بعد از حدود ۹ ماه بارداری دیدن نوزادتان برای اولین بار احساسی فوق‌العاده و غیر قابل توصیف برای شما به دنبال خواهد داشت. اگر به هفته چهل و یکم بارداری رسیده‌اید این مساله امکان‌پذیر است که کوچولویتان بخواهد اندکی بیشتر درون رحم شما بماند. اگرچه با کسب آگاهی از مراحل پایانی بارداری مطمئن خواهید شد که جای نگرانی وجود ندارد.
بیشتر بخوانید: بارداری هفته به هفته؛ هفته چهلم بارداری را چگونه پشت سر می گذارید؟
رشد نوزاد در طول هفته چهل و یکم بارداری
مادر وقتی به هفته چهل و یک رسیده است یعنی آخرین روزهای دوران بارداری را سپری می‌کند. هرچند اگر این رفیق کوچولو هنوز در رحم شما جا خوش کرده است بهتر است از عادی بودن وضعیت او اطمینان حاصل کنید. مواردی که بعد از زایمان و به دنیا آمدن نوزاد در انتظارتان هستند شامل موارد زیر می‌شوند:
- اگر قرار است نوزاد به روش زایمان طبیعی و از طریق واژینال متولد شود پس ممکن است در حین زایمان موقتا با سری کشیده شده و چشم‌هایی پف کرده متولد شود به این دلیل که سر نوزاد حین رد شدن از کانال رحمی دچار فشردگی شده است.
- نوزاد تقریبا دارای یک پوشش پنیر مانند روی تمام قسمت‌های پوست خود خواهد بود. اولین حمام کردن نوزاد این پوشش پنیری را از روی پوستش خواهد شست. معمولا چند هفته طول می‌کشد که صورت نوزاد دارای گونه‌های پر و برجسته شود.
- برخی نوزادان ممکن است با موهای زیادی روی سرشان متولد شوند در حالی که سایر نوزادان ممکن است سری بی‌مو داشته باشند. در مورد دوم جایی برای نگرانی وجود ندارد. موها به تدریج روی سر او خواهند رویید. در مورد نخست، موهای نوزاد به تدریج می‌ریزد و جای آن‌ها موهای جدید رشد خواهند کرد که دارای رنگ و جنس متفاوتی از موهای اولیه خواهند بود.
- رنگ چشمان نوزاد مدام در حال تغییر خواهد بود و بین ۶ تا ۱۲ ماهگی نوزاد رنگ نهایی چشمان او مشخص می‌شود.
- پوست نوزاد بسیار لطیف بوده و می‌توان رگ‌های خونی را به طور واضحی زیر پوستش مشاهده کرد. لایه‌های پوستی هنوز چروکیده هستند زیرا نوزاد ۹ ماه را درون رحم مادر گذرانده و درون کیسه آب شناور بوده است درحالی که الان پوستش در معرض هوای آزاد قرار گرفته است. این لایه‌های چروکیده به تدریج محو خواهند شد.
- پاهای نوزاد ممکن است شبیه پای کبوتر باشد به این دلیل که نوزاد درون فضای کوچک رحمی بوده است و امکان محدودی برای تکان دادن پاها داشته است اما پس از ۶ ماه یا بیشتر پاهایش کشیده‌تر خواهند شد.
اندازه نوزاد در هفته چهل و یکم بارداری
در هفته چهل و یکم بارداری نوزاد به بزرگی یک هندوانه کوچک خواهد بود. قد نوزاد حدود ۴۵ سانتی‌متر و وزنش ۳/۶۸ کیلوگرم خواهد بود.
تغییرات شایع بدن در هفته چهل و یکم بارداری
بدن مادر در دوران بارداری تغییر و تحول پیدا می‌کند. قسمت‌هایی از بدن مانند سینه‌ها، پوست، شکم و حتی سیستم گوارشی دچار تغییرات فراوانی می‌شوند. در طول مراحل پایانی بارداری بدن شما آماده وارد شدن به پروسه زایمان و به دنیا آمدن نوزاد می‌شود. در طول این دوره هر لحظه امکان دارد که زایمان کنید هرچند در برخی موارد به دنیا آمدن نوزاد اندکی بیشتر طول می‌کشد.
چطور می‌توان فهمید زمان زایمان فرا رسیده است؟
کیسه آب جنین پاره شده و شما متوجه ترشحاتی به رنگ قرمز یا صورتی کم‌رنگ خواهید شد که قبل از زایمان از رحم خارج می‌شوند. همزمان درد و انقباض‌های مربوط به شروع زایمان را تجربه خواهید کرد. این درد و انقباض‌های مربوط به شروع زایمان در مادران مختلف به شکل‌های متفاوتی تجربه خواهند شد زیرا که هیچ زایمانی شبیه آن یکی نیست.
علائم بارداری در هفته چهل و یکم بارداری
علائم مربوط به هفته چهل و یکم بارداری معمولا ادامه همان علائمی است که در هفته‌های قبل مشاهده شده‌اند.
