امروزه کاملاً رایج است که افراد به زبان‌های دیگری غیر از زبان مادریشان مسلط باشند. در کشور ما هم خانواده‌های زیادی هستند که حرف زدن به زبان انگلیسی و آموزش زبان به کودک را از سنین پایین شروع کرده و همزمان با فارسی، زبان دیگری، معمولاً انگلیسی، را به فرزند خود یاد می‌دهند.
نوعی از تعامل والدین و کودک، که باعث می‌شود کودک زبان مادری خود را یاد بگیرد، می‌تواند به یادگیری زبان دوم او هم کمک کند.
حرف زدن به زبان انگلیسی و آموزش آن به کودک
والدین معمولاً می‌پرسند که چه کارهایی می‌توانند انجام دهند تا به آموزش زبان انگلیسی به کودک، به عنوان زبان دوم، کمک کرده و فرایند یادگیری کودک را ساده‌تر و مؤثرتر کنند. پاسخ این است که همان تعاملاتی که باعث می‌شوند کودک زبان مادری خود را بیاموزد، به یادگیری زبان دوم او هم کمک می‌کنند. در ادامه، راهکارهایی برای حرف زدن به زبان انگلیسی و آموزش آن به کودک آمده اند که بر اساس تحقیقات انجام‌شده می‌باشند.
کودک در تعامل با مراقبی که به او پاسخگو باشد، بهترین یادگیری را دارند
بیشتر بخوانید: بهترین زمان برای شروع آموزش زبان دوم به کودکان چه زمانی است؟
بچه‌ها زبان را به صورت روزانه و در حین تعامل و بازی با افراد مهم زندگیشان یاد می‌گیرند. زمانی که مراقبین کودک در هنگام این تعاملات پاسخگو باشند، بچه‌ها احساس اتصال کرده و به حفظ این تعامل تشویق می‌شوند. پاسخگو بودن به معنی این است که برای آموزش زبان انگلیسی به کودک اجازه دهید کودک شروع کند، شما مکالمه را هدایت کنید و آنگاه با علاقه و اشتیاق به هر شکلی از ارتباط گرفتن کودک (با یا بدون کلمات) پاسخ دهید. تحقیقات نشان می‌دهند که بچه‌هایی که زمان بیشتری را در تعاملات واکنشی با والدین خود می‌گذرانند، معمولاً دایره‌ی لغات بزرگتری را دارا هستند.
- چطور می‌توانید کمک کنید: دقت کنید که چه چیزی توجه کودک را در لحظه جلب کرده است، صبر کنید تا کودک یک پیام به شما بدهد و با دقت به آن چیزی که کودک سعی دارد به شما بگوید گوش کنید. سپس با علاقه پاسخ دهید و درباره‌ی آنچه که او با آن ارتباط گرفته است، صحبت کنید. این کار به کودک این فرصت را می‌دهد که کلماتی که علاقه‌مندی‌های او را بیان می‌کنند، بشنود و یاد بگیرد.
کودکان نام چیزهایی را یاد می‌گیرند که آنها را جذب می‌کند
همه‌ی ما وقتی جذب چیزی می‌شویم، بهتر یاد می‌گیریم. همین قانون درباره‌ی یاد گرفتن زبان اول و دوم هم وجود دارد. مطالعات نشان داده اند که بچه‌ها بیشتر زمانی نام چیزها را یاد می‌گیرند که والدین از آنها پیروی کرده و به جای پرت کردن حواسشان به چیز دیگری، بر اساس علاقه‌مندی آنها، تعاملات واکنشی ایجاد می‌کنند.
- چطور می‌توانید کمک کنید: زمانی که می‌بینید کودکتان به چیزی علاقه‌مند است، آن را با صحبت درباره‌اش به موضوع یک مکالمه تبدیل کنید. زمانی که علاقه‌مندی کودک را به این روش پاسخ می‌دهید، او با احتمال بیشتری به آنچه می‌گویید توجه می‌کند و با احتمال بیشتری کلمات جدید یاد می‌گیرد.
بچه‌ها چیزهایی را یاد می‌گیرند که در اغلب اوقات می‌شنوند
بیشتر بخوانید: با بهترین روش های آموزش زبان خارجی به کودک آشنا شوید
برای یاد گرفتن یک زبان، کودک نیاز دارد که آن زبان را زیاد بشنود. برای کودکی که در حال یاد گرفتن بیش از یک زبان است، این مورد به این معناست که نیاز است کودک زمان زیادی را در معرض هر دوی این زبان‌ها باشد.
