ضرورت مدیریت بحث‌های انتخاباتی در مقابل کودکان
دوران انتخابات و بحث‌های انتخاباتی می‌تواند مملو از تنش باشد و سؤالات گیج‌کننده‌ای را در ذهن کودکان ایجاد کند که در درکشان مشکل داشته باشند. کودکان شاهد تنش در جمع‌های خانوادگی، دوستان و آشنایان‌اند. گاهی افرادی را که قبلاً از آنها امنیت و آرامش می‌گرفتند در حال بگومگو و دعوا می‌بینند. کودکان ممکن است در این شرایط احساس ناامنی کنند. پس این دوران می‌تواند زمان اضطراب‌آوری برای کودکان باشد. تغییرات و شرایط جدیدی در دنیای اطرافشان به وجود می‌آید که در گذشته وجود نداشته است. بنابراین این وظیفه شماست که کمکشان کنید ترس و اضطراب آنها را از راه‌هایی کنترل کنند که شاید قبلاً از آنها استفاده نمی‌کردید. بهترین کار در مقام والد این است که مراقب تاثیر انتخابات بر کودکان خود باشید و نسبت به رفتار صحیح با کودکان در این دوره آگاهی داشته باشید.
تاثیر اضطراب انتخابات بر کودکان و نوجوانان
درحالی‌که کشور منتظر انتخابات سال 1400 است، اضطراب انتخابات در خانواده‌ها در حال افزایش است و سطح استرس اعضای خانواده را افزایش داده است. ازآنجاکه این موضوع ذهن همه را درگیر خود کرده، شکی نیست که این اضطراب انتخابات فرزندانتان را نیز تحت تأثیر قرار داده است. زیرا به احتمال زیاد، صرف‌نظر از اینکه در طرفداری از کدام حزب سیاسی بحث می‌کنید، در خانه درباره انتخابات بحث کرده‌اید و سؤالات گیج‌کننده‌ای را در ذهن کودکان به وجود آورد که ممکن است در درکشان مشکل داشته باشند. البته ممکن است کودکان زیاد متوجه مسائلی که بیان می‌کنید نشوند. ولی حتی زمانی که مواظب تاثیر انتخابات بر کودکان خود هستید، آنها متوجه استرس و تنش در شما خواهند شد. به همین دلیل خودشان نیز احساس ناامنی و اضطراب خواهند کرد.
ازطرفی کودکانی که سن بیشتری دارند و نوجوانان که روند انتخابات را درک می‌کنند ممکن است پس از طرفداری از حزب سیاسی خود، ازطرف خانواده، دوستان، اقوام و آشنایانی که قبلاً منبع امنی برایشان بوده‌اند و این روزها در موضع سیاسی مخالفی قرار دارند، مورد اعتراض، طرد یا پرخاشگری قرار گیرند. حتی اگر در این روابط آزرده نشده باشند، احتمالاً احساس از دست دادن کنترل اوضاع را دارند.
سن مناسب برای ورود کودکان به بحث‌های سیاسی
مباحث سیاسی جزو مسائل انتزاعی است که نیاز به تحلیل دارد. بهتر است از حدود ده سالگی که کودکان وارد مرحله تفکر انتزاعی می‌شوند و تفکر انتقادی آنها گسترش می یابد، به جهان سیاست وارد شوند. چون به اعتقاد پیاژه، در این مرحله از رشد، تفکر بسیار پیچیده‌تر و پیشرفته‌تر می‌شود. کودکان می‌توانند درباره مفاهیم انتزاعی و نظری فکر کنند و از منطق استفاده کنند تا راه‌حل‌های خلاقانه‌ای برای حل مشکلات پدید آورند. مهارت‌هایی مانند تفکر منطقی، استدلال قیاسی و برنامه‌ریزی سیستماتیک نیز در این مرحله پدیدار می‌شوند. در این سطح، تفکر به بالاترین درجه تعادل می‌رسد. یعنی علاوه بر موارد دیگر، عملیات مختلف ذهنی به نحو تنگاتنگی با یکدیگر ارتباط درونی دارند.
استفاده از فضای انتخاباتی برای رشد کودکان و نوجوانان
-
همدلی و احترام به عقاید گوناگون:
شما می‌توانید از این فضای انتخاباتی استفاده مثبت کنید و به فرزندانتان آموزش دهید به عقاید و احزاب سیاسی متفاوت احترام بگذارند. همچنین درک کنند که اشکالی ندارد اگر مردم باورها، نظرات و عقاید متفاوتی داشته باشند. و اینکه تحمل و احترام به عقاید دیگران لزوماً به معنای موافقت با دیدگاه آنها نیست..
