بعد از زایمان کردن به درک تازه‌ای از بدن خود دست پیدا می‌کنید. بدنتان را بهتر می‌شناسید و البته بعد از ۹ ماه دور بودن از تجربه عادت ماهیانه باید منتظر بمانید و ببینید که دوباره این چرخه ماهیانه چطور به زندگی‌تان بازمی‌گردد. بازگشت اولین پریود بعد از زایمان تا حد زیادی وابسته به این است که به نوزادتان شیر می‌دهید یا خیر.
اولین پریود بعد از زایمان چه زمانی اتفاق می افتد؟
معمولا اولین پریود بعد از زایمان ۶ تا ۸ هفته بعد از به دنیا آمدن نوزاد به وقوع می‌پیوندد. این موضوع برای زمانی است که شما به نوزادتان شیر نمی‌دهید. در صورتی که به نوزاد شیر بدهید، وقوع اولین پریود بعد از زایمان متفاوت خواهد بود و نمی‌توان درباره آن نظر دقیقی داد. برای زنانی که به طور مرتب به نوزادشان شیر می‌دهند و کودکشان از چیز دیگری به جز شیر مادر تغذیه نمی‌کند، اولین پریود بعد از زایمان به احتمال زیاد به پایان دوره شیردهی موکول می‌شود.
اگر بعد از زایمان به سرعت پریود شوید نباید از تامپون استفاده کنید. به خاطر اینکه بدن هنوز در حال ترمیم زخم‌ها و دردهای ناشی از زایمان است و استفاده از تامپون می‌تواند بدن را تا حدی آزار دهد. ۶ هفته بعد از زایمان می‌توانید درباره استفاده یا عدم استفاده از تامپون با پزشک خود صحبت کنید.
چرا با شیردهی اولین پریود بعد از زایمان به تاخیر می‌افتد؟
علت وجود تاخیر در اولین پریود بعد از زایمان برای زنانی که به نوزاد شیر می‌دهند، وجود هورمون‌هایی در بدن است. پرولاکتین که هورمونی برای تولید شیر در بدن مادر است مانع از تولید هورمون‌های مرتبط با باروری می‌شود. در نتیجه تخمک‌گذاری صورت نمی‌گیرد و تخمکی برای بارور شدن در بدن آزاد نخواهد شد. بدون شکل گرفتن چنین فرایندی هم پریود به وقوع نمی‌پیوندد.
بیشتر بخوانید: ۷ دلیل تاخیر در پریود زنان به جز حامگلی چیست؟
پریود شدن روی شیردهی اثر دارد؟
با پریود شدن، تغییراتی در شیر مادر ایجاد می‌شود. در واقع، تغییرات هورمونی که باعث وقوع اولین پریود بعد از زایمان می‌شوند روی شیر هم اثراتی دارند. مثلا مقدار شیر تولیدی در پستان‌ها کاهش پیدا می‌کند و بسامد دفعاتی که نوزاد به شیر خوردن تمایل پیدا می‌کند هم تفاوت خواهد کرد. هورمون‌هایی که در بدن ترشح می‌شوند هم روی طعم شیر اثر می‌گذارند. البته در روند شیردهی به نوزاد خللی ایجاد نمی‌کنند.
در دوران بعد از بارداری، مراقبت‌های پیشگیری چگونه است؟
بیشتر زنان در سراسر دنیا از شیر دادن به نوزاد به عنوان روشی طبیعی برای پیشگیری از بارداری‌های بعدی استفاده می‌کنند. با این روش در سال کمتر از ۱ تا ۱۰۰ زن ممکن است در دوران شیردهی باردار شوند. البته این روش طبیعی برای زنانی کارایی دارد که نوزادشان فقط از شیر خودشان تغذیه می‌کند. با این حال، امکان باردار شدن در دوران شیردهی هم‌چنان وجود دارد و تضمینی صد در صد برای پیشگیری به حساب نمی‌آید.
اگر در دوران شیردهی هستید و اولین پریود بعد از زایمان را تجربه کنید دیگر از این روش به عنوان راهی برای پیشگیری از بارداری نمی‌توانید استفاده کنید. ممکن است قبل از شروع اولین پریود بعد از زایمان، تخمک‌گذاری را هم شروع کنید. پس ممکن است قبل از اینکه پریود شوید هم امکان بارداری مجدد در بدنتان وجود داشته باشد. برای پیشگیری از بارداری می‌توانید در دوران شیردهی از روش‌های غیرهورمونی مانند: آیودی، کاندوم، دیافراگم و… بهره ببرید.
برخی از روش‌های پیشگیری از بارداری هورمونی هم در زمان شیردهی موثر هستند. برای آشنایی با این روش‌ها باید با پزشک صحبت کنید. مثلا قرص‌های حاوی پروژستین به تنهایی یا قرص‌هایی که دُز پروژستین و استروژن پایینی دارند هم با مشورت با پزشک می‌توانند در پیشگیری از بارداری‌های بعدی موثر باشند.
