والدگری پاسخگو نوعی از والدگری است که در آن پدر و مادر به‌شدت به نیازهای فرزندشان توجه می‌کنند و نسبت به آن‌ها حساس‌اند. در این نوع والدگری، والدین پاسخگو با پذیرش و گرمی به نیازها، احساسات و علایق کودک پاسخ می‌دهند. توجهشان به کودک زیاد است و واکنششان به سیگنال‌هایی که از سمت او می‌آید بی‌درنگ است. ازآنجاکه پدر و مادر ازنظر عاطفی با وضعیت درونی کودک هماهنگ‌اند، او به‌شدت احساس حمایت می‌کند.
| آنچه در این مقاله می‌خوانید: |
تاثیرات والدین پاسخگو
طبق تحقیقات انجام‌شده، این نوع والدگری با رشد مثبت کودک ازنظر فیزیکی، ذهنی، رفتاری، شناختی و اجتماعی ارتباط دارد. توضیح محتملی برای این ارتباط آن است که والدگری پاسخگو و مشتاقانه اتصال ایمنی بین کودکان و والدینشان برقرار می‌کند. این اتصال اولین پیوند عاطفی است که کودکان با مراقبان خود شکل می‌دهند. اگر پدر و مادر یا مراقب کودک این توانایی را داشته باشد که نیازهای او را برطرف کند، اتصال ایمن میان آن‌ها شکل می‌گیرد.
والدگری پاسخگو احساس امنیت، اعتماد و پشتیبانی را در کودکان ایجاد می‌کند.
این اتصال ایمن مزایای بسیار زیادی دارد. درواقع، وجود چنین تجربه‌های مثبتی در زندگی کودک به او این امکان را می‌دهد تا یادگیری‌اش را تعمیم دهد و تجربه‌های مثبت بیشتری در زندگی‌اش خلق کند.
اثرات رفتاری
در مطالعات انجام‌شده، ارتباطی قوی میان رفتار کودک و میزان پاسخگویی والدین پیدا شده است.
تحقیقی در دانشگاه شیکاگو با جامعه هدف جمعیتی از جوانان پرخطر انجام شد که نشان داد ۲۶ درصد کسانی که مادرانشان کمترین میزان پاسخگویی را داشته‌اند و ۱۶ درصد کسانی که مادرانشان میزان پاسخگویی متوسط داشته‌اند در طول زمان دچار اختلالات رفتاری مخرب شده‌اند.
در مقابل، هیچ‌کدام از کودکانی که مادران کاملاً پاسخگو داشته‌اند چنین اختلالاتی را نشان ندادند. به نظر می‌رسد این کودکان در مقابل دیگر مشکلات رفتاری کودکان هم مصونیت دارند.
براساس مطالعه‌ای دیگر، کودکانی که والدین صمیمی و پاسخگو داشته‌اند کمتر در مدرسه آزار و اذیت می‌شوند. محققان بیان می‌کنند که کودکان با تعاملات خانوادگی مثبت در دوران بچگی مهارت‌های اجتماعی بیشتری دارند و بنابراین هدف افراد قلدر قرار نمی‌گیرند.
سلامت شناختی
براساس تحلیل تعداد زیادی از مطالعات، میزان پاسخگویی مادر به‌شدت با رشد مهارت‌های کلامی و شناختی، عواطف اجتماعی و قابلیت‌های مربوط به توجه مرتبط است. در چهارونیم‌سالگی، این کودکان بهره هوشی و رشد شناختی بالاتری دارند. از سوی دیگر، با رسیدن به هفت‌سالگی در مدرسه عملکرد بهتری از خود نشان خواهند داد.
سلامت فیزیکی
محققان نشان داده‌اند میزان پاسخگویی مادر رشد نوزادانی را که با وزن پایین به دنیا آمده‌اند بهبود می‌بخشد. این مؤلفه همچنین احتمال چاقی را در کودکانی که مستعد چاقی‌اند پایین می‌آورد. در مقابل، کودکانی که والدین پاسخگو ندارند به بیماری‌های مزمنی مانند فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی‌عروقی و مرگ زودهنگام دچار می‌شوند.
