دانستن اینکه چطور به کودک غذا بدهید به اندازه نوع غذایی که به او می‌دهید اهمیت دارد. چگونگی نگه داشتن نوزاد، چگونگی سینه گرفتن نوزاد و در نهایت چگونگی آروغ گرفتن از نوزاد همگی از جزئیات مهم تغذیه درست کودک به شمار می‌روند. از سوی دیگر، دانستن اهمیت این فاکتورها، انجام آنها را ساده‌تر می‌کند. همان‌طور که می‌دانید، نوزادان آروغ می‌زنند چون هنگام شیر خوردن حباب‌های هوا را هم قورت می‌دهند. از سوی دیگر آروغ نزدن نیز می‌تواند منجر به بروز دردهای شکمی در آنها شود. ازآنجاکه در مرحله سنی حساسی هستند، مهم است که به آنها آموزش دهید چطور درست آروغ بزنند.
آروغ زدن به چه معناست؟
حین شیر خوردن از سینه یا خوردن شیر خشک، نوزادان معمولاً حباب‌های هوا را نیز قورت می‌دهند. این حباب‌ها در دستگاه گوارشی نوزاد گیر می‌افتند و آنها را گازدار می‌کند. آروغ زدن درواقع فرایند آزاد کردن این گاز از دستگاه گوارش ازطریق دهان است. بااین‌حال، در کنار خوردن شیر، علت‌های دیگری نیز در رسیدن حباب‌های هوا به سیستم گوارشی نوزاد دخیل‌اند. در ادامه با برخی از این علت‌ها آشنا خواهید شد:
- هنگام شیر خوردن: تغذیه کودک از طریق سینه یا شیشه شیر نیاز دارد به اینکه کودک مدام عمل مکیدن را تکرار کند. مک زدن باعث می‌شود حباب‌های هوا به بدن نوزاد وارد شوند.
- غذا خوردن: این موقعیت برای کودکانی پیش می‌آید که خوردن غذاهای جامد را شروع کرده‌اند. غذاهای خاصی هستند که، هنگام هضم شدن در روده، تولید گاز می‌کنند.
- وجود حساسیت غذایی: آلرژی یا ناتوانی در تحمل برخی غذاها می‌تواند باعث تشکیل گاز در معده کودک شود.
کودک چه زمانی آروغ می‌زند؟
گیر افتادن حباب‌های هوا در معده کودک او را ناراحت و ناآرام می‌کند. در این هنگام، کودک احساس پر بودن و نفخ می‌کند. بنابراین، پیچ‌وتاب می‌خورد و گریه می‌کند. شما باید این علامت‌ها را به‌عنوان درخواست کمک کودک برای دخالت و ایجاد آرامش قلمداد کنید. توصیه می‌شود حتی اگر کودک آشفته هم نبود و گریه نکرد، باز هم آروغ او را بگیرید. آروغ گرفتن بسیار سودمند است، به‌خصوص برای آن نوزادانی که مدام دچار مشکلات گوارشی می‌شوند.
زمانی که کودک آروغ می‌زند، از شر گازها یا هوای گیرافتاده خلاص می‌شود. همچنین معمولاً این باور وجود دارد که نوزادانی که از سینه مادر تغذیه می‌کنند، به‌اندازه نوزادانی که شیر خشک می‌خورند، به آروغ زدن نیاز ندارند چون هوای کمتری را هنگام شیر خوردن قورت می‌دهند. بااین‌حال، این موضوع کاملاً به نوزاد بستگی دارد و شما، فارغ از نوع شیر خوردن کودک، غالباً باید به دنبال نشانه‌هایی از لزوم آروغ گرفتن از فرزندتان بگردید.
چرا مهم است که نوزادتان حتماً آروغ بزند؟
همان‌طور که پیش‌تر نیز گفته شد، نوزادان برای آزاد کردن هوای گیرافتاده در شکمشان به کمک نیاز دارند. اما زمانی که نوزاد برای آروغ زدن به تلاش و تقلا نیاز دارد، بهتر است هرچه بیشتر از دلایل اهمیت این موضوع آگاه شوید:
- ابتلای نوزاد به کولیک: بسیاری از نوزادان، به دلیل وجود هوای بیش از اندازه در شکمشان، دچار کولیک یا دل‌درد می‌شوند. نوزادی که دچار کولیک می‌شود گریه‌هایی همراه با تقلا خواهد داشت و بدخلق خواهد شد. برای کاهش تأثیرات کولیک، بسیار مهم است که پس از هر بار تغذیه کودک به او کمک کنید آروغ بزند.