-
افزایش سواد سیاسی کودکان:
همچنین به‌جای دعواهای حزبی می‌توانید سواد سیاسی فرزندانتان را افزایش دهید. به‌این‌ترتیب آنها درک می‌کنند که انتخابات یعنی افراد می‌خواهند دولت و کشورشان چگونه باشد. بهتر است در جمع‌های خانوادگی برای بالا بردن سواد سیاسی کودکان، به‌جای طرح بحث درباره سیاستمداران و احزاب سیاسی، مکالمه را درباره ارزش‌ها و تعاریف خودتان آغاز کنید. برای مثال:
وقتی تصمیم سیاسی می‌گیرید و رأی می‌دهید، بیشتر به چه چیزی یا چه کسی اهمیت می‌دهید؟ خودتان؟ خانواده‌هایتان؟ همسایه‌هایتان؟ و چه کسی درنهایت کنار گذاشته می‌شود؟
رأی شما روی محیط زیست، مدارس و نسل‌های آینده چه تأثیری دارد؟
دموکراسی چیست و آیا این ویژگی‌ها را در جامعه خودتان می‌بینید؟
هر شخص بیشتر به چه موضوعی اهمیت می‌دهد و چرا؟
-
آموزش سواد انتقاد رسانه‌ای به کودکان:
سواد انتقاد رسانه‌ای این روزها موضوع مهمی است. دسترسی کودکان به اینترنت بسیار بیشتر از قبل شده است. کودکان باید درباره فضای مجازی و اخباری که می‌شنوند مجهز به سلاحی به نام سواد انتقاد رسانه‌ای شوند. به‌این‌ترتیب می‌توانند تاحدودی اخبار کذب را از خبرهای واقعی تشخیص دهند. همچنین به هر مطلبی که می‌خوانند اعتماد نکنند و آن را نپذیرند. بهتر است برای پرورش سواد انتقاد رسانه‌ای به کودکان، در ابتدا به آنها آگاهی دهید که چرا چنین پدیده‌هایی اتفاق می‌افتد (مثلاً اخبار جعلی). همچنین چه کاری می‌توانید برای جلوگیری از افتادن در این دام‌ها انجام دهید.
مزایای ورود کودکان به بحث‌های انتخاباتی
تربیت فرزندانی با سواد سیاسی برای آینده کشور حیاتی است. شما باید در تربیت کودکان آگاه باشید تا آنها را به‌گونه‌ای ازلحاظ سیاسی باسواد کنید که بتوانند در آینده تصمیمات سیاسی بالغانه‌ای بگیرند. همان‌طور که می‌دانید، تصمیمات درست یا نادرست با تصمیمات دولت‌ها شکل می‌گیرد. افراد هر جامعه برای ایجاد این دولت به شهروندان مطلع و آگاه نیاز دارند. ازطرفی مشارکت کودکان در بحث‌های انتخاباتی کمکشان می‌کند تا خود را به‌عنوان عضوی از جامعه درک کنند و احساس مسئولیتشان نسبت به افراد جامعه بیشتر شود. این پیام به کودکان داده می‌شود که کشورشان در حال کاشتن بذرهایی است که، با توجه به آن حزب سیاسی که روی کار می‌آید، در آینده ثمر می‌دهد.
معایب ورود کودکان به بحث‌های انتخاباتی
مسئله‌ای که امسال همه با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند دشواری‌های کلاس‌های آنلاین است. یکی از معایب مجازی شدن کلاس‌ها این است که دانش‌آموزان تعاملات کمتری باهم دارند. همچنین فرصت کمتری برای شناخت بهتر یکدیگر، ایجاد اعتماد و انجام گفت‌وگوی محترمانه دارند. همین مسئله چگونگی بحث کردن دانش‌آموزان درباره انتخابات را نیز بسیار دشوار کرده است.
یکی از چالش‌ها این است که کودکان تحت تأثیر جو جامعه و سبک گفت‌وگوی سیاسی که بین افراد می‌بینند، بدون اینکه در جامعه یا مدرسه اصول بحث و گفت‌وگو را آموخته و آن را تمرین کرده باشند، وارد بحث‌های سیاسی می‌شوند. درصورتی‌که بدون وجود کلاس درسی قوی که در آن دانش‌آموزان یکدیگر را بشناسند و معلم نیز دانش‌آموزان خود را بشناسد، بحث درباره رویدادهای سیاسی ممکن است به حملاتی کاملاً شخصی تبدیل شود. یعنی ممکن است دانش‌آموزان گاهی اوقات ناآگاهانه از ماسک بحث سیاسی برای پوشاندن حرف‌هایی که دیگران را می‌رنجاند استفاده کنند. یا در موارد دیگر، بعضی از آنها با زبان خشونت‌آمیز سیاست امروز حدود و مرزهای احترام متقابل را بشکنند.
