های آمریکا، سو مصرف مواد به تنهایی جزو موارد سوء استفاده‌ جنسی از کودک است. از دیگر موارد سوء استفاده جنسی از کودک عبارت هستند از:

• اجازه‌ی مصرف الکل یا کشیدن مواد به کودک
• تولید، تزریق یا توزیع مواد مخدر در حضور کودک
• قرار دادن جنین در معرض مواد مخدر در دوران بارداری

مشخصات افراد کودک‌آزار

افراد کودک‌آزار معمولا شامل طیف وسیعی از افراد می‌شوند. والدین، معلم، مربی یا دوستان خانوادگی می‌توانند کودک را مورد آزار قرار دهند. گاهی، افراد کودک‌آزار، نشانه‌های رفتاری خاصی دارند. مثلا والدینی که کودکان خود را مورد آزار قرار می‌دهند، ممکن از از سایر والدین و همسایه‌های خود دوری کنند. در فعالیت‌های مدرسه شرکت نمی‌کنند یا تمایلی به صحبت کردن درباره‌ی مشکلات رفتاری کودکانشان ندارند. بزرگسالانی که از کودکان سو‌استفاده می‌کنند، معمولا از آشنایان کودک هستند. به ندرت افراد کودک‌آزار، سوژه‌های خود را به طور تصادفی انتخاب می‌کنند. فرد کودک آزار معمولا این رابطه را به عنوان یک راز بین خود و کودک نگاه می‌دارد و به کودک هشدار می‌دهد که در صورت مطلع کردن دیگران از این موضوع، ممکن است به او آسیبی برسد یا به دردسر بیافتد. اکثر افراد کودک آزار، خود در دوران کودکی مورد اذیت و آزار جنسی یا جسمی قرار گرفته‌اند.

نشانه‌های سوء استفاده از کودکان

گاهی اوقات فرق گذاشتن بین خراشیدگی‌ها و آسیب‌های عادی دوران کودکی و خشونت‌های ناشی از سوء استفاده از کودکان بسیار سخت است. برخی از علائم سو استفاده از کودکان عبارت است از:

غمگین یا عصبانی بودن کودک

کودکانی که مورد آزار جسمی یا جنسی قرار گرفته‌اند معمولا رفتار‌هایی مانند خشم یا ترس شدید را از خود نشان می‌دهند. این کودکان افسرده هستند. عزت نفس آنها پایین است. کودکانی که افسردگی بیشتری دارند، ممکن است به خود‌کشی فکر کنند یا دست به خود‌کشی بزنند. عده‌ای از کودکان ممکن است دچار کابوس‌های شبانه شوند.

رفتار‌های مخاطره آمیز

عده‌ای از این کودکان ممکن است باعث اختلال در کلاس درس شوند. ممکن است علاقه‌ی خود را به کار‌هایی که قبلا انجام می‌دادند یا به آن علاقه داشتند، از دست دهند. عده‌ای هم ممکن است در کلاس درس تمرکز نداشته باشند. مصرف مواد مخدر، الکل یا رفتار‌های خلاف اخلاق در آن‌ها هم مشاهده شده است.

عده‌ای دیگر ممکن است به این شیوه عمل نکنند. مثلا بعد از مدرسه به خانه برنگردند یا خودشان را مشغول فعالیت‌هایی کنند که تا جای ممکن آن‌ها را از فرد کودک آزار دور نگاه می‌‌‌دارد. البته مشاهده این نشانه‌ها در کودک، حتما به معنای مورد آزار قرار گرفتن آن‌ها نیست. کودکان ممکن است در برابر شرایط استرس‌زا مانند جدایی والدین از یکدیگر، نقل مکان، از دست دادن یکی از اعضای خانواده یا دوستشان، این رفتار‌ها را داشته باشند.

اقدامات ضروری

در صورت شک به مورد سو استفاده قرار گرفتن از کودکان، فورا با پلیس، مراکز حمایت از کودکان در محل زندگی خود، بیمارستان یا مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید. در هر شرایطی، رسیدگی به وضعیت کودک در اولویت قرار دارد. می‌توانید هنگام تماس با این مراکز، خودتان را معرفی نکنید.

اگر فکر می‌کنید کودکتان مورد آزار قرار گرفته است یا ممکن است مورد آزار قرار بگیرد، تا جایی که ممکن است کودک را از فرد آزار‌دهنده دور نگه دارید. سپس با یک دوست مورد اعتماد یا یک متخصص سلامت روان تماس بگیرید. درصورتی که فرد کودک آزار، پرستار یا مراقب فرزند شما است، کودک را تا زمان اطلاع مقامات از او دور نگاه دارید. هرگز فرد کودک آزار را تهدید نکنید یا خودتان قانون را در مورد او اجرا نکنید. اجازه دهید سیستم‌های قضایی و حقوقی به این موضوع رسیدگی کنند.

متخصصان اطفال توصیه می‌کنند، کودکان مشکوک به آزار جنسی هر چه سریع‌تر باید به بیمارستان منتقل شوند تا اقدامات درمانی اولیه روی آن‌ها انجام شود. کودکانی که مورد آزار جسمی، جنسی یا روانی قرار گرفته‌اند، نیاز ضروری به مشاوره و روانشناسی دارند. همه‌ی سوظن‌ها درباره‌ی سوء استفاده از کودکان ممکن است درست نباشد، اما تمام شک‌ها در این مورد، نیازمند اقدام و توجه فوری هستند. سوء استفادهاز کودکان می‌تواند آثار نامطلوبی روی سلامت روان آنها داشته باشد. سوء استفاده از کودک نباید به قیمت نابودی آینده‌ او تمام شود. شناسایی به موقع و برخورد مناسب و اصولی با کودک آزاری می‌تواند در این زمینه سرنوشت‌ساز باشد.