با ورود نوزاد به زندگی هر خانواده، تغییر الگوی خواب والدین هم اجتناب ناپذیر می‌شود. نوزاد در طول شب به شیر خوردن و مراقبت نیاز دارد و به همین خاطر تقریبا مادر و پدر باید تمام ساعات شب را در حالت نیمه‌هوشیار یا بیدار سپری کنند. بسیاری از والدین ترجیح می‌دهند که کوچولوی تازه‌وارد را هم شب‌ها در کنار خود بخوابانند تا مشکلات کمتری برای سر زدن به او و شیر دادن و… داشته باشند. اما الگوی خواب والدین باید چطور باشد و چگونه کودک و خودشان در طول شب استراحت کنند؟
الگوی خواب والدین در دوران بچه‌داری
مقالات و کتاب‌های متعددی درباره الگوی خواب والدین و کودک در زمان بچه‌داری مطرح می‌شود. برخی از آنها، راه‌کارهای موقتی ارائه می‌دهند یا شیر ندادن به نوزاد در طول شب را توصیه می‌کنند. اما واقعیت این است که از شیر گرفتن نوزاد در طول شب کار دشواری است. به جای اینکه یک‌باره چنین روندی را قطع کنید و رستوران را شب‌ها ببندید. بهتر است به صورت تدریجی وارد عمل شده و هر شب، مدت شیردهی به نوزاد را کم و کمتر کنید. به صورتی که در پایان چند روز، نوزاد و خودتان دیگر به این روند کوتاه عادت کنید.
بیشتر بخوانید: راهکارهایی برای تنظیم خواب کودک در تعطیلات
البته انتخاب الگوی خواب والدین و کودک در سال‌های نخست عمر فرزندتان تا حد زیادی به ویژگی‌ها و اخلاق خودتان هم بستگی دارد و نباید نگران توصیه‌های بی‌پایه‌ای باشید که می‌گویند اگر کودک در کنار والدینش به خواب رود، در آینده به فردی وابسته و غیرمسئول بدل می‌شود و… . یاد گرفتن قلق‌ها و شیوه‌هایی که باعث می‌شوند شما و کودک به راحتی در طول شب بخوابید یک انتخاب است و البته باعث استراحت و آرامش بیشتر شما و اعضای خانواده‌تان می‌شود.
خوابیدن والدین در طول شب
راه‌کار دیگری هم برای بچه‌داری در سال‌های نخست وجود دارد. بهتر است، حدود هفت ساعت از شبانه‌روز را (مثلا ۱۱ شب تا ۶ صبح) را برای خود انتخاب کنید و سعی داشته باشید که در این بازه زمانی بخوابید و استراحت کنید. این روش برای کودکان بزرگ‌تر کاربرد دارد. یعنی بچه‌هایی که متوجه حرف‌ها و منظورتان می‌شوند. باید به کودک خود یاد بدهید که از این ساعت به بعد اجازه ورود به تخت خواب والدین را ندارد و دیگر با شب‌بخیر گفتن باید سر جای خودش بخوابد. اینکه از همان آغاز پروژه به کودک بگویید: خداحافظ. برو در تختخوابت بخواب، قطعا مؤثر نخواهد بود.
پس باید چند شب را با غرولندها و گریه‌های احتمالی او سر کنید. کودک ۱۲، ۱۵، ۲۰ یا ۳۰ ماهه شما معمولا دوست دارد در طول شب چند مرتبه از خواب بیدار شود و در آغوش‌تان خود را جای داده یا غذا بخورد. شما باید در شب‌های نخست اجرای این پروژه با خواسته او مخالفت کنید و آمادگی سر و صدا و گریه او را داشته باشید. روند کار برای ایجاد الگوی خوابی مناسب به این ترتیب است:
سه شب نخست اجرای پروژه
یک ساعت مشخص برای خوابیدن قطعی و بیدار نشدن در خلال آن انتخاب کنید. مثلا تا ساعت ۱۱ شب این امکان وجود دارد که کودک از جا بلند شود، به سراغ‌تان بیاید و از شما بخواهد که به او غذا بدهید یا او را در آغوش بگیرید و… . اما چنین چیزهایی فقط و فقط تا ساعت ۱۱ شب مقدور و ممکن است. اگر بعد از ساعت ۱۱، کودک بیدار شد و همراهی‌تان را درخواست کرد، این همراهی را از او دریغ نکنید اما روند کار را مختلف نکرده و او را در آغوش‌تان تا صبح یا در تخت‌تان کنار خود نخوابانید. او باید متوجه شود که شما در کنار او هستید اما نه به این معنی که مثل سابق می‌تواند در آغوش‌تان به خواب رود.
