سندروم کووید به وضعیتی گفته می‌شود که در آن همسر یا شریک خانم باردار علائمی مشابه بارداری را تجربه کند. علائمی مانند حالت تهوع، نفخ، گرفتگی عضلات پا، درد شکم، کمردرد، افسردگی و اضطراب. باآنکه این پدیده نخستین بار در قرن نوزدهم مشاهده شد، اما متخصصان هنوز آن را به‌عنوان بیماری روانی یا فیزیکی نمی‌شناسند. باوجوداین، این عارضه وضعیت رایجی است و مردانی از سرتاسر جهان آن را تجربه می‌کنند. با این مقاله همراه باشید تا درباره این سندروم بیشتر بدانید.
| آنچه در این مقاله می‌خوانید: |
سندروم کووید چیست و چقدر شایع است؟
سندروم کووید به موقعیتی اشاره دارد که در آن همسر یا شریک خانم باردار علائم حاملگی را تجربه می‌کند. این عارضه به نام‌های حاملگی سمپاتیک مرد یا سندروم پدر باردار هم خوانده می‌شود. نام کووید از واژه فرانسوی کووی به معنی «روی تخم نشستن» یا «روی تخم خوابیدن» گرفته شده است. این کلمه را انسان‌شناسی به نام ادوارد تیلور برجسته کرد. او مشاهده کرد که مردان در جوامع اولیه دردی را که همسرشان طی زایمان یا شیردهی تجربه می‌کند تقلید می‌کنند. او این علائم شبه‌بارداری مرد را به همدردی او نسبت به وضعیت همسرش نسبت می‌داد.
بااین‌حال، تحقیقات نشان داده‌اند که سندروم کووید پدیده نسبتاً شایعی است، گرچه هنوز به‌طور رسمی به‌عنوان مشکل پزشکی یا روانی شناخته نمی‌شود. هنوز مطالعات بیشتری لازم است تا مشخص شود آیا این سندروم مشکل فیزیکی با علت‌های زمینه‌ای روانی است یا خیر. همچنین هیچ راهی وجود ندارد که دانسته شود آیا این علائم روان‌تنی‌اند یا خیر. اگر مردی چنین علائمی را تجربه می‌کند، بهتر است برای تشخیص وجود یا نبود مشکلات جدی در سلامتش از پزشک کمک بگیرد.
علت های سندروم کووید در مردان
نمی‌توان به‌طورقطعی به این سؤال پاسخ داد که سندروم کووید چرا اتفاق می‌افتد. درواقع، نظریه‌های متعددی هستند که وقوع و پیشرفت این عارضه را توضیح می‌دهند. بااین‌حال، این نظریه‌ها به تحقیقات علمی بیشتری نیاز دارند. این تحقیقات هنوز نتوانسته‌اند مشخص کنند که چرا برخی از مردان با این عارضه مواجه می‌شوند و برخی دیگر آن را تجربه نمی‌کنند. در ادامه با برخی از علت‌های محتمل سندورم کوید آشنا خواهید شد:
-
دلبستگی
نظریه دلبستگی این موضوع را مطرح می‌کند که مردانی که بیشتر در فرایند آمادگی برای نقش والدگری خود درگیر می‌شوند، مثلاً در کلاس‌های قبل از زایمان شرکت می‌کنند، بیشتر در معرض این سندروم‌‌اند. این گفته به آن معناست که نزدیکی مرد به جنین عامل بروز سندروم است. به‌واسطه شرکت در فعالیت‌های مرتبط با بارداری، مردان خود را به کودک تازه‌متولدشده خود نزدیک‌تر احساس می‌کنند و وارد شناسایی نقش والدگری‌شان می‌شوند.
مطالعه‌ای که در سال 1983 منتشر شده است نشان می‌دهد که میان درگیری والد و فرزند ارتباط نسبی وجود دارد. مثلاً در شکل احساس در زمان لگد زدن جنین با علائم فیزیکی سندروم مانند خستگی، اختلال در خواب، سوءهاضمه، ناراحتی‌های معده، تغییر در اشتها و یبوست. این مطالعه چنین نتیجه می‌گیرد که این علائم انعکاسی از سطح وابستگی مرد به نوزاد متولدنشده و درگیری آن‌ها در فرایند بارداری است.