- احساس ناراحتی در ناحیه لگن: هرچقدر نوزاد به سمت دهانه رحم پایین‌تر می‌آید، فشار روی گردنه رحمی و مثانه بیشتر می‌شود. این سبب بروز ناراحتی و درد در این نواحی می‌شود.
- بواسیر: فشار روی ناحیه لگن منجر به متورم شدن رگ‌های وریدی یا همان واریسی ناحیه مقعدی می‌شود که در نتیجه منجر به بروز بواسیر در زن باردار می‌شود.
- مشکلات خواب: این مساله بیشتر به دلیل تغییرات هورمونی و اضطراب ناشی از انتظار طولانی‌مدت برای رسیدن زمان زایمان رخ می‌دهد. همچنین باید توجه داشته باشید که بدنتان آنقدر بزرگ شده است که نتوانید راحت بخوابید.
- تکرر ادرار: فشار فزاینده روی مثانه سبب می‌شود به طور مکرر در حال رفتن به دستشویی باشید.
- درد و انقباضات ناگهانی: همزمان با آماده شدن نوزاد برای به دنیا آمدن درد و انقباضات در ناحیه رحم بیشتر از قبل رخ می‌دهد.
بیشتر بخوانید: زایمان اپیدورال مناسب تر است یا بدون دارو؟
علائم شروع زایمان
در طول هفته چهل و یکم بارداری شما باید علائم مربوط به شروع زایمان را درست مانند کف دستتان بشناسید. علائم شروع زایمان در طول این دوره عبارتند از:
- پاره شدن کیسه آب جنین که با نشت آن از رحم مشخص می‌شود
- درد وانقباضات مکرر و بدون توقف عضله‌های رحمی که دردناک هم هستند
در صورت مشاهده این علائم تماس با پزشک یا مراجعه به بیمارستان ضروری است. این احتمال هم وجود دارد که طی این دوره هیچ علامتی مبنی بر شروع زایمان در شما دیده نشود. این بدان معنا نیست که زایمان به همین زودی‌ها اتفاق نخواهد افتاد زیرا که این موضوع کاملا غیره‌منتظره رخ می‌دهد.
شروع زایمان در هفته چهل و یکم بارداری
طولانی‌تر شدن بارداری در ماه نهم می‌تواند به تنش و استرس فیزیکی و روانی شما بیفزاید. دوستان و اعضای خانواده نیز با پرسیدن علت به تاخیر افتادن زایمان شما می‌توانند این تنش‌ها را تشدید کنند. در این نقطه زمانی پزشکان توصیه می‌کنند که نوزاد را به روش القاء مصنوعی زایمان به دنیا بیاورید.
برخی از زنان باردار از تجربه انقباضات شدید ودردناک حین القاء مصنوعی زایمان شکایت می‌کنند. برخی نیز ادعا می‌کنند که نشستن در خانه و انتظار کشیدن برای شروع زایمان راحت‌تر از رفتن به اتاق زایمان است. هرچند باید دانست که هرچقدر نوزاد دیرتر به دنیا بیاید خطر بیشتری او را تهدید می‌کند. چندین روش برای القاء مصنوعی زایمان در طول این دوره وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- برداشت غشای روی کیسه آب: این متد طبیعی برای القاء مصنوعی باید توسط پزشک صورت بگیرد. اگر می‌خواهید از این روش استفاده کنید، پزشکتان غشای رویی کیسه آب را با استفاده از حرکات جارومانند انگشتانش جدا خواهد کرد. این عمل سبب آزادسازی هورمون‌هایی می‌شود که منجر به تحریک انقباضات مرتبط با زایمان می‌شوند.
- ایجاد پارگی مصنوعی در غشای کیسه آب جنین (AROM): پزشک از یک قلاب نازک از جنس پلاستیک برای پاره کردن کیسه آب کمک می‌گیرد. این کار زمانی انجام می‌شود که فشار و انقباض ماهیچه‌های رحمی مادر ادامه دارد اما هیچ پیشرفتی در زایمان به چشم نمی‌خورد.
- تجویز دارویی: از برخی داروهای خاص برای القاء مصنوعی زایمان و به دنیا آمدن نوزاد در هفته چهل و یک بارداری استفاده می‌شود. به منظور انبساط ماهیچه‌های گردنه رحمی، شیاف پروستاگلاندین (prostaglandin) هنگام شب و قبل از خوابیدن تجویز می‌شود و برای جلو انداختن دردهای مربوط به زایمان مصنوعی داروی اوکسیتوزین (oxytocin) به صورت وریدی تزریق می‌شود.
اندازه شکم در هفته چهل و یکم بارداری
رسیدن به هفته چهل و یک بارداری اساسا به معنی گذراندن ۹ ماه و ۱ هفته از دوره بارداری است. این مساله عمدتا به دلیل زمان اضافی است که نوزاد در رحم مادر می‌ماند. در این دوره شکم مادر سنگین‌تر و میزان ناراحتی حاصل از این سنگینی بیشتر خواهد شد.