با توجه به شرایط موجود و نبود امکان یادگیری اصول مباحثه در مدرسه برای کودکان، بهتر است وقتی بحث‌های سیاسی درباره انتخابات در محیط خانواده مطرح می‌شود، از این لحظه‌ها برای آموزش به کودکان استفاده کرد. والدین ابتدا باید در ایجاد فضایی که اعتماد، پاسخگویی و احترام را در اولویت خود دارد بکوشند. همچنین باید این درک وجود داشته باشد که طرح برخی مسائل در مقابل کودکان سبب بی‌اعتمادی کودک به جامعه و ایجاد اضطراب و نگرانی درباره آینده می‌شود و حس امنیتشان را تهدید می‌کند. پس لازم است برای آرامش کودکان بحث‌های سیاسی نگران‌کننده در محیط خانواده مطرح نشود.
راهکارهایی برای کاهش تاثیر اضطراب انتخابات بر کودکان و خانواده
راهکار اول:
اولین کاری که باید برای کمک به کودکتان برای رهایی از این تنش و اضطراب جدید انجام دهید این است که به آنها مکانی امن برای ابراز نگرانی‌ها و دغدغه‌هایشان بدهید. همچنین مطمئنشان کنید که وقتی شرایط از کنترلشان خارج است، طبیعی است که احساس پریشانی و اضطراب داشته باشند. هیچ اشکالی ندارد اگر درباره نگرانی‌هایشان صحبت کنند و سؤالاتشان را با شما در میان بگذارند. استقبال از سؤالات آنها باعث می‌شود درک بیشتری از اوضاع داشته باشند و سطح اضطرابشان پایین بیاید. لازم است بدانید کودکان و نوجوانان به‌طور طبیعی موجوداتی کنجکاوند. ممکن است از سؤالاتی که می‌پرسند متعجب شوید. حتی ممکن است مکالمه با فرزندانتان کمکتان کند دیدگاه‌های خودتان را به چالش بکشید و در آنها بازنگری کنید.
راهکار دوم:
به کودکان اطمینان دهید انتخابات هر نتیجه‌ای داشته باشد و هر بحثی که پیش آید بازهم آنها امنیت کامل دارند. می‌توانید شرایطی ایجاد کنید که بچه‌ها درباره روند رأی‌گیری و نحوه کار دولت اطلاعات کامل و صحیحی به دست آورند. همچنین بودن در معرض اخبار انتخاباتی را محدود کنید. زیرا صرف زمان زیاد برای دنبال کردن اخبار می‌تواند این پیام را به کودکان بدهد که اوضاع تحت کنترل نیست و باعث اضطراب بیشتری شود.
راهکار سوم:
بچه‌ها را تشویق کنید که در فضای انتخاباتی مشارکت کنند. مثلاً روزنامه انتخاباتی تهیه کنند که سؤالات و دغدغه‌هایشان را در آن بنویسند. نوشتن به آنها کمک می‌کند اضطراب را کنترل کنند و در مسیر عبور از این دوره تنش‌زا قرار گیرند.
راهکار چهارم:
اگر در محیط‌هایی هستید که افراد به عقاید یکدیگر احترام نمی‌گذارند، سعی کنید کلاً از بحث‌های ناسالم حزبی دوری کنید. مثلاً به‌جای اینکه در مهمانی‌ها فقط درباره انتخابات صحبت کنید، زمانی را به بازی‌های خانوادگی با کودکان اختصاص دهید. این کار تأثیر تنش و استرس این بحث‌ها را در کودکان کمتر می‌کند.
راهکار پنجم:
درنهایت به یاد داشته باشید که بچه‌ها، بیشتر از آنچه از دهانتان بیرون می‌آید، به شیارهای ابروهایتان دقت می‌کنند و آن را باور دارند. به این معنا که باید احساسات واقعی‌تان را از این انتخابات به آنها نشان دهید. اگر چالش یا دغدغه دارید می‌توانید این را به آنها بگویید. و اگر ناامید شدید، به‌هیچ‌وجه به آنها نگویید از نتایج خوشحالید. کودکان باید از شما یاد بگیرند نگرانی‌شان را ابراز کنند. حتی اگر از مسئله‌ای ناامید شدند و شکست خوردند، حق دارند ناراحت باشند و ناراحتی‌شان را به روش سالم ابراز کنند.
واکنش مناسب والدین پس از اعلام نتیجه انتخابات
هنگامی که کاندیدای منتخب به‌طور رسمی اعلام می‌شود، واکنش شما می‌تواند درس و آموزش مهمی برای کودکانتان باشد. به آنها نشان دهید چگونه در صورت برنده شدن نامزد موردنظرشان با حزب مخالف همدلی کنند. اگر حزب خودشان رأی نیاورد، مراقب احساساتشان باشید. نشانشان دهید چگونه شکست را با احترام بپذیرند. کودکان ممکن است پس از اعلام نتیجه انتخابات احساس موفقیت و شکست کنند. پس باید مراقب تاثیر انتخابات بر کودکان و احساساتشان باشید و واکنشتان به‌گونه‌ای باشد که به آنها القا کنید، فارغ از نتیجه و فارغ از بحث‌های مربوط به حزب‌های سیاسی، با توجه به شرایط موجود، چگونه می‌توان بهترین کمک را به جامعه برای رشد و پیشرفت داشت.
