تمرین والدگری ذهن آگاهانه مزیت‌های بسیاری در تمام جوانب زندگی افراد دارد. در میان آنها، هنگام مواجهه با والدین و خانواده‌ها، مشاهده می‌شود که تمرین ذهن‌آگاهی به والدین کمک می‌کند، به جای دادن پاسخ‌های واکنشی و انفعالی به فرزندانشان، از روش‌هایی آگاهانه استفاده کنند.
در نتیجه انجام تمرین‌های ذهن‌آگاهی منظم و مداوم توسط والدین، تغییرات تحول‌آفرینی در نحوه والدگری آنها اتفاق می‌افتد و این اثر، در بهبود روابط و پیشرفت روش‌های ارتباط و اتصال با کودکان، منعکس می‌شود. به طور ویژه، براساس تحقیقات انجام‌شده در این زمینه، می‌توان گفت که ذهن‌آگاهی:
- به والدین کمک می‌کند تا از احساسات، افکار و حس‌های جسمی خود آگاه‌تر شوند؛
- به پدر و مادرها کمک می‌کند، حضور داشته باشند، نسبت به نیازهای ارتباطی و غیرکلامی فرزندان خود آگاه‌تر شوند؛
- توانایی والدین را برای مصون ماندن از پاسخ فوری و نادرست به موقعیت‌های مختلف بالا میبرد؛
- انتخاب‌های رفتاری بیشتری را در اختیار والدین قرار می‌دهد و
- افکار و احساسات والدین (جنبه ی شناختی و احساسی وجود آنها) را، در انتخاب‌هایی که برای پاسخ دادن به فرزندانشان برگزیده‌اند، درگیر می‌کند.
به طور خلاصه، تمرین مداوم ذهن‌آگاهی توانایی شما را در مدیریت احساسات و حفظ حضور در زمان حال بهبود می‌بخشد.
پدر یا مادری که قادر است به وضعیت آرام‌تر و منطقی‌تر خود دسترسی داشته باشد، با احتمال کمتری به صورت واکنشی خشونت به خرج می‌دهد، با احتمال کمتری به فرزندان خود آسیب می‌زند و در پاسخ به رفتارهای چالش‌برانگیز، تصمیمات منطقی آگاهانه بیشتری می‌گیرد.
بسیاری از فعالیت‌هایی که در برنامه‌های والدگری ذهن آگاهانه ارائه می‌شوند اساسا درباره انجام کاملا آگاهانه و تعمدی کارهای روزمره‌اند. همه افراد در کارهایی مانند نفس کشیدن، راه رفتن، غذا خوردن، نوشیدن، شنیدن، نگاه کردن و بوییدن استادند. برای انجام این اعمال، نیازی به تمرکز و توجه نیست. هر فردی می‌تواند تمامی این کارها را به صورت خودکار انجام دهد! اما اینکه فرد تصمیم بگیرد بر کارهایی که کاملا بلد است عامدانه تمرکز کند، او را به مهارت دیگری به نام ذهن آگاهی تجهیز می‌کند. برای مثال، نفس کشیدن آگاهانه به معنای تصمیم‌گیری برای انجام آگاهانه کاری است که در تمام طول روز به صورت خودبه‌خود شکل می‌گیرد.
تعریفی کوتاه و زیبا از ذهن‌آگاهی این است: « آوردن ذهن به جایی که بدن هست.» سؤالی که اغلب از والدین و مربیان پرسیده می‌شود این است که آیا تابه حال این اتفاق را تجربه کرده‌اند که به سمت مقصدی رانندگی کنند و به آن برسند و ناگهان متوجه شوند که اصلا به یاد نمی‌آورند چطور به آن مکان رسیده‌اند؟ این تجربه‌ای کاملا آشنا برای بیشتر افرادی است که رانندگی می‌کنند. در مقابل، رانندگی آگاهانه به معنای راندن ماشین و حضور در ماشین است. بنابراین، یکی از زمینه‌های مشترک تمامی فعالیت‌های ذهن‌آگاهی این است که فرد فعالیت خودکاری را انتخاب کند و آن را به مدت چند دقیقه و به صورت کاملا آگاهانه انجام دهد.
برای تکمیل این بحث، برخی از فعالیت‌های غیرمعمول ذهن‌آگاهی به شما معرفی می‌شود که امتحان کردن آنها ممکن است شما را به شوق بیاورد. با این حال، شما باید، پیش از امتحان کردن هر کدام از آنها، به‌خوبی فکر کنید و با آگاهی هرچه تمام‌تر یکی از گزینه‌ها را انتخاب کنید. برای انجام برخی از این فعالیت‌ها نیز، شما به انتخاب فرد یا شیء مناسبی نیاز دارید، چراکه به‌تنهایی انجام‌شدنی نیستند.
پلک زدن آگاهانه: چند بار به صورت تعمدی و آگاهانه پلک بزنید.
اتو کردن آگاهانه: در حالی که کاملا در لحظه اتو زدن لباس‌های خود حضور دارید، این کار را انجام دهید.
در آغوش کشیدن آگاهانه: شخصی را بغل کنید و هر ثانیه از آن را احساس کنید.
شنا کردن آگاهانه: عمل شنا کردن را در حالی انجام دهید که توجه می‌کنید آب چگونه هر نقطه از بدن شما را پوشش می‌دهد و آن را لمس می‌کند.
نگاه کردن آگاهانه: در نحوه نگاه کردن خود به افراد دیگر، کاملا حاضر باشید (این اتفاق در سال‌های اخیر و در ملاقات‌های آنلاین رخ می‌دهد، چراکه شما خود را در حال نگاه کردن به دیگران می‌بینید).
مشاوره دادن آگاهانه: این فعالیت به‌خصوص زمانی مفید است که با نوجوانان سروکار داشته باشید. سعی کنید حال شخصی که مشاوره شما را دریافت می‌کند درک کنید و احساسی را که حرف‌های شما بر می انگیزد را حس کنید.
احتمالا در این لحظه ایده‌های متعدد دیگری هم به ذهن شما رسیده که می‌توانید به این لیست اضافه کنید. حرف آخر اینکه شما هم می‌توانید لیست فعالیت‌های ذهن‌آگاهی شخصی خودتان را بسازید و در والدگری ذهن آگاهانه از آن استفاده کنید.
اصل این مقاله به زبان انگلیسی توسط آقای حنیف رضا جابری پور، دانشجوی دکتری آموزش پیش دبستان، در بلاگ “بنیاد کودکی استرالیا” منتشر شده است.