حرکت کردن ممکن است واقعا دشوار شود اگرچه پزشکان توصیه به افزایش تحرک بدنی در مادران دارند تا امکان زایمان طبیعی بالاتر رود. اطمینان پیدا کنید که نحوه نشستن، بلند شدن و خوابیدنتان درست است و هنگام بلند شدن و نشستن از کسی یا چیزی کمک بگیرید زیرا شکم در آخرین حد سنگینی قرار دارد.
سونوگرافی هفته چهل و یکم بارداری
انجام سونوگرافی از جنین در هفته چهل و یک بارداری توسط پزشکان توصیه می‌شود و این توصیه‌ها تنها برای کسب اطمینان از عادی بودن وضعیت جنین و موقعیت او در رحم مادر است. نتیجه سونوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا در مورد زایمان طبیعی یا القاء مصنوعی زایمان تصمیم بگیرد.
چه غذاهایی بخورید
غذاهای مخصوص هفته چهل و یک بارداری باید شامل مواد مغذی باشند که برای رشد مغزی نوزاد حیاتی محسوب می‌شوند، البته این جدا از سایر مواد مغذی ضروری است که باید به بدن نوزاد برسند. دریافت و مصرف غذاهای سرشار از مواد مغذی مفید باید به صورت مستمر و با یک میزان ثابت تا زمان زایمان ادامه داشته باشد. مصرف این غذاها را به خاطر کاستن از وزن خود کاهش ندهید. همچنان به رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی مخصوص دوران بارداری ادامه دهید. همچنین در هفته چهل و یکم بارداری مصرف مایعات فراوان از اهمیت زیادی برخوردار است.
بیشتر بخوانید: مراقبت های دوره بارداری ؛ ۱۰ روش برای مراقبت از خود
نکات مراقبتی
در این قسمت چند نکته برای شما آورده شده است تا بتوانید شرایط هفته چهل و یکم بارداری را برای خودتان آسان‌تر کنید.
کارهایی که باید انجام دهید
- یک رژیم تغذیه سرشار از مواد مغذی داشته باشید تا به رشد سالم نوزاد مادامی که در رحم مادر است کمک کند.
- سر خودتان را با انواع فعالیت‌های مورد علاقه گرم کنید تا تنش‌ها از وجودتان دور شوند زیرا استرس و تنش سبب بروز بیخوابی‌های شبانه می‌شود و در نهایت منجر به اختلال در سلامتی شما و نوزادتان خواهند شد.
کارهایی که نباید انجام دهید
- مقدار غذایی را که می‌خورید سرخود کاهش ندهید زیرا سبب پایین افتادن قند خونتان می‌شود.
- از حمام کردن با آب گرم اجتناب کنید زیرا در دوران بارداری تنظیم دمای بدن با مشکلاتی مواجه است.
اقلامی که در هفته چهل و یک بارداری باید خریداری شوند
در طول هفته چهل و یک بارداری فهرست اقلامی که یک مادر می‌تواند بخرد به شرح زیر است:
- شیر خشک برای نوزاد
- مایع مخصوص برای شستن شیشه‌شیر و سایر وسایل نوزاد
- پوشک بچه
- اسپری‌های خوشبوکننده هوا زیرا نوزاد به طور مداوم باد از معده خود خارج می‌کند و بوی آن تا مدت‌ها در فضا باقی می‌ماند
هنگامی که شما از هفته ۴۰ وارد هفته چهل و یک بارداری می‌شوید اضطراب داشتنتان قابل درک است. این اضطراب با عبور از زمان تعیین شده برای زایمان بیشتر از قبل به وجودتان غالب می‌شود. باید بدانید که وقوع چنین اتفاقی بسیار شایع است مخصوصا برای مادرانی که برای اولین بار باردار شده‌اند. نکات قابل تذکر برای گذراندن این دوره شامل موارد زیر است:
- با پزشک خود صحبت کنید و یک وقت ملاقات برای به دنیا آوردن نوزاد به شیوه القاء مصنوعی زایمان بگیرید
- تا حد امکان آرامش خود را حفظ کنید
- ذهن خود را مشغول نگه دارید تا نگرانی کمتر به وجودتان راه پیدا کند
بهترین کار این است که در مورد بارداری آگاهی کسب کنید برای این موضوع می‌توانید به مجموعه مقالات علائم بارداری هفته به هفته سر بزنید، به ویژه در مورد هفته چهل و یک بارداری (در صورتی که زایمان نکرده باشید) و خود را آماده مواجهه با شرایط بعد از زایمان کنید. همچنین اگر شما این دوران را پشت سر گذاشته‌اید از طریق وبسایت کودکت تجربیات خود را با مادران دیگر به اشتراک بگذارید و آن‌ها را راهنمایی کنید.