-
تغییرات هورمونی
برای پاسخ به این سؤال که سندروم کوید چه زمانی آغاز می‌شود، حمله هورمونی توضیح رضایت‌بخشی ارائه می‌دهد. مشاهده شده است که میان سندروم کوید و هورمون‌ها ارتباطی وجود دارد، اما هیچ مطالعه مشخصی برای اثبات این موضوع وجود ندارد. مطالعه‌ای منتشرشده در مجله تکامل و رفتار انسان نشان داده است که در طول نخستین و سومین سه ماهه بارداری افزایش چشمگیری در سطح پرولاکتین و استروژن مردان به وجود می‌آید. محققان همچنین سطوح پایینی از تستسترون و کورتیزول را هم مشاهده کرده‌اند. این تغییرات هورمونی با رفتار پدرانه و همچنین علائم فیزیکی از قبیل خستگی، افزایش وزن و تغییر در اشتها مرتبط بودند. بااین‌حال، هنوز تحقیقات کافی برای اثبات اینکه هورمون‌ها دلیل بروز سندروم کویدند انجام نشده است.
-
جسمی‌سازی یا سوماتیزاسیون
علائم جسمانی نشانه‌هایی فیزیکی‌اند که از مشکلات روانی ناشی می‌شوند. در این مورد، دلیل این نشانه‌های فیزیکی استرس و اضطرابی است که پدران درباره تولد نوزاد خود احساس می‌کنند. آن‌ها نسبت به نقش بزرگسالانه خود در اجتماع آگاه شده‌اند و این موضوع بر سلامت روانی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. درنهایت این احساسات به علائم جسمانی مشابه با بارداری منجر می‌شوند. این باور وجود دارد که چنین علائم فیزیکی تجلی مشکلات روانی‌اند که این افراد با آن‌ها مواجه می‌شوند، چراکه بدنشان با این مشکلات به‌صورت ناخودآگاه مقابله می‌کند.
-
علت‌های روانی-اجتماعی
تئوری آسیب‌شناسی روانی بیان می‌کند که سندروم کوید از رشک و حسادت مردان نسبت به توانایی زایش در زنان ناشی می‌شود. برخی از افراد بر این باورند که بعضی از پدران فرزند متولدنشده خود را به چشم رقیب عشقی می‌بینند، چراکه این موجود تازه توجه مادرانه را به خود اختصاص می‌دهد. این عقیده نیز وجود دارد که والد ممکن است علائم ناخوشایندی را به‌دلیل احساس گناه نسبت به بارداری والد خودش تجربه کند. بااین‌حال، هیچ تحقیقی برای اثبات حقانیت این نظریه‌ها انجام نشده است.
علائم سندروم کووید
مجموعه ویژه‌ای از علائم را نمی‌توان به سندروم کوید نسبت داد. بااین‌حال، نشانه‌های این عارضه معمولاً بسیار به بارداری شبیه‌اند. این علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و معمولاً در طول اولین و سومین سه ماهه بارداری رخ می‌دهد، چراکه سطح هورمون‌ها در این بازه‌های زمانی تغییر می‌کنند. پس از اتمام بارداری، این علائم نیز معمولاً ناپدید می‌شوند. از علائم سندروم کوید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- علائم روانی
- اختلال در خواب و تغییر در الگوی خواب،
- اضطراب،
- افسردگی،
- بی‌قراری،
- کاهش میل جنسی.
- علائم فیزیکی
- حالت تهوع،
- سوزش سر دل،
- درد شکم،
- تغییر در اشتها،
- نفخ شکم،
- سوءهاضمه،
- دندان‌درد،
- گرفتگی عضلات پا،
- درد یا گرفتگی کمر،
- سوزش ادرار یا سوزش ناحیه تناسلی.
تفاوت حاملگی سمپاتیک و بارداری فانتوم (کاذب)
بارداری فانتوم، که با نام شبه‌آبستنی هم شناخته می‌شود، وضعیتی است که غالباً با سندورم کوید اشتباه گرفته می‌شود. بااین‌حال، شبه‌آبستنی به‌عنوان اختلال روانی شناسایی شده است و در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی به‌عنوان اختلال علائم جسمانی دسته‌بندی می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که این وضعیت از میل شدید به باردار شدن ناشی می‌شود و بنابراین عموماً در میان زوج‌هایی دیده می‌شود که دچار ناباروری‌اند.