تغییرات پریود بعد از زایمان چگونه است؟
احتمال دارد که اولین پریود بعد از زایمان با پریودهای گذشته متفاوت باشد زیرا بدن دومرتبه بعد از مدت‌ها باید خودش را برای تنظیم چرخه‌ای جدید آماده کند. به همین خاطر شاید شاهد تغییرات زیر باشید:
- دردهای شکمی شدیدتر یا خفیف‌تر از گذشته‌ها
- لخته‌های کوچک خونی
- خون‌روش شدیدتر
- قطه و وصل خون‌روش
- درد بیشتر
- طول نامنظم دوره پریود
احتمال دارد که اولین پریود بعد از زایمان شدیدتر از پریودهای گذشته‌تان باشد. دردهای انقباض شکمی بیشتر می‌شود و علت این است که پوشش دیواره رحم بیشتر نیاز به تخلیه دارد و این فرایند کنده شدن لخته‌های خون از دیواره رحم همراه با درد بیشتری است. به مرور زمان، اوضاع به شکل سابق بازخواهد گذاشت. اما در موارد بسیار نادری هم آدنومیوز رخ می‌دهد یعنی بافت اندومتری داخل رحم شروع به رشد و گسترش می‌کند. در برخی مواقع هم در بعضی از زنان، مشکلات تیروئیدی به وجود می‌آید و باعث می‌شود تا خون‌ریزی شدیدتر شود.
زنانی که قبل از زایمان به آندومتریوز مبتلا بوده‌اند بعد از زایمان با پریودهای سبک‌تری مواجه خواهند شد. دو علت دیگر هم برای وقوع پریودهای سبک‌تر بعد از زایمان وجود دارد: سندروم آشِرمَن و سندروم شیهان. با وقوع سندروم آشرمن در بدن، زخم‌هایی در رحم ایجاد می‌شود. سندروم شیهان هم نتیجه آسیب دیدن غده هیپوفیز است که نتیجه خون‌ریزی شدید عنوان می‌شود.
علت درد پریود بعد از زایمان چیست؟
عوامل متعددی می‌توانند باعث وقوع درد برای اولین پریود بعد از زایمان باشند:
- افزایش شدت انقباضات شکمی
- هورمون‌های شیردهی
- حفره رحمی یا گودی آن بعد از زایمان عمیق‌تر می‌شود. پس دیواره رحم دارای لخته‌های خونی در سطح بیشتری می‌شود و به همین خاطر درد بیشتری هم برای تخلیه این لخته‌ها به زن تحمیل خواهد شد.
بیشتر بخوانید: چه کسانی می توانند شب اول زایمان شما را به بهترین شب زندگی تبدیل کنند
در اولین پریود بعد از زایمان باید چه انتظاراتی داشته باشید؟
بعد از زایمان به صورت طبیعی یا سرازین، پوشش و لخته‌های خونی داخل رحم نیاز به کنده شدن و تخلیه دارند. در هفته‌های نخست بعد از زایمان، جدا شدن بافت‌های چسبیده به دیواره رحم به صورت لخته‌های خونی خواهد بود. اما بعد از هفته‌های اول، مایعی موسوم به زَچِگی از رحم دفع می‌شود که می‌تواند رقیق‌تر و کرم مایل به سرخ کم‌رنگ باشد. این ترشحات تا حدود ۶ هفته بعد از زایمان هم می‌توانند ادامه پیدا کنند. یعنی زمانی که اگر شیردهی نداشته باشید، اولین پریود بعد از زایمان هم بازمی‌گردد. برای تشخیص زچگی از خون پریود به موارد زیر دقت کنید:
- خون ناشی از زچگی معمولا خیلی قرمز نیست و احتمالا کم‌رنگ است. این خون رقیق و آبکی است و نباید با خون پریود استباه گرفته شود.
- خون زچگی معمولا با حرکت و فعالیت دفع می‌شود. پس اگر با استراحت کردن شاهد توقف خون‌ریزی و ترشحات قرمز رنگ بودید، یعنی خونی که مشاهده می‌کنید به پریود ربطی ندارد.
- بوی ترشحات زچگی بوی خاصی است و معمولا ناخوشایند نبوده و با بوی حاصل از بافت‌های باقی‌مانده از زایمان درهم می‌آمیزد. اگر بوی این ترشحات زننده باشند باید با پزشک صحبت کنید.
احتمال دارد که بعد از بارداری تا رسیدن به چرخه‌ای منظم از پریود کمی زمان نیاز داشته باشید. مثلا ممکن است نظمی مشخص در وقوع پریودتان وجود نداشته باشد یا میزان خون‌ریزی و مدت آن هم نامظم باشد. بیشتر زنان بعد از زایمان، پریودی عادی خواهند داشت. دوره پریود برای زنان از ۲۱ تا ۳۵ روز است و مدت آن هم ۲ تا ۷ روز به طول می‌انجامد.
چه علائمی در اولین پریود بعد از زایمان دیده خواهد شد؟
اگر در اولین پریود بعد از زایمان شاهد علائم زیر هستید باید به پزشک مراجعه کنید:
- خون‌ریزی شدید به طوری که هر ساعت نیاز به تعویض نوار بهداشتی داشته باشید.
- خون‌ریزی شما همراه با درد شدید است.
- به صورت ناگهانی دچار تب می‌شوید.
- خون‌ریزی پیوسته بیش از ۷ روز را تجربه می‌کنید.
- لخته‌های خون بزرگی به اندازه یک توپ بیس‌بال دفع می‌کنید.
- ترشحات خونی بدبویی دارید.
- سردردهای شدیدی را احساس می‌کنید.
- در تنفس به مشکل برمی‌خورید.
- در هنگام دفع ادرار، درد احساس می‌کنید.
برخی از این علائم می‌توانند نشانه عفونت باشند پس اگر چنین نشانه‌هایی را در کنار موارد مشکوک دیگر مشاهده کردید حتما به پزشک مراجعه کنید.
در آخر
یادتان باشد که بدن برای بازگشت به شکلی عادی بعد از زایمان به کمی زمان نیاز دارد. هر گونه روند غیرعادی در پریود شدن را با پزشک در میان بگذارید و فراموش نکنید که شیردهی و پریود نشدن بعد از زایمان، تضمینی قطعی برای پیشگیری از بارداری نیست.
