همه افراد در زندگی با چالش‌های گوناگونی مواجه می‌شوند. افراد بزرگسال و بالغ با کسب تجربیات متعدد می‌توانند این چالش‌ها را پشت سر بگذارند. اما چگونه می‌توان کودکی تربیت کرد که در برابر چالش‌ها و مشکلات زندگی مقاوم باشد؟ به عبارت دیگر چگونه تاب آوری در کودکان خود را افزایش دهیم؟ این موضوعی مهم در روانشناسی کودک است. یادگیری کودکان با تکرار و تقلید از رفتارهای والدین است. گرچه غیرممکن است والدینی بی‌نقص باشید، اما شما الگوی رفتاری فرزندتان هستید. کودکان وقتی رفتار خوبی را ببینند، آن را تکرار خواهند کرد.
برای مثال، وقتی والدین می‌خواهند از خیابان رد شوند، نکاتی مثل نگاه کردن به چپ و راست، حرکت روی خط عابر پیاده و توجه به چراغ راهنمایی و رانندگی را رعایت می‌کند. به‌مرور، کودک تمام رفتارهای والدین را هنگام گذر از خیابان تقلید می‌کند و یاد می‌گیرد.
امروزه زندگی کودکان، به دلیل حضور گسترده تکنولوژی، پیچیده‌تر شده است. تجربه‌های کودکی والدین با تجربه کودکی فرزندشان کاملا متفاوت است. نه‌تنها سرعت رشد کودکان بالاتر رفته، بلکه با چالش‌های بیشتری مثل رقابت‌های تحصیلی و آموزشی نیز مواجه شده است. والدین نمی‌توانند هر لحظه با کودک باشند، پس بهتر است کودک آمادگی مواجهه با این چالش‌ها را داشته باشد.
تاب آوری در کودکان چه اهمیتی دارد؟
روانشناسان معتقدند یادگیری مدیریت لحظات استرس‌زا مانند فشار درسی، مشکلات دوست‌یابی و حفظ آن و پدیده قلدری یا زورگویی بخشی از روند رشد کودکان است. والدین نمی‌توانند در همه شرایط مراقب کودکان باشند، به همین دلیل، تربیت کودک تاب‌آور به شما اطمینان می‌دهد او آماده مقابله با چالش‌ها و استرس‌هاست. اگر کودکی تاب‌آوری را آموزش دیده باشد، پاسخی بهتر و مثبت‌تر به شرایط سخت خواهد داشت.
کودک تاب‌آور نه‌تنها راه‌های خلاصی از استرس را می‌داند، بلکه اعتماد به نفس بیشتر، مهارت‌های حل مسئله کارآمدتر و سرزندگی بیشتری نیز دارد. همچنین، در آینده این کودکان افرادی با نگرش باز خواهند بود که روابطی بهتر را خلق می‌کنند. این کودکان دانش بیشتری برای حل مسائل زندگی دارند و این توانایی را دارند که به سوی موفقیت حرکت کنند.
برای تربیت کودک تاب‌آور، که اعتماد به نفس بالایی دارد، می‌توانید از این راهبردها بهره بگیرید:
۱) اجازه اشتباه کردن به کودک بدهید
به‌جای اینکه کودک را در مقابل اشتباهات محافظت کنید یا به‌سرعت خودتان دست به کار شوید و مشکلات را حل کنید، به او شناسایی اشتباهات، مهارت حل مسئله و کنار آمدن با چالش‌ها را یاد دهید. تجربه شکست و همچنین، دانش جبران اشتباه و پیشرفت دوباره یکی از اصلی‌ترین مهارت‌های زندگی است. می‌توانید با حضورتان او را از لحاظ هیجانی حمایت کنید و در موارد لزوم او را تشویق کنید، با این حال، بهتر است اجازه دهید با تقویت تاب آوری در کودکان، آنها مسیر درست را پیدا کنند و اشتباهات را جبران کنند.
