بیماری صبحگاهی در بارداری یکی از عوارض بارداری است که بیشتر در سه ماه اول این دوران به سراغ شما می‌آید. حالت تهوع و استفراغ چیزی نیست که کسی از آن خوشش بیاید و به راحتی با آن کنار بیاید، پس حتما هر کسی که دچار آن می‌شود، به دنبال راه حلی برای رفع آن می‌گردد. می‌خواهید بدانید چه راه‌هایی می‌تواند به شما کمک کند تا به حالت تهوع بارداری در سه ماهه اول غلبه کنید؟ در این مقاله ما به چندین سوال در این رابطه پاسخ می‌دهیم تا راحت‌تر بتوانید با این مشکل کنار بیایید.
حالت تهوع در سه ماهه اول بارداری
شاید شما هم در دوران بارداری دچار این حس شده باشید یا در بارداری‌های آینده خود آن را تجربه کنید. برای غلبه بر آن چند سوال و جواب کارآمد و مفید به شما کمک خواهد کرد. با کودکت همراه باشید.
سوال: آیا پرواز با هواپیما یا رفتن به جای گرم باعث تشدید حالت تهوع می‌شود؟
این احتمال وجود دارد، اما نمی‌توان حالت تهوع در دوران بارداری را به صورت مستقیم به پرواز با هواپیما و نقل مکان به جایی گرم‌تر مرتبط دانست. اما پرواز با هواپیما یا حضور در جایی که آب و هوایی گرم دارد، می‌تواند موجب دی هیدراته شدن (از دست دادن آب بدن) شود. از دست دادن آب بدن، حالت تهوع بارداری را تشدید کند. اگر باردار هستید، باید خیلی مواظب میزان آب بدن خود باشید، چرا که آب کمک می‌کند خون، بهتر در بدن شما جریان داشته باشد و مواد مغذی به فرزند شما برسد.
درمان حالت تهوع در این دوران
اگر قصد پرواز با هواپیما را دارید حتما یک بطری آب در کنار خود داشته باشید (و در صورت نیاز حتما از مهمانداران آب بیشتری تقاضا کنید). همچنین اگر قصد مسافرت طولانی دارید حتما با خود تنقلات و خوردنی‌های سالم همراه داشته باشید، چرا که گرسنه ماندن به مدت زیاد نه برای شما و نه برای کودکت اصلا خوب نیست.
سوال: چرا حالت تهوع صبحگاهی در دوران بارداری در تمام طول روز اتفاق می‌افتد؟
هر چند که این حالت به تهوع اول صبح معروف است اما معمولا در تمام طول روز اتفاق می‌افتد. در حقیقت بیش از ۸۰ درصد زنان باردار اعلام کرده‌اند حالت تهوع بارداری در زمان‌های به غیر از صبح برایشان رخ داده است. و اگر از نظر جسمی ضعیف باشید، کودک شما می‌تواند باعث شود در زمان صبح و ظهر و شب حالت تهوع داشته باشید.
در واقع شما باید از دست هورمون‌هایی گلایه کنید که به صورت هر روزه و ۲۴ ساعته با تهوع به بدن شما کمک می‌کنند تا محیط بهتری برای رشد جنین شما فراهم کند. دکتر فرانسیس (Dr. Francis) می‌گوید دقیقا هورمون‌هایی که موجب تهوع صبحگاهی می‌شود هورمون hCG (گنادوتروپین جفتی انسان) و استروژن است. به نظر می‌رسد hCG به گیرنده‌های هورمون‌های تحریک کننده تیروئید در مغز متصل شده و موجب اختلال موقت عملکرد تیروئید می‌شود که در بعضی از زنان موجب حالت تهوع در بارداری می‌شود.
همچنین استروژن هم روی گیرنده‌های سروتونین در مغز تاثیر می‌گذارد و علائم مشابهی را ایجاد می‌کند. هورمون سومی هم به نام پروژسترون در این حالت دخیل است، پروژسترون می‌تواند عملکرد دستگاه گوارش شما را آهسته کند. هضم غذا در معده و روده شما بیشتر طول می‌کشد و این امر موجب به ایجاد نفخ، یبوست و حالت تهوع در بارداری می‌شود. بنابراین در نظر داشته باشید که افزایش این هورمون‌های سه گانه در سه ماهه اول بارداری روی سیستم گوارش شما تاثیر دارد و همین عامل موجب ناراحتی شما می‌شود.