در آغاز کار، احتمالا با ناراحتی و گریه و اعتراضات کودک درباره برنامه جدید خواب رو به رو شوید اما تکمل کنید. در شروع کار احتمالا کودک بعد از ۱۵ دقیقه یا در بعضی موارد ۴ ساعت خواب به سبک جدید از خواب بیدار می‌شود و به دنبال غذا یا آغوش‌تان می‌گردد.
بیشتر بخوانید: دوره ۴ ماهه تغییر الگوی خواب کودک و کاهش زمان خواب چیست
برای پیاده‌سازی این برنامه می‌توانید کودک را در گهواره‌ای در اتاق جداگانه بگذارید. البته این کار را می‌توانید در اتاق خودتان هم انجام بدهید. هدف فعلا این نیست که کودک مستقل در اتاقی دیگر بخوابد. بلکه هدف این است که الگوی خواب والدین منظم شود و کودک عادت کند که شب‌ها بیدار نشود. پس حتی می‌توانید او را روی تخت خودتان و همسرتان بخوابانید اما روتینی که گفته شد را پیاده‌سازی کنید تا عادت کند مدام از خواب بلند نشود. استفاده از یک گهواره و قرار دادن آن در اتاق خواب خودتان هم ایده بدی نیست.
سه شب دوم اجرای پروژه
در سه شب دوم باید همان روتین قبلی را اجرا کنید اما زمانی که کودک بیدار شد، او را در آغوش گرفتید و آرام کردید به او غذا و شیر ندهید و او را سر جایش بگذارید تا بخوابد. سعی نکنید با شیر دادن، او را خواب کنید و در آغوش‌تان به خواب برود. در این صورت کل برنامه زیرسوال می‌رود. در واقع، کودک باید بداند که بعد از اینکه بیدار شد و شما هم در کنارش بودید، چاره‌ای جز خوابیدن ندارد و باید به این وضع عادت کند. برای اجرای این طرح باید ممارست و حوصله به خرج بدهید چون کودکان معمولا دوست ندارند چیزی را که به آن عدت کرده‌اند، ترک کنند.
اگر در اجرای این برنامه سرسختی به خرج بدهید برای همه افراد خانواده بهتر است. لازم نیست احساس عذاب وجدان و ناراحتی داشته باشید. شما به کودک ظلم نمی‌کنید بلکه در حال سر و سامان دادن وضعیت خواب همه اعضای خانواده هستید. اگر احساس می‌کنید که غذا ندادن به کودک در حالی‌که طلب غذا می‌کند، کار درستی نیست باید به شما بگوییم که این‌طور نیست. نه از نظر روانی و نه از نظر تغذیه، مدت زمانی که در شب به کودک غذا داده نمی‌شود، برای او مشکلی ایجاد نخواهد کرد.
اما… اما یک موضوع بسیار مهم وجود دارد: اگر احساس می‌کنید که این روش را دوست ندارید و با آن احساسات نامطلوبی در شما ایجاد می‌شود، خود را مجبور به اجرایش نکنید و کمی صبر کنید و درباره آن بیشتر مطالعه کنید تا آمادگی اجرای پروژه در شما به وجود بیاید. مهم این است که شما، کودک و اعضای دیگر خانواده‌تان احساس خوبی داشته باشند. این از هر چیز دیگری مهم‌تر است.
بیشتر بخوانید: چگونه می توانیم تغییر روابط بعد از تولد فرزند را مدیریت کنیم؟
در آخر
اگر کودک مریض شد یا به سفر رفتید هم سعی کنید همین برنامه را پیش بگیرید. اگر کودک مریض است یا شرایط خاصی دارد، رسیدگی‌های لازم را در طول شب انجام بدهید و بعد از بهبود او دوباره با جدیت بیشتری پروژه را از سر بگیرید. سعی کنید در این دوران برای کودک و خانواده برنامه‌های شادی مثل پارک رفتن و… را تدارک ببینید و اگر به خاطر پای‌بندی به این پروژه به کودک وعده‌ای دادید حتما آن را اجرا کنید.
