اگر کودکی جیغ می‌کشد، قشقرق به‌پا می‌کند، به حرف شما گوش نمی‌دهد یا با معلمان خود جروبحث می‌کند؛ نمی‌توان گفت او رفتاری نابهنجار دارد. بیشتر کودکان، هنگام گرسنگی، خستگی یا ناراحتی، این‌گونه نارضایتی خود را نشان می‌دهند. اما اگر کودک این رفتارها را همیشه از خود نشان دهد، باید با دقت بیشتری رفتار او را بررسی کرد. در این مقاله از کودکت قصد داریم در مورد ناهنجاری های رفتاری کودکان صحبت کنیم.
ناهنجاری رفتاری
ناهنجاری های رفتاری کودکان مجموعه‌ای از رفتارهای نپذیرفتنی و نامناسب است. در تعریف نابهنجاری رفتاری، باید بافت فرهنگی، آداب و رسوم محلی و محیط را نیز مدنظر داشت. بر این اساس، کودکی که به‌طور مداوم رفتاری پرخاشگرانه، توهین‌آمیز و تحمل‌ناپذیر یا رفتاری بسیار متفاوت نسبت به همسالان خود دارد ممکن است مشکلات رفتاری داشته باشد. اگر کودک شما این نشانه‌ها را دارد، پیشنهاد می‌شود که با روان‌شناس صحبت کنید.
اختلال نافرمانی مقابله جویانه
اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه یا ODD نوعی اختلال رفتاری است، که شامل خلق خشمگین، تحریک‌پذیری بالا، جروبحث زیاد و رفتارهای تلافی‌جویانه می‌شود. این رفتارها دست‌کم باید ۶ ماه دوام داشته باشد و کودک باید حداقل ۴ علامت از ۸ علامت زیر را، در ارتباط با یک نفر غیر از خواهر و برادر، از خود نشان دهد:
- اغلب از کوره درمی‌رود؛
- اغلب زود‌رنج است یا به‌آسانی دلخور می‌شود؛
- اغلب خشمگین است؛
- اغلب با بزرگسالان بحث می‌کند؛
- اغلب فعالانه مخالفت می‌کند یا از انجام درخواست‌های معمولی بزرگسالان یا عمل به قواعد سر بازمی‌زند؛
- اغلب، از عمد، دیگران را ناراحت می‌کند؛
- اغلب برای اشتباهات یا بدرفتاری‌های خود دیگران را سرزنش می‌کند؛
- حداقل دو بار در شش ماه گذشته، تلافی‌جویی کرده است.
درمان‌ها
درمان ODD یا اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه را می‌توان با توان‌بخشی آغاز کرد. البته پیشنهاد می‌شود برای کمک به کودک، برای مدیریت خشم و برقراری ارتباط سالم با خانواده، جلسه‌های روان‌درمانی هم به‌صورت خانوادگی و هم انفرادی تشکیل شود. جلسه‌های روان‌درمانی خانوادگی به یادگیری راهبردهای فرزندپروی، متناسب با شرایط کودکی که مشکل رفتاری دارد، بسیار کمک می‌کند. همچنین، جلسه‌های روان‌درمانی انفرادی در آموزش مهارت‌های حل مسئله و مهارت‌های اجتماعی به کودک مؤثر است.
راه‌حل خانگی
بعضی از راه‌کارهایی که به مدیریت اختلال رفتاری کودک کمک می‌کند در خانه هم اجراشدنی است. در مواجهه با این شرایط، بهتر است همیشه از رفتارهای مشارکتی، تشویق و تقویت رفتارهای خوب و مناسب استفاده کنید. قوانینی وضع کنید که هم برای شما و هم برای کودک واضح باشد و بتوانید به‌راحتی آن‌ها را مدیریت کنید. یکی از مهم‌ترین جنبه‌های کنترل کودکان ناسازگار این است که مراقب سلامت خود باشید و دست به انتخاب‌هایی بزنید که به نفع زندگی‌تان باشد. مدیریت اضطراب، استراحت کافی، خوردن غذاهای سالم و تفریح باعث می‌شود بتوانید ذهنتان را، برای مقابله با رفتارهای کودک، قوی و روشن نگه دارید.
مقاله مرتبط: مدیریت رفتار در کودکان یا چگونه کودکی منضبط داشته باشیم؟
سازگاری
شرکت در جلسه‌های مشاوره برای والدین بسیار مهم است. برای اینکه بتوانید با کودکی که مشکلات رفتاری دارد سازگار شوید، بهتر است ابتدا دغدغه‌ها، مشکلات و اضطراب‌های خود را رفع کنید. یکی از روش‌های مقابله با اضطراب مدیریت درست خشم است. مدیریت خشم مهارتی فردی است که می‌تواند در زندگی به شما کمک کند، علاوه بر این، با اجرایی‌کردن آن می‌توانید الگوی مناسبی برای کودک خود باشید. راه دیگر کاهش اضطراب بخشش است. هربار کودک رفتار اشتباهی می‌کند، او را ببخشید. این کار موجب می‌شود رفتارهای نابهنجار بعدی کودک را راحت‌تر حل‌وفصل کنید. علاوه بر این، ماندن در خشم و گذشته فقط رابطۀ والد‌ـ‌فرزندی را نابود می‌کند و عملکرد دیگری ندارد.
منابع:
-
-
- Denzin, N. K. (2017). Rules of conduct and the study of deviant behavior: Some notes on the social relationship. In Friendship as a Social Institution (pp. 62-94). Routledge.
- American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®). American Psychiatric Pub.
-