سوال: چرا بعضی افراد در دوران بارداری دچار حالت تهوع صبحگاهی نمی‌شوند در حالی که بعضی افراد هر روز هفته دچار این مشکل هستند؟
هنوز نظر قطعی درباره علت دچار شدن یا دچار نشدن به حالت تهوع بارداری و همین طور تعداد دفعات آن در طول هفته، اعلام نشده است. اما عواملی وجود دارد که حالت تهوع سه ماهه اول دوران بارداری را افزایش می‌دهد. مثلا دو قلو بودن جنین، ماشین گرفتگی، سردردهای بارداری و عواملی از این دست، می‌توانند موجب تشدید حالت تهوع بارداری شود. دکتر فرانسیس در این رابطه می‌گوید:
عکس‌العمل افراد نسبت به تغییرات در بدنشان متفاوت است، برای مثال شما اگر بدانید در داشتن حالت تهوع بارداری در طول روز تنها نیستید، ممکن است کمی احساس آرامش کنید. یا حتی ممکن است در بارداری بعدی اصلا این حالت به شما دست ندهد. بنابراین حالت تهوع دوران بارداری در بین زنان مختلف، متفاوت است و حتی از یک بارداری به یک بارداری دیگر در همان فرد هم متغیر خواهد بود.
سوال: اگر شخصی در اولین بارداری خود دچار حالت تهوع صبحگاهی شود آیا در بارداری‌های بعدی هم ممکن است آن را تجربه کند؟
احتمالا نه! خیلی به ندرت اتفاق می‌افتد که دومین بارداری یا زایمان دقیقا شبیه اولی باشد. شما ممکن است در کل دوران اولین بارداری خود دچار بیماری صبحگاهی باشید، اما در دومین بارداری خیلی کم این حالت به شما دست بدهد. از سوی دیگر در بارداری اول، ممکن است فقط در ۸ هفته اول احساس خستگی شدید داشته باشید، اما حالا با داشتن یک کودک احتمالا پیش دبستانی و یک کودک در شکمتان بیشتر احساس خستگی کنید.
مهم‌ترین تفاوتی که بیشتر زنان در بارداری‌های اول و بعدی به آن اشاره می‌کنند این است که در بارداری‌های بعدی خیلی زودتر حرکت جنین را در شکمشان احساس می‌کنند.
در بارداری اول، مادر ممکن است در هفته بیستم بارداری متوجه حرکات جنین در شکم خود شود، اما مادران با تجربه‌تر حرکات آهسته و پروانه‌ای کودک خود را از هفته شانزدهم بارداری هم تشخیص می‌دهند. البته این به معنی قوی‌تر بودن کودکان دوم و سوم نیست، بلکه به این دلیل است توانایی تشخیص مادر بالاتر می‌رود.
معمولا به دلیل اینکه ماهیچه‌های شکمی در بارداری‌های دوم و سوم دیگر به اندازه کافی کشیده شده است شما زودتر متوجه حرکات جنین خواهید شد. نکته مثبت این اتفاق این است که به دلیل کشیدگی ماهیچه‌های شکمی جنین در موقعیت پایین‌تری قرار می‌گیرد و نسبت به بارداری اول سوزش معده و قلب کمتری خواهید داشت و نکته ناخوشایند شاید این باشد که ممکن است مجبور شوید بیشتر به دستشویی بروید.
احتمالا در بارداری‌های دوم و سوم کمردرد دوران بارداری بیشتر به سراغ شما خواهد آمد. چرا که با داشتن یک بچه دیگر زمان کمتری برای استراحت خواهید داشت یا حتی ممکن است مجبور شوید بچه خود را بغل کنید یا از روی زمین بلند کنید.
بهتر است به بچه‌های بزرگ‌تر آموزش دهید کارهایشان را خودشان انجام دهند، به عنوان مثال کودک نوپای شما دیگر می‌تواند روی صندلی اتومبیل بنشیند و نیازی ندارید او را روی پای خود نگه دارید، یا کودک شما می‌تواند برای رسیدن به سینک از یک چارپایه استفاده کند و نیازی نیست که شما او را بلند کنید.
