مکمل غذایی (dietary supplement) فرآورده‌ای خوراکی است که از راه دهان مصرف می‌شود (تزریقی نیست) و حاوی موادی است که به عنوان مکمل در رژیم غذایی افراد استفاده می‌شود. مکمل‌های غذایی می‌توانند حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی، ترکیبات گیاهی، آمینواسیدها و آنزیم‌ها باشند. مکمل‌ها به شکل انواع قرص، کپسول، پودر و شربت در بازار دارویی وجود دارند. بعضی مکمل‌های غذایی می‌توانند به جبران کمبود مواد حیاتی مورد نیاز بدن کمک کنند و برخی می‌توانند ریسک بروز برخی بیماری‌ها را کاهش دهند. نکته مهم این است که مکمل‌ها نباید جایگزین وعده‌های غذایی و رژیم غذایی سالم و متنوع شوند. در این مقاله کودکت، رابطه میان مکمل های غذایی و کرونا بررسی می‌شود.
لازم به یادآوری است که اگرچه در حال حاضر مصرف مکمل‌ها و ویتامین‌ها در دنیا بسیار شایع است، اما باید توجه کرد که مصرف خودسرانه ممکن است در برخی موارد عوارض جدی به همراه داشته باشد. از این رو، حتما از پزشک یا دکتر داروساز درباره مصرف این فرآورده‌ها راهنمایی بگیرید.
در پاسخ به این سؤال که آیا مکمل‌ها می‌توانند مانع بروز کرونا شوند، باید گفت تا به این لحظه (اردیبهشت 99) هیچ مکمل یا رژیم غذایی وجود ندارد که به اندازه رعایت فاصله اجتماعی و بهداشت بتواند اثر پیشگیرانه و محافظتی در برابر بیماری‌های ناشی از ویروس کرونا ایفا کند.
توجه کنید که در این روزهای حساس اجتماعی که «در خانه ماندن» مهم‌ترین اقدام برای مقابله با بیماری کروناست، از مراجعه غیرضروری به داروخانه‌ها که مکان‌هایی بسیار پرخطر از نظر انتقال ویروس هستند خودداری کنید. حتی‌الامکان برای گرفتن مشاوره دارویی با مراکز اطلاعات دارویی تماس بگیرید و از داروخانه‌هایی که امکان ارسال دارو و مشاوره آنلاین دارند مکمل‌ها و سایر اقلام غیرضروری را خریداری کنید.
در ادامه، به بررسی نقش احتمالی دو ویتامین C و D پرداخته می‌شود.
مکمل های غذایی و کرونا ؛ ویتامین C
ویتامین C ویتامینی مهم و ضروری برای بدن است و نقش‌های متفاوتی در بدن ایفا می‌کند که از جمله آن‌ها می‌توان به تقویت سیستم ایمنی بدن اشاره کرد. این ویتامین به‌وفور در میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شود. با مصرف روزانه میزان مناسب میوه‌ها و سبزیجات متنوع، به‌راحتی می‌توان نیاز بدن را به این ویتامین تامین کرد و از مصرف مکمل‌های غذایی ویتامین C بی‌نیاز شد. براساس تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است، ویتامین C در جلوگیری از سرماخوردگی نقشی ندارد، ولی می‌تواند منجر به کوتاه شدن دوره زمانی سرماخوردگی و کاهش شدت آن شود. محققان دریافته‌اند که دوزهای بالای ویتامین C ممکن است التهابات ریه را کاهش دهد، اگرچه این موضوع همچنان در حال تحقیق و بررسی است. دوزهای بالای این ویتامین به صورت تزریقی و در بیمارستان‌ها برای بررسی اثر آن بر عملکرد ریه‌ها در بیماران با تست مثبت کووید-19 تجویز شده و همچنان در دست بررسی است. در حال حاضر، هیچ شاهدی از تاثیر مصرف خوراکی مکمل‌های غذایی ویتامین C بر کووید-19 پیدا نشده است. مقدار اضافی این ویتامین از طریق ادرار از بدن خارج می‌شود، این مقدار اضافی همچنین ممکن است منجر به بروز اسهال، تهوع و استفراغ، سوزش سر دل، سردرد و بی‌خوابی شود. دوز روزانه توصیه‌شده مکمل ویتامین C برای افراد بزرگسال 75 تا 90 میلی‌گرم است و مصرف حداکثر 2000 میلی‌گرم از این ویتامین در روز برای بیشتر افراد بدون عارضه است. جالب است بدانید که مصرف مقدار زیاد غذاهای حاوی ویتامین C آسیبی به بدن وارد نمی‌کند، اما مصرف میزان بالای مکمل‌های ویتامین C آسیب‌زننده است.
مقدار مناسب این ویتامین در کودکان با سنین مختلف متفاوت است. پزشکان و داروسازان می‌توانند در این زمینه راهنمای شما باشند.
مکمل های غذایی و کرونا ؛ ویتامین D
ویتامین D یکی از ویتامین‌های ضروری برای بدن است. از آنجا که تولید این ویتامین در بدن به واسطه قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید اتفاق می‌افتد و منابع غذایی حاوی ویتامین D محدود است، معمولا مصرف این ویتامین به صورت مکمل، در افرادی که کمتر در معرض تابش نور خورشید قرار می‌گیرند، توصیه می‌شود. ویتامین D در عملکرد ایمنی بدن بسیار ضروری است. توجه کنید که شاهدی بر جلوگیری از بروز کرونا با مصرف ویتامین D وجود ندارد. اگرچه کمبود این ویتامین ممکن است ریسک ابتلا به انواع عفونت‌ها و بیماری‌ها را افزایش دهد. از سوی دیگر، مصرف مقدار بیشتر از حد مجاز ویتامین D به مدت طولانی منجر به بروز مشکلات جدی کلیوی و کبدی می‌شود. به طور کلی، کودکان بالای یک سال و افراد بزرگسال به روزانه 400 تا 600 واحد بین‌المللی (IU) ویتامین D نیاز دارند. توصیه می‌شود روزانه حداکثر 4000 واحد بین‌المللی ویتامین D مصرف شود. در صورت وجود کمبود این ویتامین در بدن، برای جبران آن حتما از پزشک یا دکتر داروساز مشاوره بگیرید.
