بدیهی است که در دوران بارداری، بدنتان دچار تغییراتی می‌شود. تغییراتی که کمی آزارتان خواهد داد. اما نخست اینکه در صورت داشتن شناخت و اطلاعات از مشکلاتی که پیش می‌آید به راحتی آنها را کنترل خواهید کرد و دوم اینکه، هیچ‌یک از این عوارض ناخوشایند دائمی نیستند و هر یک بعد از دوره‌ای به سادگی رفع خواهند شد به طوری‌که حتی یادتان هم نخواهد ماند که روزی چه علائمی را تجربه کرده‌اید. اسهال در بارداری هم یکی از عوارض ناخوشایندی است که شناخت بهتر آن می‌تواند موجب مدیریت بر علائم شود. در این مقاله از دلایل، راه های درمان و البته پیشگیری اسهال در بارداری برایتان گفته‌ایم. برای درمان دارویی اسهال در دوران بارداری می‌توانید این مقاله کودکت را بخوانید: «آیا مصرف داروهای بدون نسخه در بارداری ایمن است؟»
اسهال در دوران حاملگی
مشکلات گوارشی و هاضمه در دوران بارداری بسیار رایج و شایع است. اسهال یا یبوست می‌توانند از نخستین علائم و نشانه‌های باردار شدن باشند. اگر در طول ۲۴ ساعت شبانه‌روز بیش از سه بار مجبور به دفع شوید یعنی دچار اسهال شده‌اید. با ابتلا به اسهال باید مصرف آب و مایعات را افزایش بدهید تا بدنتان بدون آب نماند. اسهال در بارداری معمولا برای نوزاد و مادر خطرناک نیست اما نیاز به بررسی و رسیدگی دارد.
مقاله مرتبط: حالت تهوع در سه ماهه سوم بارداری نگران کننده است؟
رایج بودن اسهال در بارداری
بسیاری از مشکلاتی که در دوران بارداری به وجود می‌آیند ریشه در نوسانات و تغییرات هورمونی دارند. این نوسانات هورمونی اگر چه باعث تغییرات و ناراحتی‌هایی در بدن می‌شوند اما در واقع برای رشد جنین این نوسانات لازم و طبیعی است. نوسانات هورمون‌های استروژن و پروژسترون و… روی بدن مادر اثر می‌گذارند و باعث ایجاد حالاتی چون استفراغ، تهوع و اسهال می‌شوند. رنگ مواد خروجی از بدن در هنگام اسهال هم گاهی متمایل به سبز است. ممکن است که همه زنان باردار در ماه‌های نخست بارداری خود دچار اسهال نشوند.
علت ابتلا به اسهال در حین بارداری
دلایل متنوعی برای ابتلا به اسهال در بارداری وجود دارد که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره شده است:
تغییرات هورمونی
هورمون‌هایی که در دوران بارداری ترشح می‌شوند باعث کند شدن دستگاه گوارش می‌شوند. این کند شدن به تغذیه کودک از بدن مادر کمک می‌کند. این فرایند موجب یبوست می‌شود. حال اگر هورمون‌ها موجب تسریع عملکرد دستگاه گوارش شوند، اسهال در بارداری به وقوع خواهد پیوست.
ویتامین‌های قبل از تولد
ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که قبل از تولد نوزاد از سوی مادر مصرف می‌شود، گاهی به بدن او نمی‌سازد و باعث بروز عوارضی مانند اسهال در بارداری می‌شود. اگر چنین چیزی برای شما پیش آمد باید حتما با پزشک صحبت کنید.
تنوع رژیم غذایی
بیشتر زنان باردار برای حفظ سلامت خود و نوزادشان، تغییراتی در رژیم غذایی به وجود می‌آورند. این تغییرات می‌تواند باعث به وجود آمدن تغییراتی در دستگاه گوارش شود و مشکلاتی نظیر اسهال به وجود بیاورد. به همین خاطر باید رژیم غذایی در دوران بارداری را به دقت مدیریت کنید تا دچار مشکلات مختلفی نظیر اسهال، یبوست یا نفخ نشوید. مثلا مصرف شیر برای تقویت خود برای کسانی که دچار ناتوانی در تحمل و هضم لاکتوز هستند می‌تواند مشکلاتی در دستگاه گوارش به وجود بیاورد.
وقوع اسهال در بارداری لزوما به خاطر باردار بودن نیست. بلکه مشکلاتی مانند دچار بودن به سندروم تحریک‌پذیری روده، عفونت‌های میکروبی و ویروسی و… هم می‌تواند موجب اسهال شود.