اگر کودک بزرگ‌تر شما میخواهد روی زانوی شما بنشیند ابتدا بنشینید و اجازه دهید او روی زانوی شما بیاید. همچنین می‌توانید از جلیقه‌های محافظ مادرانه استفاده کنید تا از شدت کمردرد شما کاسته شود.
در هنگام زایمان هم احتمالا زایمان دوم و سوم راحت‌تر از بار اول خواهد بود چرا که دیگر بدن شما می‌داند چه کاری باید انجام دهد و وقتی زمان تولد کودک شما فرا برسد رحم شما نسبت به بار اول راحت‌تر و سریع‌تر گشاد شده و زایمان راحت‌تری خواهید داشت.
چرا بعضی‌ها در سه ماهه اول بارداری دچار حالت تهوع نمی‌شوند؟
اگر شما از آن دسته مادرانی هستید که دوران بارداری دچار حالت تهوع نمی‌شود، به شما تبریک می‌گوییم. شما یکی از خوش شانس‌ترین مادرها هستید. ممکن است نگران شوید که مانند دوست صمیمی‌تان یا بسیاری از زنان دیگر در زمان بارداری دچار حالت تهوع نمی‌شوید، اما باید بدانید که بسیاری از زنان با داشتن دوران حاملگی کاملا نرمال، دچار حالت تهوع صبحگاهی نمی‌شوند. در حقیقت ۲۵ درصد از زنان ممکن است هرگز در دوران حاملگی تهوع صبحگاهی را تجربه نکنند و هیچکس هم به صورت قطعی علت آن را نمی‌داند.
تحقیقات نشان می‌دهد کسانی که در ماه‌های اولیه دچار حالت تهوع بارداری شدید هستند، معمولا دوقلو یا چندقلو حامله هستند. بعضی از زنان دیگر که از قرص‌های کنترل بارداری استفاده می‌کنند هم احتمال دارد بیشتر دچار حالت تهوع شوند. زنانی که مادر یا خواهرشان در دوران بارداری دچار حالت تهوع می‌شدند، احتمال دارد آن‌ها هم این حالت را تجربه کنند. همچنین کسانی که قبل از حاملگی دچار سردردهای میگرنی می‌شدند و کسانی که در اثر مسافرت با ماشین و هواپیما هم دچار حالت تهوع می‌شدند، مستعد دچار شدن به حالت تهوع بارداری در سه ماهه اول بارداری هستند.
روش‌های درمان حالت تهوع در سه ماهه اول بارداری
از آنجایی که خوردن حجم زیادی از غذا به صورت یکباره یا نخوردن طولانی مدت، می‌تواند علائم حالت تهوع بارداری را بیشتر کند، خوردن وعده‌های غذایی کوچک و کم حجم در طول روز می‌تواند روش خوبی برای کاهش این حالت باشد. به خاطر داشته باشید که همواره مقداری تنقلات و خوردنی سالم همراه خود داشته باشید و زمانی که احساس کردید معده شما در حال خالی شدن است از آن استفاده کنید.
از خوردن غذاهای تند و پر چرب (به خصوص فست‌فود) اجتناب کنید، همچنین از خوردن زیاد غذاهایی که بوی زیادی دارند مانند غذاهای غنی از پروتئین، گوشت قرمز، مرغ و ماهی پرهیز کنید.
از داروهای طبیعی مانند آبنبات زنجبیلی برای رفع حالت تهوع صبحگاهی استفاده کنید. (زنجبیل برای قرن‌ها یک روش درمانی برای حالت تهوع بوده است). همچنین می‌توانید لوسیون‌های نعنایی یا لیمویی به همراه داشته باشید و زمانی که بوی بدی به مشام شما رسید و حالت تهوع شما را تشدید کرد، از آن‌ها استفاده کنید. هرگاه معده شما در اثر بوی غذا یا هر چیز دیگری تحریک شد با بو کردن لوسیون برای آرام کردن معده استفاده کنید.
معمولا حالت تهوع بارداری در اکثر خانم‌ها از هفته ۱۲ تا ۱۴ بهبود قابل ملاحظه‌ای پیدا می‌کند اما در بعضی موارد تا هفته بیستم هم ادامه پیدا خواهد کرد. همچنین به هر علتی اگر دچار استفراغ خونی شدید یا نمی‌توانید مایعات را حفظ کنید یا علائم کم آبی داشتید (مانند ادرار تیره، سرگیجه و تپش قلب) حتما به پزشک خود مراجعه کنید.
