تا زمانی که حداقل دو سال از دانشآموز بودن کودکان نگذشته باشد، ناتوانی کودک در یادگیری به طور معمول تشخیص داده نمیشود اما اغلب، علائم اولیهای وجود دارد که والدین ممکن است متوجه آن نشوند. مهمتر از همه، استراتژیها و راهنماهایی وجود دارد که میتوانند به شما کمک کنند تا ناتوانی کودک در یادگیری را به درستی و در زمان مناسب تشخیص دهید.
۱. عوامل خطر و تقویتکننده ناتوانی کودک در یادگیری
وجود عوامل خطرآمیز اولیه به طور قطع سبب ناتوانیهای یادگیری در کودک نمیشود اما ضروری است که روی عوامل مداخلهکننده نظارت داشته باشید.
• سابقه خانوادگی در ناتوانیهای یادگیری
• صدمات و بیماریهای طولانی که بر رشد عصبشناختی تأثیر میگذارند
• استفاده والدین از موادمخدر
• کمبود مراقبتهای پزشکی و تغذیه نامناسب در دوران بارداری
• آسیب دیدن در دوران بارداری یا عوارض زایمان
• قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانند سرب یا قارچهای سمی
• فقر
• پرخاشگری و سهلانگاری
مهم این است که متوجه شویم تمام ناتوانیهای یادگیری به خاطر عادتهای غلط در دوران بارداری بوجود نمیآیند. خوشبختانه، بسیاری از ریسکهای دوران بارداری قابل پیشگیری هستند.
۲. تاخیرهای اوایل دوران کودکی باید تحت نظر قرار بگیرند
تأخیر رشد در هر یک از موارد زیر میتواند از علائم ناتوانی یادگیری باشد:
مهارتهای حرکتی عمده؛ حرکات عضلانی زیاد مانند ایستادن، راه رفتن یا کشیدن
مهارتهای حرکتی ظریف؛ حرکات عضلانی مانند چنگ زدن به اشیا، حرکت دادن انگشتان دست و پا
ارتباطات؛ توانایی درک کلام یا استفاده از گفتار
مهارتهای شناختی؛ توانایی فکر کردن و حل مشکلات
اجتماعی/احساسی؛ توانایی برقراری ارتباط مناسب با دیگران و نشان دادن پاسخهای عاطفی مناسب
۳. علائم بالقوه ناتوانیهای یادگیری
بیشتر بخوانید: نشانه اختلالات یادگیری را از دوران مهد کودک جدی بگیرید
مراحل مهم رشد قابل پیشبینی هستند اما وجود کمی تفاوت در میان رشد کودکان طبیعی است. در نتیجه، تأخیرهای متعادل همیشه نشاندهنده یک مشکل نیستند. مهم این است که از میزان رشد معمول برای نوزاد و اوایل دوران کودکی آگاهی داشته باشید تا متوجه تأخیرهایی شوید که ممکن است اتفاق بیافتند.
• تولد تا شش ماه
• هشت تا بیست و چهار ماهگی
• بیست و چهار تا سی و شش ماهگی
۴. در زمان چکاپهای روتین، ناتوانیهای یادگیری و تأخیرها میتوانند شناسایی شوند
متخصص اطفال، نوزاد را در زمان تولد بررسی خواهد کرد تا علائم حیاتی و پاسخ کودک شما به محرکهای مختلف را بررسی کند. پزشک در زمان چکاپهای روتین، رشد اولیه کودک شما را بررسی و رشد فیزیکی، عملکرد شناختی، بینایی، رشد مهارتهای زبانی، گفتار و صحبت کردن او را کنترل میکند. نگرانیها و سوالات خود را با دکتر در میان بگذارید. اگر علائمی از یک مشکل را مشاهده کردید، در مراحل اولیه برای بررسی و درمان به پزشک مراجعه کنید.
۵. علائم ناتوانیهای یادگیری میتوانند در دوران مدرسه مشاهده شوند
بیشتر بخوانید: مهارت خواندن و نوشتن در مهدکودک چگونه آموزش داده میشود؟
چند ماه پس از شروع دوران پیشدبستانی با معلم فرزندتان ملاقات کنید. تمام نگرانیهای خود را با او درمیان بگذارید و بپرسید که آیا فرزندتان در مقایسه با سایر کودکان در مسیر پیشرفت است یا خیر. مدارس کودک شما را تحت نظر میگیرند برای تعیین اینکه آیا او علائم تأخیر در رشد را دارد یا نه. در صورت وجود مشکل مدیر مدرسه با شما گفتگو خواهد کرد تا گزینههای درمان اولیه را در اختیارتان قرار دهد. برنامه آموزش فردی یا فعالیتهای خانوادگی مشابه به فرزندتان کمک میکند تا نیازهایش را توسعه دهد.
۶. ناتوانیهای یادگیری در مورد مهارتهای اساسی آموخته شده را تشخیص دهید
کودکان در دوران ابتدایی با سرعتهای متفاوتی رشد میکنند. در سال سوم، کودکان باید قادر باشند به راحتی کتاب بخوانند، جملات ساده بنویسند، اعداد را جمع و تفریق کنند و شروع به یادگیری ضرب کردن کنند. دانشآموزان ممکن است این وظایف را کاملا درست انجام ندهند اما اکثریت آنها یاد خواهند گرفت که این اشتباهات را با راهنمایی تصحیح کنند.
۷. ناتوانیهای یادگیری خودشان را به روشهای مختلفی نشان میدهند
وقتی فرزندتان کلاس سوم است، ناتوانی کودک در یادگیری با علائم زیر قابل تشخیص است:
• حروف و صداها را به هم متصل نمیکند
• نمیتواند متون سطح بالا را بخواند
• متوجه آنچه که میخواند نمیشود
• مفاهیم مرتبط با اعداد را درک نمیکند
• متوجه نمیشود که عددها مقادیر را نشان میدهند
• نمیتواند حروف را تشخیص دهد یا بخاطر بیاورد که چه حروفی برای چه صداهایی هستند
• در دنبال کردن مسیرها حتی با کمک مشکل دارد
• دارای حافظه ضعیفی است
• در ارتباط با همسالان و بزرگسالان مشکل دارد
• نمیتواند اطلاعات یا موارد تکراری را به خاطر بسپارد کند
• در دنبال کردنخطها هنگام برش مشکل دارد
• با دقت یا طرز رفتار مشکل دارد
۸. آیا مشکل یادگیری کودک شما شدید است؟
نگرانیهای خود را یادداشت کنید تا با معلم فرزندتان در میان بگذارید. نمونههای کار او را به معلم نشان دهید. اگر فکر میکنید که کودکت دارای ناتوانی است از معلم یا مشاور بخواهید برای تعیین اینکه فرزندتان ناتوانی دارد یا نه حتما ارزیابی انجام دهد. آنها با انجام آزمایشات غربالگری، فرآیند ارزیابی و فرستادن کودک پیش یک متخصص به شما کمک خواهند کرد.