درمان اسهال در دوران بارداری
برای درمان اسهال در بارداری می‌توانید نگاهی به اقدامات زیر داشته باشید:
پرهیز از مصرف برخی غذاها
غذاهای تند و پر از ادویه، محصولات لبنی، غذاهای فیبردار و سرخ‌شده باعث تشدید ناراحتی در هنگام اسهال در بارداری می‌شوند. به همین خاطر برای تنظیم یک رژیم غذایی مناسب، بهتر است با مشاور تغذیه صحبت کنید. بهتر است از مصرف نوشیدنی‌های تحریک‌کننده‌ای مانند قهوه و چای هم پرهیز شود. شکلات و آب‌نبات، میوه‌های خشک‌شده، نوشابه و مواد کافئین‌دار و گوشت قرمز هم می‌توانند موجب وخامت اسهال در بارداری شوند.
رژیم غذایی مناسب پیشنهادی برای دوران بارداری به شرح زیر است که البته باید همچنان از سوی پزشکتان تأیید شود:
- سبزیجات پخته مانند هویج؛
- مواد نشاسته‌دار مانند غلات صبحانه غیرشیرین؛
- سیب‌زمینی و بیسکویت‌های تُرد؛
- گوشت بدون چربی؛
- سوپ سبزیجات و رشته.
آب‌رسانی به بدن
اگر به اسهال در بارداری دچار می‌شوید باید مایعات زیادی مصرف کنید تا آب از دست‌رفته در بدنتان جبران شود. مایعات کافی به تنظیم سطح پتاسیم و سدیم در بدن کمک می‌کند. مصرف هر گونه دارو برای رفع اسهال بدون صحبت کردن با پزشک، بسیار نادرست است.
مقاله مرتبط: رفع تهوع بارداری و یبوست با فهرستی از غذاهای مناسب و مفید
درمان‌های خانگی برای رفع اسهال
درمان‌های خانگی اسهال به شرح زیر هستند:
- هر دو ساعت، یک بار حدود یک لیتر آب بنوشید.
- سه تا چهار قاشق غذاخوری را به یک لیوان آب ولرم اضافه کنید. خواص ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدان موجود در عسل و آنزیم‌های آن به تقویت سیستم ایمنی در هنگام دچار شدن به اسهال کمک می‌کند.
- لیمو هم در کنترل حرکات روده و رهایی از اسهال موثر است.
پیشگیری از اسهال در دوران بارداری
با رعایت نکاتی، امکان پیشگیری از اسهال در زمان بارداری هم وجود خواهد داشت:
- از مصرف آب شیر پرهیز کنید چون احتمال وجود باکتری و پاتوژِن(عوامل بیماری‌زا) در آن وجود دارد. برای مسواک زدن هم از این آب استفاده نکنید.
- میوه‌هایی مصرف کنید که می‌توان پوست آنها را جدا کرد. خوردن پوست میوه و میوه‌هایی که پوستشان را جدا نمی‌کنید، احتمال ابتلا به اسهال را بالا می‌برد.
- سعی کنید در فضاهای عمومی زیاد رفت و آمد نداشته باشید تا با افراد مختلف برخورد نداشته و دچار بیماری‌های عفونی و ویروسی نشوید.
- از خوردن گوشتِ خوب بخته‌نشده و غذاهای دریایی خام پرهیز کنید.
- بهداشت را رعایت کنید، دست‌ها را زیاد بشویید و از میکروب‌ها و جرم‌ها دور بمانید.
اسهال سبزرنگ در دوران حاملگی
مصرف سبزیجات سرشار از کلروفیل و آهن باعث سبز شدن مدفوع می‌شود. لازم به ذکر است که صفرای موجود در روده کوچک ابتدا سبز رنگ است و بعد در روده بزرگ تغییر رنگ می‌دهد. پس این امکان وجود دارد که انتقال مواد از روده کوچک به روده بزرگ سریع‌تر از حد طبیعی صورت گرفته باشد و با همان رنگ سبز به مسیر خود ادامه بدهد. در بعضی از موارد رنگ مدفوع به سیاهی هم متمایل می‌شود.
مقاله مرتبط: ۱۰ نکته مهم درباره خوابیدن در دوران بارداری که باید بدانید
در آخر
اسهال در بارداری رایج است اما حتما باید به پزشک مراجعه کنید تا راحت‌تر با آن مواجه شده و درمان صحیح‌تری پیش بگیرید. اسهال برای جنین خطرناک نیست اما اگر بدنتان بدون آب بماند و مایعات مصرف نکنید، احتمال آسیب به مادر و جنین وجود خواهد داشت. در بیشتر موارد، اسهال در سه ماهه نخست بارداری رخ می‌دهد اما امکان بروز آن در سه ماهه دوم هم وجود دارد. در هر حال پیگیری دقیق این مشکل به نفع مادر و کودک است.
