انگشت کردن در بینی، جویدن ناخن‌ها، دندان قروچه و مکیدن انگشت شست از کارهایی هستند که کودکان از همان سن کم به انجام دادنشان عادت می‌کنند. ممکن است این عادات برای کاهش و مقابله با اضطراب و ملالت نمایان شوند یا به این دلیل انجام شوند که حس خوبی به کودک می‌دهند. در هر صورت، با بزرگ شدن کودک، ممکن است این عادات مشکل‌زا شوند، بنابراین، بهتر است از سن کودکی این عادات را در او ترک دهید تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری شود.
عادت های بد شایع در کودکان
چند عادت بد در کودکان رایج است که ممکن است سبب ناراحتی بسیاری از والدین شود. در حالی که بسیاری از کودکان با بزرگ شدن این عادات را ترک می‌کنند، اما برخی دیگر ممکن است آنها را به مدت طولانی همراه خود داشته باشند. همچنین، برخی از این عادات باعث نگرانی مضاعف درباره بهداشت و سلامت کودکان می‌شوند و در والدین اضطراب ایجاد می‌کند.
بیشتر بخوانید: چگونه به ترک عادت مکیدن انگشت شست در کودکان کمک کنیم؟
باید در نظر داشت که، در روند ترک عادات بد، باید بسیار صبور بود. حتی بهترین والدین هم ممکن است صبر خود را از دست بدهند و در نهایت رفتار نامناسبی با کودک داشته باشند. ممکن است توجه منفی به عادت بد کارکردی برعکس داشته باشد و سبب تشدید آن شود. همچنین، القای احساس شرم به کودک باعث ایجاد بحران‌های هیجانی در کودک می‌شود و او را دلسرد می‌کند. بنابراین، بهترین کاری که والدین می‌توانند انجام دهند تاکید بر عادات مثبت کودک و استفاده از یادآوری‌های کوچک است. در این مقاله، به تعدادی از رایج‌ترین عادات بد کودکان پرداخته و نکاتی برای اصلاح این عادات آورده شده است.
۱. ناخن جویدن
بسیاری از کودکان وقتی حوصله‌شان سر می‌رود، مضطرب‌اند یا در حال انجام فعالیت‌هایی مثل تماشای تلویزیون یا مطالعه‌اند عادت به ناخن جویدن دارند. برخی کودکان نیز، به دلیل اینکه ناخن‌های شکننده یا در حال شکستنی دارند، ناخن‌هایشان را می‌جوند. همچنین، جویدن پوست اطراف ناخن، به دلیل خشکی و وجود لبه‌های تیز در اطراف ناخن‌ها، نیز شایع است.
نگرانی‌های مرتبط با سلامت کودک
ناخن جویدن ممکن است باعث بروز عفونت و خونریزی شود، زیرا جویدن مداوم ممکن است منجر به تورم پوست اطراف ناخن‌ها شود. همچنین، از آنجا که میکروب‌ها و باکتری‌ها معمولا زیر ناخن‌ها جمع می‌شوند، در نتیجه، عادت جویدن مداوم ناخن‌ها ممکن است فضای لازم را برای رشد میکروب‌ها ایجاد کند.
کارهایی که والدین نباید انجام دهند
از توجه منفی به این عادت خودداری کنید و به کودک نگویید این عادت منزجرکننده است یا ناخن‌هایش به حدی از بین رفته‌اند که دیده نمی‌شوند. اطمینان حاصل کنید که کودک با دستانش با خاک بازی نمی‌کند، چون خاک و گل باعث شکننده‌تر شدن ناخن و پوسته‌پوسته شدن اطراف انگشتان می‌شود و کودک سعی می‌کند ناخن‌های شکسته‌شده را با دندان بجود و به این ترتیب، عادت ناخن جویدن تشدید می‌شود.
