بعد از تحمل چندین ماه بارداری طولانی، اکنون می‌توانید نوزاد خود را در آغوش بگیرید. باید بدانیم که در حال حاضر مسئولیت‌های فراوانی بر عهده شماست، زیرا دنیای خارج از رحم مانند دنیای درون آن، امن و راحت نیست. در تمام عواطف و احساساتی که نوزاد به عنوان بخشی از جریان رشد طبیعی خود تجربه می‌کند، شما هم به عنوان مادر، شریک هستید. در واقع فصل جدیدی از یادگیری، عشق و زندگی برای هر دوی شما آغاز شده است. درادامه با مراحل و نکات قابل توجه هفته اول رشد کودک آشنا می‌شویم.
مراحل هفته اول رشد کودک
اگر زایمان به طور طبیعی انجام شده باشد، سر نوزاد کمی حالت کشیده دارد. این کشیدگی به دلیل فشرده شدن سر نوزاد هنگام عبور از کانال تولد است. البته جای نگرانی وجود ندارد، چون همه چیز طی چند روز به حالت طبیعی خود برمی‌گردد.
علاوه بر شکل، دو نقطه نرم روی سر نوزاد یک هفته ای وجود دارد. یکی از نقاط جلوی سر او و دیگری در پشت سر قرار دارد. به این نواحی، ملاج یا فونتانل گفته می‌شود. این نرمی به دلیل جوش نخوردن استخوان‌های جمجمه است. این مناطق به خوبی محافظت شده‌اند. این نواحی جایی هستند که جمجمه در سال‌های آینده شروع به رشد می‌کند.
همچنین ممکن است در طی رشد هفته اول کودک روی پوست نوزاد یک هفته ای نقاط قرمز‌رنگ و بثورات جلدی مشاهده کنید. این مشکل به دلیل حساسیت پوست کودک به دنیای خارج است و به زودی برطرف می‌شود. همچنین روی کف پا و کف دست، نشانه‌های پوسته پوسته شدن را می‌بینید.
در صورتی که در ناحیه تناسلی کودک التهاب و تورم مشاهده کردید، نگران نباشید. این مشکل به دلیل تاثیر هورمون‌های مادر است. همین‌طور تنفس نامنظم و نفس‌های کوتاه یا بلند نوزاد ممکن است شما را غافلگیر کند. حتی گاهی تصور می‌کنید نوزاد یک هفته ای شما، اصلا نفس نمی‌کشد. حتی صدا‌هایی را هنگام تنفس می‌شنوید. در واقع نوزاد می‌خواهد با شرایط جدید خودش را تطبیق دهد. بعد از ۴ یا ۶ هفته تنفس به حالت طبیعی خود بر می‌گردد.
نقاط عطف هفته اول رشد کودک
یکی از آزمایشاتی که روی کودک تازه به دنیا آمده انجام می‌شود، آپگار (APGAR) است. در این آزمایش وضعیت نوزاد کاملا بررسی می‌شود. در این آزمایش تعداد ضربان قلب کودک، نحوه نفس کشیدن او، حجم عضلات و رنگ پوست نوزاد را می‌سنجند. تمام این موارد بررسی می‌شود و اگر مشکلی وجود داشت، مداخلات پزشکی انجام می‌شود.
نوزاد یک هفته ای شما، آنقدر‌ها قادر به دیدن اطراف خود نیست. در واقع به سختی قادر به دیدن چیزی دور‌تر از ۱۵ سانتی‌متر است. وقتی کودک خود را در آغوش می‌گیرید، او وجود شما را احساس می‌کند. کودکان در اولین هفته زندگی خود حدود ۱۵ تا ۱۹ ساعت به طور معمول می‌خوابند. کودک هر چند ساعت یکبار از خواب برای خوردن غذا بیدار می‌شود و دوباره می‌خوابد.
مدفوع کودک در روز‌های اول رنگ سبز تیره دارد. علت این رنگ وجود ماده‌ای به نام مکونیوم در روده‌های نوزاد است. به مرور با دفع شدن این ماده، مدفوع زرد‌رنگ خواهد شد.