- چطور می‌توانید کمک کنید: با اضافه کردن زبان به فعالیت‌ها و تجربه‌های روزمره، به صورت طبیعی، میزان زبانی را که کودک می‌شنود افزایش دهید و به این روش، حرف زدن به زبان انگلیسی و آموزش آن به کودک را به امری روزانه تبدیل کنید. هر فعالیتی، یک فرصت برای یادگیری زبان است: می‌توانید در زمان آماده کردن میان وعده‌ها، درباره‌ی غذاهایی که دوست دارید با هم گفتگو کنید؛ می‌توانید زمانی که با هم کتاب می‌خوانید، درباره‌ی شخصیت‌های کتاب و کارهای آنها گفتگو کنید و درباره‌ی کلمات جدیدی فکر کنید که کودک می‌تواند از ملاقات با یک پزشک یاد بگیرد (گوشی طبی، دماسنج، ترازو). اما مورد یک را به خاطر داشته باشید- در آموزش زبان انگلیسی به کودک شما باید از کودک پیروی کنید، بنابراین شما عهده‌دار مکالمه نیستید. هدف شما این است که یک دوست پاسخگو باشید نه رئیس مکالمه!
والدین معمولاً این دغدغه را دارند که وقتی کودک انگلیسی را در مهدکودک یا مدرسه شروع کرد، باید حرف زدن به زبان مادری را متوقف کنند یا نه. دو دلیل برای خوب نبودن این ایده وجود دارد. اول اینکه، والدین باید با زبانی با کودک حرف بزنند که ۱۰۰٪ با آن راحت باشند. اگر والدین کاملاً به زبانی مسلط نباشند، نمی‌توانند بهترین ورودی آن زبان را برای کودک ایجاد کنند. همچنین، تعامل با کودک به زبانی که والدین با آن راحت نیستند، ممکن است به آن اندازه که باید، تعاملی واکنشی نباشد. در نهایت، تحقیقات نشان داده اند که در صورتی که با بچه به زبان مادری صحبت نشود یا او زبان مادری را در اطراف خود نشنود، ریسک از یاد بردن آن زبان وجود دارد. یاد گرفتن زبان دوم، به معنی ترک زبان اول نیست، بلکه به معنی ارائه‌ی کافی هر دو زبان است.
فلش‌کارت‌ها کارساز نیستند
فکر کنید که کودک شما به چه روشی زبان اول خود را یاد گرفته است- از طریق بازی و صحبت با شما در تمام روز. همین الگو برای یادگیری زبان دوم هم وجود دارد.
بچه‌ها در هنگام فعالیت‌های معنادار در زندگی روزمره، به بهترین شکل کلمه‌ها را یاد می‌گیرند. فکر کنید که کودک شما زبان اول خود را چگونه یاد گرفته است- از طریق بازی و صحبت با شما در سراسر روز. همین روش برای یاد گرفتن زبان دوم هم جوابگو است. در حرف زدن به زبان انگلیسی و آموزش آن به کودک تلاش برای یاد دادن کلمات (مثلاً با نگاه کردن به فلش‌کارت‌ها) هرگز برای کودک خیلی جذاب یا مهیج نیست. احتمال اینکه کودک شما کلمات جدید را در حین شنیدن در فعالیت‌های معنادار یاد بگیرد، بسیار بیشتر است.
- چطور می‌توانید کمک کنید: زمانی که با کودک خود بازی می‌کنید یا تعامل دارید، کلمات جدید را به او ارائه دهید. از هر فعالیت روزمره به عنوان فرصتی برای مواجهه‌ی کودک با کلمات جدید استفاده کنید. مثال‌هایی از فعالیت‌های روزمره شامل بازی کردن، نگاه کردن به کتاب‌ها و روتین‌هایی مانند وعده‌های غذایی، حمام کردن و لباس پوشیدن هستند.
تنوع، کلیدی است
بیشتر بخوانید: با بهترین روش های آموزش زبان خارجی به کودک آشنا شوید
کودکان به تنوع، در هنگام یادگیری زبان دوم نیاز دارند. تنوع در موارد زیر می‌تواند کمک کند:
- تنوع در کلمات- برای تأثیر بیشتر حرف زدن به زبان انگلیسی و آموزش آن به کودک نه فقط کلمات رایج را که کودک ممکن است هر روز بشنود، تکرار کنید بلکه کلمات پیچیده و نادر را هم بگویید. زمانی که والدین از گستره‌ی وسیعی از کلمات استفاده می‌کنند، کودک بعدتر مهارت‌های ارتباطی بهتری را ایجاد خواهد کرد.