سلامت روانی
والدین پاسخگو فضای خانوادگی مثبتی ایجاد می‌کنند که برای سلامت روانی افراد ضروری است.
مهارت‌های اجتماعی، مهارت‌های عاطفی‌اجتماعی، اعتمادبه‌نفس و قابلیت همدلی در کودک نیز از ارتباطات مثبت میان والد و فرزند تأثیر می‌پذیرد. بدون حمایت بزرگسالان، فشار سال‌های اول زندگی می‌تواند به استرسی سمی تبدیل شود که برای رشد روانی کودک مخرب باشد. پاسخگویی والدین در این زمینه مثل فاکتور پشتیبانی ظاهر می‌شود که جلوی ضربه این فشارها را می‌گیرد.
چگونه به والدینی پاسخگو تبدیل شوید؟
تبدیل شدن به والدین پاسخگو کار ساده‌ای است. چنین والدی با احساسات کودکش هماهنگ است و به سیگنال‌های او فوراً و کاملاً حمایتی و مناسب پاسخ می‌دهد. اگر فرزندتان نوزاد یا کودک است، این تمام کاری است که باید انجام دهید. آنچه کودکان نیاز دارند فقط مراقبت و توجه است. بااین‌حال، برای کودکان بزرگ‌تر لازم است کارهای بیشتری انجام دهید.
چهار سبک والدگری دایانا بامریند، روانشناس بالینی و رشدی، هم والدین مقتدر و هم والدین سهل‌انگار را صمیمی و پاسخگو توصیف می‌کند. بااین‌حال، اثر این دو گروه والد بر فرزندان به‌طرز چشم‌گیری متفاوت است. اگر نمی‌دانید چطور باید به والدی پاسخگو تبدیل شوید، نکات زیر کمکتان می‌کند:
استانداردهایتان را بالا ببرید
در میان چهار سبک والدگری، والدگری مقتدرانه و والدگری سهل‌انگارانه پاسخگویی بیشتری به کودکان نشان می‌دهند. بااین‌حال، فقط سبک والدگری مقتدرانه است که نتایج خوبی دارد، چراکه روش سهل‌انگارانه درنهایت نتایج منفی به‌دنبال خواهد داشت.
توجه داشته باشید که والدگری سهل‌انگارانه با وضع محدودیت‌ها و قوانین و اجرای آن‌ها همراه نیست و دقیقاً در همین نقطه با والدگری مقتدرانه متفاوت است.
والدین سهل‌انگار درباره استانداردهای رفتاری اهمال می‌کنند، در نظارت بر فعالیت‌های فرزندانشان شکست می‌خورند و انتظارات کمی از آن‌ها دارند.
پدر و مادرها فقط هنگامی می‌توانند از مزایای والدگری پاسخگو بهره‌مند شوند که پاسخگویی توأم با قاطعیت داشته باشند. بنابراین در کنار اینکه حساس و پاسخگویید، باید قوانین و محدودیت‌ها را مشخص کنید و به آن‌ها پایبند بمانید.
تربیت راهبرانه را در پیش بگیرید
والدین پاسخگو برای وادار کردن فرزندانشان به اطاعت از خود از تنبیه استفاده نمی‌کنند.
در تربیت راهبرانه به کودکان آموزش داده می‌شود که دلیل پشت هر تصمیم و درخواستشان را بیان کنند تا سرانجام بتوانند تصمیمات منطقی بگیرند.
هم ازنظر رفتاری و هم ازنظر عاطفی پاسخگو باشید
در رابطه والد-فرزندی خود، نه‌تنها به رفتار کودک، بلکه به سلامت عاطفی او هم توجه کنید.
ثابت‌قدم بمانید
برای رشد کودک، بسیار مهم است که حتی در نحوه پاسخگویی خود همیشه به یک شکل عمل کنید و از تناقض بپرهیزید. به بیان دیگر، باید طوری ثابت‌قدم باشید که فرزندتان تجربه‌اش را به‌شکلی پیش‌بینی‌پذیر درک کند.