۲) به تلاش اهمیت دهید، تنها نتیجه مهم نیست
به‌جای اینکه تنها به نتیجه کار نگاه کنید، بهتر است تلاش‌های آنها را در نظر داشته باشید. اگر کودک ناامید شده است، با او همدلی کنید. ممکن است در این مسیر آنها ناامید شوند و گریه کنند، اما همدلی و درک شما کمکشان خواهد کرد. آنها از این رفتار یاد می‌گیرند دوباره قوای خود را جمع کنند و تلاش کنند. همیشه به کودک قوت قلب بدهید، این قوت قلب به رشد اعتماد به نفس کمک می‌کند و او را برای تاب‌آوری بیشتر آماده می‌کند.
۳) برای افزایش تاب آوری در کودکان اجازه دهید آن ها حل کننده مشکلات باشند
وقتی والدین در حل مشکلات کودک دخالت می‌کنند و سعی می‌کنند کار او را راحت‌تر کنند، به او ضربه می‌زنند و اجازه رشد مهارت حل مسئله را از او دریغ می‌کنند. مراقبت بیش از اندازه از کودک اضطراب آنها را به‌مرور بیشتر خواهد کرد. گاهی باید اشتباه کنید تا چیزی یاد بگیرید.
بر مهارت‌های خاصی که کودک برای مقابله با شرایط مختلف نیاز دارد تمرکز کنید. برای مثال، اگر فرزندتان اسباب‌بازی‌اش را گم کرده، او را راهنمایی کنید فکر کند آخرین بار کجا با اسباب‌بازی‌اش بوده است، در این صورت، احتمال پیدا شدن هم بالاتر خواهد رفت.
وقتی درباره مشکلی صحبت می‌کنید، از پرسیدن «چرا؟» پرهیز کنید و به‌جای آن، از «چگونه؟» استفاده کنید. به این ترتیب، کودک یاد می‌گیرد از خود بپرسد چگونه می‌تواند مشکلی را حل یا جبران کند. با تقویت تاب آوری در کودکان به آنها کمک می‌کنید از پس مشکلات، آزمون‌ها و چالش‌های پیش رو برآیند. موفقیت و پیشرفت آینده آنها بسته به همین تمرینات است.
۴) کارهای کودک را بی نقص نکنید
در روند تربیت کودک تاب‌آور، بهتر است دخالت را کنار بگذارید. والدین تمایل دارند به کودک کمک کنند. اگر کودک کاری کرده یا چیزی ساخته است، تلاش می‌کنند نقص‌های آن را برطرف کنند. دخالت مداوم اعتماد به نفس کودک را پایین می‌آورد و مانع یادگیری می‌شود. می‌توانید اصول ابتدایی کار را برایش توضیح دهید، این‌گونه احتمال موفقیت را بالا برده‌اید و شاهد شکست آنها نخواهید بود.
۵) میزان ناامیدی و اضطراب خود را کنترل کنید
وقتی کودک به راهنمایی‌های شما توجهی ندارد و برخلاف آنها عمل می‌کند، ممکن است به‌راحتی کنترل خود را از دست بدهید. همیشه سعی کنید آرام و در لحظه باشید. افکار و اعمالتان را برای خودتان نگه دارید. تنها زمانی صحبت کنید که کودک واقعا به کمک نیاز دارد یا از شما نظرخواهی می‌کند. وقتی این اتفاق افتاد، یادتان باشد او را تشویق کنید.
با استفاده از این راهبردها، می‌توانید در تربیت کودک تاب‌آور موفق باشید. تاب‌آوری در کودکان توانایی است که به کودک کمک می‌کند با سختی، درد، خطرات و استرس کنار بیاید. کمک به کودک برای تاب‌آور شدن او را قوی می‌کند و به او اعتماد به نفس می‌بخشد. کسی که به خودش اعتماد کافی نداشته باشد، زیر فشار زندگی تسلیم خواهد شد.
با آگاهی از روش‌های تربیتی و تشخیص میزان توانمندی‌های فرزند خود، بهتر می‌توانید او را در مسیر رشد و پیشرفت راهنمایی کنید. به‌زودی، مقالات بیشتری درباره تربیت کودک در کودکت منتشر خواهد شد.