از سوی دیگر، ترس شدید از باردار شدن یا تغییرات در غدد درون‌ریز که از افسردگی ناشی می‌شود نیز باعث بروز این مشکل می‌شوند. بارداری کاذب تاحدی در آفریقا و به‌شکلی کاملاً نادر در اروپا و آمریکا دیده شده است. زنانی که شبه‌بارداری را تجربه می‌کنند، حتی در زمانی که باردار نیستند، متقاعد می‌شوند که باردارند. علائم مرتبط با بارداری مانند پریود نشدن یا پریودهای ضعیف، پستان‌ها و شکم متورم، احساس حرکت جنین، تهوع حاملگی و حتی دردهای زایمانی در تاریخ حدودی زایمان در این زنان دیده می‌شود.
مطالعات علمی چه نظری درباره سندروم کووید دارند؟
تاکنون هیچ مطالعه قابل‌اتکایی برای تعیین وجود، علت‌ها و درمان سندروم کوید انجام نشده است. همچنین، تحقیقات کافی برای مشخص کردن این موضوع نیز وجود ندارد که چرا برخی از مردان بیشتر مستعد ابتلا به سندروم کویدند. بااین‌حال، برخی از کارشناسان بر این باورند که مردانی که والدینشان تجربه ناباروری داشته‌اند یا مردانی که خود به فرزندی پذیرفته شده‌اند بیشتر در معرض سندروم کویدند.
برخی از مطالعات نیز این احتمال را در نظر گرفته‌اند که سندروم کوید با فرهنگ در ارتباط باشد، چراکه این عارضه در مناطق معینی مانند استرالیا (31%) و لهستان (72%) بیشتر شایع است. به‌هرحال، حتی چشم‌انداز تحقیقات آینده درباره سندروم کوید نیز نسبتاً مبهم است. این عارضه معمولاً به‌شکل مشکلی جدی در نظر گرفته نمی‌شود و افرادی که آن را تجربه می‌کنند غالباً متوجه آن نمی‌شوند یا این مسئله را به بارداری نسبت نمی‌دهند.
درمان سندروم کووید
ازآنجاکه علائم سندروم کوید چندان جدی و سازگار نیستند و به‌صورت موقت خود را نشان می‌دهند، هیچ درمان ویژه‌ای برای این عارضه وجود ندارد. بااین‌حال، استراتژی‌های متعددی را برای تسکین این علائم می‌توان به کار بست. رویکردهای آرام‌بخشی مانند مدیتیشن، یوگا و تراپی می‌توانند به بازیابی آرامش مردان کمک کنند. این روش‌ها به حل مسائل دیگری که به‌دلیل بروز اضطراب یا استرس تشدید شده‌اند نیز کمک می‌کنند.
برای درمان علائم فیزیکی مانند تهوع و درد زایمان نیز داروها و درمان‌های گیاهی کارسازند. این علائم معمولاً پس از اتمام بارداری ناپدید می‌شوند. توجه داشته باشید که سندروم کوید عارضه شایعی است و کاملاً طبیعی است که برای تسکین آن از متخصص یا تراپیست مجرب کمک بگیرید. همچنین، ازآنجاکه در زمان انتظار برای به دنیا آمدن نوزاد باید کاملاً مراقب سلامت خود باشید، از علائم این سندروم چشم‌پوشی نکنید. درنهایت مطمئن شوید که به‌خوبی استراحت می‌کنید. به رژیم غذایی سالم و متعادل پایبند باشید، از مصرف الکل و مواد مخدر پرهیز کنید، به‌طور منظم ورزش کنید و تکنیک‌های کاهش استرس را به کار بگیرید.
کلام آخر
بااینکه شواهد علمی بسیار کمی برای اثبات وجود یا علت‌های سندروم کوید موجودند، اما این واقعیت را نمی‌توان انکار کرد که والدگری می‌تواند چشم‌انداز دلهره‌آوری داشته باشد. مهم است که هر دو والد در فرایند بارداری درگیر باشند و برای نقش والدگری آماده شوند. از دلگرمی‌ها و نظرات خانواده و دوستان و از همه مهم‌تر همسر یا شریک زندگی‌تان بهره‌مند شوید. برای مقابله با این چالش‌ها و عبور از آن‌ها با هم مرتبط باشید و برنامه‌ریزی کنید.