- کمبود خواب: بسیار پیش می‌آید که مادران از این موضوع شکایت می‌کنند که نوزادشان در طول شب به‌خوبی نمی‌خوابد و بیدار است. اگر احساس می‌کنید نوزادتان هنگام نشستن، نسبت به خوابیدن، احساس بهتری دارد، پس این احتمال را در نظر بگیرید که هوای گیرافتاده در شکمش باعث ناراحتی اوست.
- وجود خطر خفگی: گرفتن آروغ نوزاد قبل از شیر دادن به او به پاک شدن هوای موجود در بدنش کمک می‌کند و از بروز موارد انسداد و خفگی هنگام شیر خوردن پیشگیری می‌کند.
- ایجاد عادت سالم: گرفتن آروغ کودک او را نسبت به شما پذیراتر و به‌سوی زندگی سالم هدایت می‌کند.
چه زمانی باید آروغ کودک را بگیرید؟
به‌ویژه در شش ماه نخست زندگی کودک، بهترین زمان برای آروغ گرفتن بلافاصله بعد از شیر دادن به اوست. در طول این شش ماه، شما می‌توانید فرزندتان را به مدت ۱۰ یا ۱۵ دقیقه در حالت عمودی نگه دارید (گاهی اوقات اگر نوزاد شیر را به بیرون تف کند، این زمان طولانی‌تر خواهد شد).
به‌هرحال، اگر نوزاد شیر را تف کرد نگران نشوید، چراکه این اتفاق کاملاً طبیعی و برای سلامت او مفید است.
چگونه آروغ نوزاد را بگیرید؟
با قرار دادن نوزاد در حالت درست، می‌توانید گاز را به‌خوبی از دستگاه گوارش او خارج کنید. بااین‌حال، برخی نوزادان ترجیح می‌دهند بلافاصله بعد از شیر خوردن بخوابند و آروغ گرفتن از آنها کمی چالش‌برانگیز می‌شود. اما ایجاد چند تغییر جزئی در تکنیک‌های آروغ‌گیری کمکتان می‌کند این مشکل را نیز حل کنید. در ادامه با روش‌هایی برای آروغ گرفتن از نوزاد آشنا خواهید شد:
بهترین حالت‌ها و سریع ترین روش آروغ گرفتن از نوزاد
اولین و مهم‌ترین نکته در آروغ‌گیری از نوزاد نگه داشتن او در وضعیتی صحیح است. این کار با به‌کارگیری تکنیک‌های مختلفی حاصل می‌شود. با استفاده از روش‌های زیر می‌توانید به‌شکل صحیح آروغ کودک را بگیرید:
نگه داشتن نوزاد به‌صورت عمودی روی سینه یا شانه خود
- کودک را طوری مقابل سینه‌تان بگیرید که به‌صورت عمودی نشسته باشد و چانه‌اش روی شانه شما قرار گرفته باشد. بهتر است پارچه‌ای روی شانه‌تان بیندازید تا، درصورت تف کردن نوزاد، لباستان کثیف نشود. با یک دست، کمر کودک را نگه دارید و با دست دیگر پشتش را بمالید یا نوازش کنید.
- اگر نوزادتان روی سر و کمرش کنترل بیشتری دارد، می‌توانید او را بالاتر قرار دهید، به‌شکلی که شانه‌تان به‌آرامی روی شکمش فشار وارد کند. این فشار باعث می‌شود نوزاد آروغ بزند. کمر کودک را با یک دست نگه دارید و با دست دیگر پشتش را نوازش کنید.
نگه داشتن کودک روی پا
- پیش‌بندی را روی کودک قرار دهید و او را طوری بگیرید که پشتش به شما باشد. از یک دست برای نگه داشتن بدن کودک استفاده کنید، به این شکل که دستتان را روی قفسه سینه‌اش بگذارید و انگشتانتان روی چانه و فکش قرار بگیرد. کودک را به‌آرامی به جلو خم کنید و با دست دیگرتان به‌آهستگی پشتش را نوازش کنید.
