بارداری برای هر زنی با تغییرات بسیاری در بدن همراه است. در این دوران اندام‌های داخلی بدن، برای ایجاد فضایی مناسب برای رشد جنین، دچار تغییراتی می‌شوند. این تغییرات که همراه با به‌هم‌ریختگی هورمون‌هاست باعث رنج و ناراحتی، بخصوص درد واژن در بارداری ، و تغییر در ریتم شبانه‌روزی مادر باردار می‌شود. در اصل بارداری نمی‌تواند بدون رنج و ناراحتی باشد.
زن باردار در مدت بارداری معمولاً در نقاط مختلف بدن ازجمله کمر، شکم، سینه و معده درد را تجربه می‌کند. برخی از زنان باردار درد و فشار در ناحیه واژن را نیز تجربه می‌کنند. این درد در سه‌ماهه دوم بارداری شروع می‌شود و حتی گاهی در تمام مدت بارداری نیز ادامه می‌یابد. در این مقاله کودکت، به بررسی علل ایجاد درد واژن و راه‌های درمان آن پرداخته شده است.
| آنچه در این مقاله خواهید خواند: |
انواع درد واژن در بارداری
درد واژن در بارداری به سه دسته تقسیم می‌شود:
درد شدید (تیر کشیدن)
احساس تیر کشیدن در واژن اتفاقی شایع در بین خانم‌های باردار است. سوزن‌سوزن شدن نیز در این دسته قرار می‌گیرد. این نوع درد در هفته‌های پنجم تا هشتم بارداری به‌علت کشش عضلات رحم رخ می‌دهد. نفخ شکم از دلایل دیگر بروز این نوع درد به شمار میآید. شروع این درد در هفته سی‌وهفتم معمولاً به‌علت نزدیک شدن زمان زایمان است.
درد مستمر (آزاردهنده)
این نوع درد نه فقط در بین زنان باردار که در میان بسیاری از زنان رایج است. این مشکل معمولاً به‌دلیل فرایندهای التهابی در لوله‌های رحمی یا دهانه رحم به وجود میآید. اگر درد بلافاصله پس از درمان فروکش کند، دلیلی برای نگرانی وجود ندارد، اما در صورت افزایش درد باید به پزشک مراجعه شود.
درد برشی
درد موسوم به برشی به مقدار خفیف و جزئی در دوران بارداری طبیعی و معمول است. این درد به‌علت تغییرات و رشد رحم برای ایجاد فضای مناسب برای رشد جنین اتفاق می‌افتد. بااین‌حال، در مراحل اولیه بارداری می‌تواند نشان‌دهنده وجود سیسیت (التهاب مثانه) باشد. در صورت بروز این نوع درد در ماه‌های آخر بارداری باید سریعاً با اورژانس تماس بگیرید، زیرا می‌تواند یکی از علایم جدا شدن جفت باشد. اگر احساس می‌کنید شدت درد رو به افزایش یا غیرطبیعی است، در پایان روز با پزشک خود مشورت کنید.
چه عواملی باعث ایجاد درد واژن می‌شود؟
دلایل زیادی باعث بروز درد واژن در دوره بارداری می‌شوند. این عوامل بسته به شدت و زمانشان می‌توانند بی‌اهمیت یا جدی تلقی شوند. برخی از عوامل ایجادکننده درد واژن عبارت‌اند از:
بزرگ شدن رحم
بزرگ شدن رحم یکی از دلایل شایع درد واژن در بارداری است. در دوران بارداری رحم بزرگ‌تر از اندازه طبیعی خود می‌شود تا فضای کافی برای رشد جنین فراهم شود. این اتفاق موجب ایجاد فشار بر واژن و عضلات پیرامون آن و درنتیجه احساس درد در واژن می‌شود.
تغییرات هورمونی
بارداری زمان ایجاد تغییرات هورمونی بسیاری در بدن است که می‌تواند منجر به خشکی غیرمعمول در واژن شود. خشکی واژن باعث بروز درد به‌ویژه هنگام مقاربت جنسی می‌شود.
رشد جنین
با افزایش رشد جنین در رحم، رباط‌های ناحیه لگن نیز کشیده می‌شوند تا خود را با این رشد تطبیق دهند. این وضعیت باعث کشش بیش از حد رباط‌ها و عضلات اطراف واژن و درنتیجه درد شدید و احساس تیر کشیدن در واژن می‌شود. وزن جنین نیز می‌تواند باعث ایجاد فشار بر سطح لگن و ایجاد درد مبهم و گنگ در واژن شود.