شیرین‌بیان حاوی ترکیباتی است که اثرات ضد ویروس دارد. در زمان شیوع ویروس عامل سارس، تحقیقاتی انجام شد که نشان از اثر محافظت‌کننده این گیاه در برابر ویروس داشته است. از آنجا که کووید-19 شباهت زیادی به ویروس سارس دارد، ممکن است اثرات ضدویروسی شیرین‌بیان برای این ویروس جدید هم مطرح باشد، اگرچه هنوز مطالعه‌ای این موضوع را تایید نکرده است. توجه کنید که مصرف میزان نامناسب از مکمل‌های حاوی این گیاه ممکن است اثرات خطرناک و حتی کشنده‌ای بر بدن داشته باشد. به هیچ وجه، بدون مشورت با پزشک یا دکتر داروساز، مکمل‌های حاوی شیرین‌بیان مصرف نکنید.
اسیدهای چرب امگا 3 فواید بسیاری برای بدن دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به کاهش التهاب مزمن در بدن و نیز بهبود عملکرد سلول‌های سیستم ایمنی اشاره کرد. تاکنون اثر این اسیدهای چرب بر کروناویروس شناخته نشده است.
ویتامین‌ها و مواد معدنی بسیاری وجود دارند که با روش‌های مختلف ایمنی بدن را بالا می‌برند. از جمله آن‌ها می‌توان به زینک (روی) اشاره کرد. براساس نتایج تحقیقات انجام‌شده، این ماده معدنی می‌تواند نقش محافظت‌کننده‌ای در برابر عفونت‌های دستگاه تنفسی داشته باشد و طول دوره بیماری را کوتاه کند.
سایر تقویت‌کننده‌های سیستم ایمنی عبارت‌اند از ویتامین‌های A، E و گروه B و مواد معدنی نظیر سلنیوم و منیزیم. این مواد در انواع فرآورده‌های مکمل وجود دارند، ولی همواره توصیه می‌شود از طریق رژیم غذایی متنوع و سالم تامین شوند.
مکمل‌های حاوی عصاره توت سیاه می‌توانند علائم عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفس فوقانی را کاهش دهند. با این حال، مطالعات بیشتری برای اثبات اثر آن‌ها نیاز است.
مکمل‌های حاوی عصاره برخی گونه‌های قارچ‌ها اثرات بهبوددهنده سیستم ایمنی دارند و می‌توانند علائم عفونت ریه و آسم را کاهش دهند. نسبت به مصرف قارچ‌های وحشی و خودرو در جنگل‌ها و مراتع هوشیار باشید. از سوی دیگر، قارچ‌های سمی و کشنده مختلفی وجود دارند و افراد سودجو و فرصت‌طلب با تهیه آن‌ها از جنگل‌ها و روستا‌ها اقدام به فروش آن‌ها با قیمت‌های بالا در بازار می‌کنند. برای خرید مکمل‌ها، برندهای معتبر و مکان‌های مطمئن را انتخاب کنید.
سیر اثرات قوی ضدالتهاب و ضدویروس دارد. مطالعات بیشتری برای اثبات اثر سیر در بدن انسان نیاز است، اما می‌توان از مکمل‌های حاوی سیر نیز برای افزایش سطح ایمنی بدن بهره برد.
توجه کنید که مکمل‌های غذایی مواد بی‌ضرر و بی‌عارضه نیستند و ممکن است اثرات جدی و حتی تهدیدکننده‌ای بر بدن بگذارند. این فرآورده‌ها ممکن است به طور جدی با داروهای مصرفی شما تداخل داشته باشند، به طوری که یا اثربخشی آن‌ها را کاهش دهند یا عوارض آن‌ها را تشدید کنند. بنابراین، باید با دوز مشخص و طبق صلاحدید پزشک یا مشاوره دارویی دکتر داروساز مصرف شوند. از این رو، حتما پزشک و دکتر داروساز خود را از انواع مکمل‌های غذایی مصرفی خود آگاه کنید.
به یاد داشته باشید که برای افزایش سطح ایمنی بدن و دور ماندن از انواع عفونت‌های ویروسی، مقدم بر مصرف مکمل‌ها، عواملی نظیر رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم، خواب کافی و پرهیز از استعمال دخانیات اثرگذارند.
در نهایت، لازم به تاکید است که در شرایط حساس کنونی، ادعاهای کذب متعدد درباره اثربخشی و رابطه انواع محصولات و مکمل های غذایی و کرونا، ضمن ایجاد عوام‌فریبی، باعث ایجاد گمراهی می‌شود. بنابراین، توصیه می‌شود به تبلیغات فریبنده و اغواگرانه برخی افراد سودجو اعتماد نکنید و در صورت نیاز به کسب هر نوع اطلاع، مراتب را از پزشک یا دکتر داروساز بپرسید. مراکز اطلاعات دارویی می‌توانند راهنمایی‌های مستند و ارزنده‌ای به شما ارائه کنند. همچنین، اخبار و اطلاعات را تا حد امکان فقط از مراجع معتبر دنبال کنید.