- شما می‌توانید از تکنیک دیگری نیز استفاده کنید. به این صورت که کودک را روی پایتان بگذارید درحالی‌که صورتش رو به پایین است. ابتدا پیش‌بندی روی پایتان بگذارید، کودک را طوری بخوابانید که شکمش بین پاهایتان باشد و نسبت به بالاتنه‌تان حالت عمودی بگیرد. با یک دست، چانه کودک را نگه دارید و با دست دیگر به‌آهستگی کمرش را نوازش کنید. برای جلوگیری از هجوم خون به مغز کودک، سرش را بیش از حد پایین نبرید.
آروغ گرفتن از نوزاد حین راه رفتن
- از این تکنیک زمانی می‌توان استفاده کرد که نوزاد کنترل سر و گردن خود را داشته باشد. می‌توانید، درحالی‌که ایستاده‌اید یا راه می‌روید، کودک را طوری نگه دارید که چهره‌اش مقابلتان نباشد. یک دستتان را زیر کودک بگذارید و دست دیگر را دور شکمش حلقه کنید تا فشار مختصری به آن ناحیه وارد کند.
اگر کودکتان از شیر خشک تغذیه می‌کند، بهتر است پس از مصرف هر ۶۰ تا ۹۰ میلی‌لیتر شیر آروغش را بگیرید. اگر کودک از سینه تغذیه می‌کند، هر زمان که او را از زیر یک سینه به سینه دیگر منتقل کردید، آروغش را بگیرید.
نوزادتان هر چند وقت یک بار باید آروغ بزند؟
تعداد دفعات آروغ گرفتن از نوزاد به تعداد دفعاتی بستگی دارد که به او شیر می‌دهید.
- اگر به نظر می‌رسد شکم کودک نفاخ است یا او شیر را به بیرون تف می‌کند، سعی کنید پس از خوراندن یک اونس (تقریباً ۳۰ میلی‌لیتر) شیر خشک یا هر پنج دقیقه یک بار در تغذیه از سینه‌ها، آروغ کودک را بگیرید.
- اگر پس از گذشت چند دقیقه کودک آروغ نزد، تکنیکتان را عوض کنید.
اگر کودک حین آروغ زدن شیر را بیرون ریخت، چه باید کرد؟
فرایند آروغ زدن کودک ممکن است با بیرون ریختن مقداری شیر خشک یا شیر مادر از دهان کودک همراه باشد. در کودکانی که از شیر خشک تغذیه می‌کنند، این اتفاق به آن دلیل می‌افتد که برخی از برندهای شیر خشک، همراه با میزانی از هوای گیرافتاده، به فروش می‌رسند. در ادامه با روش‌هایی آشنا می‌شوید که می‌توانید برای پیشگیری از بیرون ریختن شیر از دهان کودک انجام دهید:
- اگر نوزادتان شیشه شیر یا سر سینه را برمی‌گرداند، بهتر است شیر دادن به او را متوقف کنید. شیر دادن بیش از حد به کودک ریسک بیرون ریختن یا بالا آوردن شیر را افزایش می‌دهد.
- می‌توانید، پس از شیر دادن، کودک را در حالت نیمه‌ایستاده قرار دهید.
- اگر کودک مرتب شیر را برمی‌گرداند، تعداد آروغ‌گیری از او را بیشتر کنید.
- کمر کودک را مرتب به‌صورت چرخشی ماساژ دهید.
- اگر نوزادتان از شیشه شیر می‌خورد، از سرشیشه‌ای با سوراخ بزرگ‌تر یا کوچک‌تر استفاده نکنید.
برخی کودکان هنگام آروغ زدن پیچ‌وتاب می‌خورند و گریه می‌کنند. سعی کنید دلیل این اتفاق را پیدا کنید.