عفونت و درد واژن
احساس درد در ناحیه تناسلی خارجی و واژن ممکن است ناشی از عفونت باشد. اگر نسبت به وجود عفونت در واژن خود مشکوکید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید. متداول‌ترین نوع عفونت در واژن کاندیدا نامیده می‌شود. این نوع عفونت به‌علت پایین بودن سطح ایمنی بدن در زنان باردار به‌راحتی آنان را مبتلا می‌کند. ازآنجاکه داروهای کورتیزون در دوران بارداری به‌ندرت تجویز می‌شوند، روند بهبودی در عفونت کاندیدا طولانی و زمان‌بر است.
گشاد شدن دهانه رحم
گشاد شدن دهانه رحم می‌تواند منجر به درد شدید و تیر کشیدن در ناحیه واژن شود. در مراحل انتهایی بارداری گشاد شدن دهانه رحم، چند هفته قبل از زایمان، اتفاق می‌افتد و نمی‌تواند موضوع نگران‌کننده‌ای باشد. باوجوداین، در صورت داشتن درد در قسمت زیر شکم یا افزایش درد بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
افتادگی اندام‌های لگن
افتادگی اندام‌های لگن یا pop وضعیتی است که در آن اندام‌های داخل یا اطراف لگن به‌سمت پایین حرکت می‌کنند و داخل واژن یا راست‌روده قرار می‌گیرند. بنابراین احساس فشار زیاد در اطراف واژن می‌تواند نشان‌دهنده افتادگی اندام‌های لگن باشد. در صورت بروز احساس فشار شدید یا ناتوانی در کنترل اعمال روده و همچنین احساس فشار زیاد بر واژن به پزشک مراجعه کنید. افتادگی اندام‌های لگن یا pop قابل درمان است اما می‌تواند موجب درد شدید و بروز عوارضی در بدن شود.
نحوه درمان درد واژن در بارداری
درد واژن برای هر زنی در مدت بارداری‌اش اتفاق می‌افتد. بنابراین دانستن چگونگی تسکین این درد در دوران بارداری مفید و ضروری است. داروهای تسکین‌دهنده درد باعث آرام گرفتن موقت و کوتاه‌مدت درد می‌شوند. بنابراین بهتر است در چنین مواردی به پزشک مراجعه کنید.
- دراز کشیدن به پهلوی چپ می‌تواند گردش خون را بهبود دهد و فشار واژن را از بین ببرد.
- قرار دادن پاها بالاتر از سطح بدن فشار واژن و درنتیجه درد واژن را در دوره بارداری تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
- در برخی از زنان باردار، درد دهانه رحم با دراز کشیدن و بالا نگه داشتن باسن برطرف می‌شود.
- حمام آب گرم به میزان زیادی برای کاهش درد واژن مؤثر است.
- ورزش‌های ساده‌ای مانند شنا و یوگا می‌توانند گردش خون را بهبود ببخشند، به تقویت عضلات کمک کنند و نیز برای کاهش درد واژن مؤثر باشند.
- ماساژ لگن، اگر پس از مراجعه به پزشک و همراه با اقدامات پزشکی و با کمک متخصص آموزش‌دیده انجام شود، به تسکین درد واژن و تقویت لگن کمک می‌کند.
- انجام منظم تمرینات کگل منجر به تسکین درد و کاهش فشار واژن می‌شود.
- داشتن فعالیت و تحرک در دوران بارداری همواره مفید است. انجام تمرینات سبک حداقل به مدت 30 دقیقه در روز نه‌تنها به تنظیم فرایندهای مختلف بدن کمک می‌کند، بلکه با تقویت عضلات منجر به تسکین درد واژن می‌شود.
- در صورت بزرگ بودن شکم، ممکن است سر جنین باعث ایجاد فشار بر واژن شود. در این وضعیت جنین استفاده از کمربند حاملگی می‌تواند فشار وارده را کاهش دهد.
باوجودآنکه درد واژن در بارداری مشکلی شایع به شمار میآید، اما برای مادر باردار آزاردهنده و رنجآور است. با ایجاد تغییرات کوچک در سبک زندگی می‌توان به تسکین درد واژن در بارداری کمک کرد. اما اگر احساس می‌کنید این درد بیشتر از حد معمول و غیرطبیعی است، به پزشک مراجعه کنید.