راه‌های مقابله والدین با این عادت بد کودکان
از آنجا که خشکی ناخن‌ها ممکن است دلیل اصلی ناخن جویدن باشد، حتما برای مراقبت و بهداشت ناخن‌ها و انگشتان برنامه منظمی داشته باشید، مثل استفاده روزمره از مرطوب‌کننده‌ها. لبه‌های تیز اطراف ناخن‌ها را با استفاده از سوهان ناخن صاف و نرم کنید.
۲. لیسیدن یا کندن پوست لب‌ها
لب‌های خشک و ترک‌خورده ممکن است سبب بروز عادت خیس کردن لب‌ها و جویدن پوست خشک لب برای نرم کردن آنها شود. از آنجا که لب‌ها با لیسیدن و جویدن خشک‌تر می‌شوند، در نتیجه، این عادت ادامه پیدا می‌کند و به‌تدریج تبدیل به راهکاری برای فرار از ملالت و اضطراب کودک می‌شود.
نگرانی‌های مرتبط با سلامت کودک
خیس کردن و جویدن مداوم لب‌ها ممکن است باعث ایجاد زخم و ناراحتی پوست لب‌ها شود و پوست اطراف آنها را بیشتر از همیشه در معرض عفونت قرار دهد. همچنین، لب‌ها تحریک‌پذیر و رنگ آنها قرمز می‌شود.
کارهایی که والدین نباید انجام دهند
به کودک نگویید لب‌های ترک‌خورده او باعث می‌شود زشت و غیرجذاب به نظر برسد، زیرا این حرف ممکن است به عزت نفس کودک صدمه بزند و حتی سبب اضطراب بیشتر کودکان و در نتیجه، شعله‌ور شدن بیشتر این عادت بد در آنها شود.
راه‌های مقابله والدین با این عادت بد کودکان
هر روز از مرطوب‌کننده‌های لب استفاده کنید. اگر کودک کم‌سن است، شاید بهتر است خودتان این کار را برایش انجام دهید. اگر لب‌ها شکاف‌خورده‌اند، مرطوب‌کننده لب را به صورت عمودی روی شکاف‌ها بزنید تا آنها را بپوشاند. ژل یا پماد لانولین را قبل از خواب روی لب‌های کودک بمالید تا هر نوع زخم یا شکاف‌خوردگی را درمان کند.
۳. انگشت در بینی کردن
انگشت در بینی کردن عادتی جهان‌شمول است که در همه کودکان و در همه گروه‌های سنی شایع است. اگرچه ممکن است نتوانید به طور کامل از شر این عادت بد در کودک خلاص شوید، اما بستگی به خودتان دارد که به او یاد دهید انجام این کار در حضور دیگران کار پذیرفته‌ای نیست و باید از دستمال کاغذی برای پاک کردن محتویات بینی‌اش استفاده کند.
بیشتر بخوانید: برطرف کردن عادت انگشت کردن در بینی در کودکان
نگرانی‌های مرتبط با سلامت کودک
به طور مداوم انگشت در بینی کردن ممکن است سبب افزایش خطر خونریزی در بینی شود، به‌ویژه اگر ناخن‌ها روی دیواره بینی خراش ایجاد کنند. همچنین، ویروس‌های سرماخوردگی و بیماری‌های تنفسی به‌سهولت از طریق انگشتان وارد بینی می‌شوند. وقتی کودک به طور مداوم انگشت در بینی می‌کند، داخل محیط بینی زخمی و پوسته‌پوسته می‌شود و در نتیجه، لزوم انگشت در بینی کردن را افزایش می‌دهد.
کارهایی که والدین نباید انجام دهند
سعی کنید توجه کودک را به جنبه زشت این عمل جلب نکنید، زیرا این کار سبب می‌شود کودکتان باور کند شما او را نمی‌پذیرید. گاهی اوقات، توجه منفی ممکن است عادت بد کودکان را تشدید کند، به‌خصوص در آن‌هایی که از تحریک کردن والدینشان لذت می‌برند.