- تنوع در الگوهای ارتباطی- شنیدن یک زبان از گویندگان مختلف، می‌تواند به رشد در آن زبان کمک کند.
- تنوع در مثال‌ها- شنیدن یک باره‌ی یک کلمه، برای یاد گرفتن آن لغت توسط کودک کافی نیست. بچه‌ها نیاز دارند که یک کلمه را چندین بار و در چندین موقعیت مختلف بشنوند تا بتوانند معنای آن را درک کنند.
چطور می‌توانید کمک کنید: هنگام حرف زدن به زبان انگلیسی و آموزش آن به کودک بر تنوع کلمات ارائه شده، تأکید داشته باشید، حتی بر کلماتی که ممکن است در طول مکالمات روزمره نشنود. برای مثال در هنگام حمام کردن می‌توانید کلماتی مانند «دما» و «کف صابون» را شامل کنید. در هنگام درست کردن میان وعده می‌توانید کلمات «برش» و «آماده کردن» را بگویید. مطمئن باشید که از کلمات تازه در موقعیت‌های مختلف استفاده می‌کنید تا کودک بتواند درک خود را از معنی این کلمه، گسترش دهد. برای مثال، می‌توانید درباره‌ی دمای آب در حمام و همچنین درباره‌ی دمای فر صحبت کنید. هرچه فرصت‌های شنیدن یک کلمه توسط کودک بیشتر باشد، احتمال اضافه شدن این کلمه به دایره‌ی لغات کودک بیشتر خواهد شد.
لغت و گرامر دست در دست هم پیش می‌روند
ممکن است فکر کنید که ساده‌ترین راه برای آموختن یک کلمه به کودک، گفتن آن کلمه به تنهایی است. اما شنیدن یک کلمه در جمله، واقعاً مفیدتر است چرا که جمله، سرنخ‌هایی از معنی کلمه به کودک می‌دهد. برای مثال، اگر کودک در حالی که شما به فریزر اشاره می‌کنید، فقط بشنود «فریزر»، متوجه نخواهد شد که کلمه به در فریزر، به خود فریزر یا به غذاهای داخل آن اشاره دارد. اما اگر بشنود «بیا گوشت رو داخل فریزر بذاریم. فریزر باعث یخ زدن گوشت میشه و این‌جوری گوشت تازه میمونه. اون وقت می‌تونیم هفته‌ی بعد که دوباره خواستیم همبرگر بخوریم، اونو استفاده کنیم»، به او خواهد فهماند که فریزر وسیله‌ای خیلی سرد است. این جمله همچنین به او خواهد فهماند که «فریزر» نام یک چیز است به این دلیل که یک فعل در جمله‌ی شما بوده است: «گذاشتن».
بیشتر بخوانید: با روش های آموزش زبان انگلیسی به کودک در خانه آشنایی دارید؟
چطور می‌توانید کمک کنید: استفاده از جمله‌های کوتاه و نحوی در هنگام صحبت با کودک، به ساخته شدن مهارت‌های زبانی او کمک کرده و حرف زدن به زبان انگلیسی و آموزش آن به کودک را سرعت خواهد بخشید. از استفاده‌ی کلمات به تنهایی یا استفاده از جملاتی که فاقد صداها و هجاهای گرامری هستند، پرهیز کنید (برای مثال بگویید «دارم بیسکوییتمو می‌خورم» به جای «مامان بیسکوییتشو خورد»).
شما تمام ابزارهای مورد نیاز برای حرف زدن به زبان انگلیسی و آموزش آن به کودک خود را در اختیار دارید. بنابراین از کودک خود پیروی کنید و خوش بگذرانید! در صورتی که گفتگوهای لذت‌بخش، شامل کلمات غنی و جملات گرامری را در طول فعالیت‌های روزمره ایجاد کنید، زبان دوم را در کودک خود تقویت خواهید کرد.
شما از چه روش‌هایی برای پرورش استعداد کودک و آموزش زبان دوم به کودک خود استفاده می‌کنید؟ می‌توانید از طریق وبسایت کودکت دانش و تجربیات خود را در این زمینه با ما و والدین دیگر به اشتراک بگذارید.