چرا برخی کودکان حین آروغ زدن گریه می‌کنند؟
قورت دادن مقدار زیادی هوا همراه با شیر مادر یا شیر خشک باعث ناراحتی کودک می‌شود و او را به گریه می‌اندازد. دلیل دیگر گریه کردن کودک برگرداندن شیر یا بروز رفلاکس معده و مری است. افزایش تعداد دفعات آروغ گرفتن از کودک و شیر دادن به او در حالت نشسته می‌تواند به حل این مشکل کمک کند.
اگر نوزاد آروغ نزد ، چه کاری باید انجام دهید؟
کودکتان باید در فواصل منظمی حین شیر خوردن و بعد از آن آروغ بزند. شما ممکن است از تکنیک‌های متعددی برای آروغ گرفتن از کودکتان استفاده کنید. بااین‌حال، تا وقتی کودک استفراغ نمی‌کند، آروغ نزدن او اشکالی ندارد. اگر این اتفاق یک یا دو بار هم رخ داد، باز هم دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. در چنین مواقعی همچنان ممکن است کودک خوشحال و راحت باشد و به همین دلیل آروغ نزند. شما باید رفتار کودکتان را پس از وعده‌های شیر خوردنش بررسی کنید.
تا چند ماهگی باید آروغ نوزاد را بگیرید؟
هیچ سن معینی برای توقف آروغ گرفتن از کودک وجود ندارد. بااین‌حال، با بزرگ‌تر شدن کودک، دستگاه گوارشش کامل‌تر و از لزوم آروغ گرفتن کاسته می‌شود. با رسیدن کودک به دو یا سه ماهگی، ممکن است دیگر ضرورت نداشته باشد مرتب آروغش را بگیرید. از وقتی کودک بتواند بنشیند، قادر خواهد بود خودش آروغ بزند.
مهم ترین نکاتی که برای آروغ گرفتن از نوزادان باید بدانیم چیست؟
- مهم است که زبان بدن کودکتان را بدانید تا بفهمید چه زمانی ناراحت است و نیاز به آروغ زدن دارد.
- باید تعداد دفعاتی را که کودک نیاز به آروغ زدن دارد بدانید.
- نوزادانی که از شیشه شیر می‌خورند، نسبت به نوزادانی که از سینه مادر شیر می‌خورند، بیشتر به آروغ زدن احتیاج دارند. بااین‌حال، ازآنجاکه این موضوع در کودکان مختلف متفاوت است، بهتر است به الگوی رفتاری کودکتان توجه کنید.
- اگر پس از چند دقیقه تلاش کودک آروغ نزد، از تکنیک دیگری استفاده کنید و اگر باز هم موفق نشدید، بهتر است کار را متوقف کنید، چراکه کودک ممکن است کاملاً راحت باشد.
- اگر به نظر می‌رسد کودک مشکلی ندارد، او را مجبور به آروغ زدن نکنید.
- نوازش و ماساژ آرام کمر کودک به آروغ زدن او کمک می‌کند.
- هنگام شیر دادن به کودک از سینه، مطمئن شوید دهانش به سینه شما چفت شده است و هوای زیادی قورت نمی‌دهد. همچنین هنگام شیر دادن با شیشه شیر، مطمئن شوید سر پستانک برای دهان کودک خیلی بزرگ یا خیلی کوچک نیست.
- بهتر است کودک را در محیطی آرام شیر دهید.
- بیرون ریختن شیر از دهان و بینی کودک حین آروغ زدن طبیعی است. بااین‌حال، در صورت استفراغ بیش از حد کودک، بهتر است با متخصص مشورت کنید.
چه زمانی باید از کمک متخصص استفاده کنید؟
اگر نوزادتان تب ۳۸ درجه یا بیشتر داشته باشد یا دچار اسهال، مدفوع خونی یا باد شکم بیش از حد باشد، بدون شک باید به پزشک مراجعه کنید. اگر به نظر می‌رسد کودک نفخ می‌کند اما به‌خوبی غذا می‌خورد، جای هیچ نگرانی نیست. نوزادان عموماً تمایل دارند آروغ بزنند، چراکه سیستم گوارششان هنوز درحال رشد است. اما باید مطمئن شوید روند آروغ زدن به‌درستی طی می‌شود. درهرصورت، اگر احساس می‌کنید مشاوره با پزشک لازم است، در انجام این کار تعلل نکنید.