راه‌های مقابله والدین با این عادت بد کودکان
با ملایمت به کودک تذکر دهید که انجام این کار در حضور دیگران کار پذیرفته‌ای نیست و برای پاک کردن بینی به او دستمال کاغذی بدهید. در صورتی که کودک دچار پوسته‌پوسته شدن و زخم در محیط بینی شده است، می‌توانید از پمادهای التیام‌بخش مخصوص استفاده کنید.
۴. مکیدن انگشت دست
مکیدن انگشت شست بین بسیاری از نوزادان و کودکان زیر چهار سال کاملا رایج است. در حالی که بسیاری از کودکان با بزرگ شدن این عادت را ترک می‌کنند، اما برخی دیگر ممکن است مکیدن انگشت شست را مدت طولانی‌تری ادامه دهند. مانند سایر عادات، مکیدن انگشت شست هم ممکن است ناشی از بی‌حوصلگی باشد یا به این دلیل که به نوزادان احساس آرامش می‌دهد و به خوابیدنشان کمک می‌کند.
مقاله مرتبط: برای گرفتن پستانک از کودک چکار کنم؟
نگرانی‌های مرتبط با سلامت کودک
مکیدن مزمن انگشت شست ممکن است سبب درد یا پینه بستن یا سفت شدن پوست اطراف انگشت شود، همچنین، ممکن است کودک را دچار عفونت ناخن کند. مکیدن انگشت در کودکانی که در حال درآوردن دندان‌های دائمی‌اند ممکن است منجر به نامرتب شدن دندان‌ها شود و در نتیجه، کودک به اقدامات بعدی دندانپزشکی مثل ارتودنسی نیاز پیدا کند.
کارهایی که والدین نباید انجام دهند
به کودک احساس شرم ندهید، زیرا این کار ممکن است نتیجه معکوس در پی داشته باشد. اگر کودکتان کمتر از چهار سال سن دارد، بهتر است اجازه دهید با بزرگ‌تر شدن این عادت را ترک کند.
راه‌های مقابله والدین با این عادت بد کودکان
کودک را از نظر ذهنی سرگرم انجام فعالیت‌ها و بازی‌ها نگه دارید. تذکرات ملایمی به کودک بدهید و به‌شدت به سیستم تقویت و توجه مثبت متکی باشید. همچنین، ممکن است بخواهید از راه‌حل بدمزه کردن انگشت یا پیچیدن باند دور انگشت برای دلسرد کردن کودک از این عادت استفاده کنید، اما این روش‌ها توصیه نمی‌شود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه، می‌توانید به مقاله چگونه به ترک عادت مکیدن انگشت شست در کودکان کمک کنیم؟ در سایت کودکت مراجعه کنید.
۵. کندن موها
کشیدن موها عادتی است که همزمان با عادت مکیدن شست نمایان می‌شود و درست وقتی کودک عادت مکیدن شست را ترک کند این عادت نیز متوقف می‌شود. هر چند اگر این عادت بعد از ترک عادت مکیدن انگشت ادامه پیدا کرد، ممکن است نشانه مشکل جدی و مزمن کندن موها باشد که «اختلال موکنی» نامیده می‌شود.
نگرانی‌های مرتبط با سلامت کودک
موکنی مزمن منجر به پیدایش نقاط کچلی آشکار روی سر می‌شود و ممکن است بر عزت نفس کودک تاثیر بگذارد.
کارهایی که والدین نباید انجام دهند
به کودک هنگام پیچاندن و بازی با موهایش تذکر ندهید. احتمالا کوتاه کردن موها و پوشاندن دست‌های کودک با دستکش نیز مؤثر نخواهد بود، زیرا این کار فقط باعث توجه بیشتر کودک به مشکل کندن مو خواهد شد.
راه‌های مقابله والدین با این عادت بد کودکان
بهترین روش برای مهار این عادت تمرکز بر از بین بردن عادت مکیدن انگشت شست است که معمولا همراه با کندن موست. هرچند اگر کودک مشکل موکنی مزمن و پایدار دارد، بهترین کار این است که با یک متخصص در این‌باره مشورت کنید، زیرا این مشکل ممکن است یکی از علائم بیماری‌های روانی مانند افسردگی باشد.
