والدین از جهش‌های بزرگی که در مهارت های حرکتی ظریف کودک نوپای خود در این سال مشاهده می‌کنند شگفت‌زده خواهند شد. بعد از اولین تولد کودک شما، چالاکی دستان او حقیقتا افزایش خواهد یافت. او یاد خواهد گرفت تا با مکعب‌های چوبی خود برج بسازد، با ماژیک خط‌خطی کند و از قاشق استفاده کند. این مهارت‌ها، همان‌قدر که به دست کودک مربوط است، به سلامت مغز او نیز ارتباط دارد. هرچه مغز کودک رشد کند، او از دستان خود متفاوت‌تر از گذشته استفاده خواهد کرد. کودک کوچک‌تر برای کشف ویژگی‌های اشیا از دهان خود استفاده می‌کند، اما هرچه مهارت‌های حرکتی انگشتان او ارتقا یابد، از آن‌ها به عنوان ابزار مهمی برای کشف محیط پیرامون خویش بهره می‌گیرد.
او از دستان خود استفاده می‌کند تا دریابد که هر اسباب بازی چگونه است، چه کار می‌کند و چگونه می‌تواند آن را کنترل کند. افزایش مهارت های حرکتی درشت (راه رفتن، بدوبدو کردن، لی‌لی کردن، بالا رفتن از مبلمان و کارهایی مانند این‌ها) نیز بر توانایی کودک برای استفاده از دستانش تاثیر دارد. برای کودک مشکل است اشیا را به‌درستی در دست بگیرد، مگر اینکه بتواند بدون از دست دادن تعادل خویش بایستد. بنا بر آنچه گفته شد، برای دیدن این پیشرفت‌های مهم در کودک خود آماده شوید و برای کمک به او همواره در دسترس باشید.
پیشرفت های مهم مهارت های حرکتی ظریف در کودکان
-
مهارت اشاره به اشیا (حدود 13ماهگی)
در این مهارت کودک شما یاد می‌گیرد چگونه از انگشتانش به طور مستقل استفاده کند. ضربه زدن به اشیا نیز مفید است و به او کمک می‌کند هر یک از انگشتانش را تقویت کند. فقط مراقب باشید با انگشتانش به چشم برادر یا خواهر خود ضربه نزند.
شما چگونه می‌توانید به او کمک کنید؟ او را تشویق کنید تا با دستان خود گل رس را ورز دهد و بازی کردن با آن را تجربه کند. به او اجازه دهید با دستانش یک ظرف ژله یا پوره سیب‌زمینی را له کند. (البته اگر می‌توانید کثیف‌کاری را تحمل کنید، چراکه به نفع کودک خواهد بود اگر شما این مهارت را در او تقویت کنید). به او یاد دهید که چگونه می‌توان دکمه‌های اسباب‌بازی‌اش را فشار دهد. که چراغ‌هایش را روشن و خاموش کند و کاری کند آواز بخواند.
-
اشیا را بین کف دست و انگشتان خود حرکت می‌دهد (15 تا 18 ماهگی)
در این محدوده سنی، انگشتان شست کودک تقریبا چابک شده‌اند. او از آن‌ها استفاده می‌کند تا اشیا را کف دست خود بغلتاند.
شما چگونه می‌توانید به او کمک کنید؟ به کودک خود وسیله چسبناکی مثل گلوله‌ای نوار چسب بدهید تا با آن بازی کند. این فعالیت موجب تقویت انگشتان دست او خواهد شد. سپس به او نشان دهید که چگونه می‌توان چیز کوچکی را از نوک انگشتان به سمت کف دست حرکت داد. سپس آن را محکم بگیرید و پنهان کنید. با این فعالیت می‌توانید هماهنگی دست را افزایش دهید. شما می‌توانید همین کار را در قالب بازی‌های جذابی مانند گل یا پوچ انجام دهید.
-
او خودش غذا می‌خورد (15 تا 20 ماهگی)
اگرچه بیشتر کودکان می‌توانند در یک سالگی قاشق در دست بگیرند و غذا خوردن را به صورت مستقل تجربه کنند، بیشتر آن‌ها تا زمانی که مهارت‌های حرکتی‌شان پیشرفت نکرده است نمی‌توانند غذا را به سمت دهان خود ببرند. حتی در آن صورت نیز نمی‌توانند به‌درستی (تمیز و مرتب) غذا بخورند. بسیاری از کودکان همچنان غذا را با انگشتان خود برمی‌دارند.
شما چگونه می‌توانید به او کمک کنید؟ به او قاشق پلاستیکی کوچکی بدهید تا در دستان خود بگیرد و با آن بازی کند. این کار به او کمک خواهد کرد تا توانایی استفاده از قاشق را بهبود ببخشد. با کودک خود غذا بخورید، او به شما نگاه و کارهایتان را تقلید خواهد کرد. وقتی آماده بود، به او مقدار کمی ماست بدهید. انتظار نداشته باشید در ابتدا بتواند ماست را به سمت دهان خود ببرد. هیچگاه به او چنگال ندهید، حتی چنگال پلاستیکی، چون می‌تواند با آن به خودش آسیب برساند.
-
اثر هنری خلق می‌کند (18 تا 24 ماهگی)
در این محدوده سنی، کودک نوپای شما کنترل ماهیچه‌های کف دست خود را به دست آورده است. این موضوع خلاقیت او را شکوفا می‌کند. به این معنا که به جای فشار دادن گل رس، تکه‌ای از آن را می‌کَنَد، می‌غلطاند و به شکل توپ درمی‌آورد. او همچنین، همانند معماری زبردست، از مهارت‌هایی که به‌تازگی کسب کرده استفاده می‌کند تا چندین مکعب چوبی را همزمان روی هم بچیند.
شما چگونه می‌توانید به او کمک کنید؟ به او اجازه دهید گل رس یا خمیر بازی را لوله کند و شکل دهد. ماژیک، مداد و کاغذ در اختیار او قرار دهید تا هر وقت خواست نقاشی بکشد. شما همچنین می‌توانید کار با رنگ انگشتی را امتحان کنید. البته باید این فعالیت را با کثیف‌کاری‌هایش را مدیریت کنید (برای مثال، این فعالیت را در حمام و روی دیوار آن انجام دهید). برای تقویت ماهیچه‌های دست و هماهنگی آن‌ها، از کودک بخواهید یک برگ کاغذ را پاره کند یا آن را مچاله کند تا به صورت یک توپ درآید. سپس آن را با کمک شما بچسباند تا یک کاردستی درست کند.
در صورتی که کودک هر یک از مهارت های حرکتی ظریف گفته‌شده در سن مورد نظر را کسب نکرد یا عضلات بدن و دستانش بیش از حد شل بود یا اصلا قادر به حرکت دادن اندام فوقانی و دستان خویش نبود و با الگوی نادرستی از انگشتان دست خود استفاده می‌کرد، حتما برای مشاوره درباره مهارت های حرکتی ظریف انگشتان دست و تقویت و اصلاح آن‌ها، به کاردرمانگر مراجعه کنید.