۶. ساییدن دندان‌ها به هم یا دندان قروچه
ساییدن دندان‌ها که با نام دندان قروچه نیز شناخته می‌شود عادتی است که معمولا هنگام خواب آشکار می‌شود. در حالی که دلیل مشخصی برای بروز این حالت وجود ندارد، اما ممکن است ناشی از اضطراب و استرس یا حتی تلاش ناآگاهانه برای رفع مشکل دندان نامرتب باشد. هرچند این عادت، به احتمال زیاد، تا زمان بزرگسالی نیز ادامه پیدا می‌کند.
مقاله مرتبط: عادت به دهان بردن اشیا در کودکان برای چیست؟
نگرانی‌های مرتبط با سلامت کودک
کودکانی که عادت دندان قروچه دارند فشار زیادی روی فک خود وارد می‌کنند که ممکن است سبب بروز سردرد، افتادن دندان یا حتی بروز درد در فک شود.
کارهایی که والدین نباید انجام دهند
اگر متوجه شدید کودک هنگام خواب دندان قروچه می‌کند، او را از خواب بیدار نکنید، زیرا این احتمال وجود دارد که کودک از وجود این عادت در خود بی‌اطلاع باشد و بیدار کردن ناگهانی کودک تنها سبب بروز آشفتگی در ذهن او خواهد شد.
راه‌های مقابله والدین با این عادت بد کودکان
معاینه مرتب دندان‌ها و مراقبت‌های خانگی از دندان می‌تواند شما را از بروز هرگونه صدمه در دندان‌های کودک مطلع کند.
۷. دست زدن به اندام‌های جنسی
کودکان، برای کشف بدن خود، به دست زدن به اندام‌های خصوصی‌شان نیز تمایل دارند و گاهی با آن قسمت بازی می‌کنند. این عادت نیز، همانند سایر عادات، به این دلیل اتفاق می‌افتد که به کودک حس آرامش می‌دهد. در حالی که دست زدن به اندام‌های خصوصی ربطی به مسائل جنسی در کودکان ندارد، اما باید به آنها فهماند انجام این کار به طور کلی و به‌خصوص در حضور دیگران صحیح نیست.
مقاله مرتبط: چگونه به ترک عادت مکیدن انگشت شست در کودکان کمک کنیم؟
نگرانی‌های مرتبط با سلامت کودک
این عادت بخشی از جریان عادی بزرگ شدن کودک است، واکنش شدید و منفی والدین به این عمل ممکن است سبب بروز پریشانی هیجانی در کودک شود.
کارهایی که والدین نباید انجام دهند
اگر کودک را هنگام انجام این عمل دیدید، واکنش منفی نشان ندهید، زیرا این واکنش منفی شدید ممکن است به عزت نفس کودک صدمه بزند و کودک از کشف و لمس بدنش دچار حس گناه شود.
راه‌های مقابله والدین با این عادت بد کودکان
می‌توانید به کودک درباره قسمت‌های مختلف بدن آموزش دهید. اگر کودک کمتر از چهار سال سن دارد، بهتر است حواس کودک را به کاری دیگر معطوف کنید. در مواردی که کودک به طور مداوم به اندام‌های خصوصی خود یا کودکان دیگر دست می‌زند، باید با پزشک در این‌باره مشورت کنید تا بررسی جامع و کاملی صورت گیرد.
کلید شکستن عادت بد کودکان صبوری و قدم‌به‌قدم پیش رفتن است. تنها کافی است شدت عادت را درک کنید، عامل ایجادکننده را شناسایی کنید، کارهایی برای پرت کردن حواس کودک از این عادت انجام دهید، به کودک انگیزه دهید و واکنش منفی از خود نشان ندهید.
به کمک روش‌های پیشنهادی در این مقاله، می‌توانید کودک را برای ترک عادت‌های بد گوناگون آماده کنید. تجربه‌های خود را در این زمینه با ما و سایر والدین در میان بگذارید.