غذا خوردن
گرسنگی و غذا خوردن نوزاد در هفته اول رشد کودک به طور مستقیم بستگی به نیاز و احساس کودک دارد. میزان تغذیه نوزاد یک هفته ای بستگی به این دارد که از سینه مادر تغذیه می‌کند یا از بطری. نوزاد، سینه شما را می‌بیند و نوک پستان را پیدا می‌کند و شروع به مکیدن می‌کند و آنقدر می‌خورد تا سیر شود. در صورتی که نوزاد از شیر‌خشک استفاده می‌کند، باید به میزان توصیه شده توسط پزشک، توجه کنید. سن و وزن کودک عامل مهمی در این زمینه است.
خوابیدن
نیاز به خواب نوزاد در هفته اول رشد کودک زیاد است. دمای اتاق خواب باید مناسب باشد و از ورود آلاینده‌ها و دود به داخل اتاق تا حد امکان خودداری کنید. میل به خواب بسیار زیاد است و در این مدت هر لحظه و در هر موقعیتی امکان خوابیدن نوزاد وجود دارد. نوزاد یک هفته ای ممکن است در حالی که شیر می‌خورد، خوابش ببرد. تغذیه، انرژی زیادی از او می‌گیرد و او را خسته و خواب‌آلود می‌کند.
بیشتر بخوانید: استراتژی های ماهرانه برای خواباندن به موقع نوزادان
رفتار
اکثر کودکان در هفته اول زندگی خود، ساکت هستند و معمولا جز برای غذا خوردن و خوابیدن گریه نمی‌کنند. نوزاد یک هفته ای در تمام طول شب، خواب است و فقط برای مدت کوتاهی بیدار می‌شود. به مادرشان نگاه می‌کنند و به صدای او گوش می‌دهند و باز به خواب می‌روند. بسیاری از والدین مشتاقند تا بر اساس مشاهدات هفته اول زندگی نوزاد، درباره شخصیت یا آینده او نظر دهند و بر همین اساس ممکن است نوزاد را فردی آرام یا دردسر‌ساز بدانند.
نکات هفته اول رشد کودک
فرا رسیدن شب
ترس از بیدار ماندن در شب ممکن است باعث نگرانی شما شود. اما تا چندین هفته هم نوزاد و هم شما خواب آرامی خواهید داشت. اجازه دهید که کودک تفاوت بین شب و روز را متوجه شود. بنابراین بهتر است شب‌ها، فضایی آرام و ساکت و کم نور را برای خواب فراهم کنید.
تامین آب بدن نوزاد
گاهی ممکن است کودک به اندازه مورد نیاز تغذیه نکند یا به علت بیماری، دچار تب و استفراغ و تهوع باشد. همه این‌ها باعث کم‌آبی بدن نوزاد یک هفته ای شما می‌شود. در صورت کم‌آبی، پزشک را مطلع کنید.
بیشتر بخوانید: آب دادن به نوزاد از چند ماهگی باید شروع شود؟
دستکاری نکردن باقی‌مانده بند ناف
ممکن است ناف نوزاد منظره زیبایی نداشته باشد. اما اجازه دهید باقی‌مانده قسمت بریده شده در طول زمان، خشک شود و بیفتد. هرگز خودتان ناف کودک را دستکاری نکنید و سعی در برداشتن قسمت اضافه آن نکنید.
از رنگ سبز مدفوع نترسید
شاید با دیدن رنگ سبز مدفوع نوزاد دچار نگرانی شوید. اما با گذشت چند روز رنگ سبز به رنگ زرد تغییر پیدا می‌کند.
لمس انتهای گهواره یا تخت توسط پای نوزاد
در صورتی که نوزاد را به پشت می‌خوابانید، موقعیت او را به گونه‌ای تنظیم کنید که پاهایش انتهای گهواره یا تخت‌خواب را لمس کند. در این صورت کودک هیچ فضایی ندارد تا با حرکت به سمت پایین، پتو را روی صورت خود بکشد.
پیچیدن نوزاد با یک پارچه نرم
با استفاده از یک پارچه پنبه‌ای و نرم، نوزاد یک هفته ای را قنداق کنید. قنداق کردن کودک با یک پارچه نرم و راحت مانع از آسیب دیدن بدن او خواهد شد؛ زیرا او مدام در حال حرکت و تکان خوردن است.
آزمایش خون
پزشکان ممکن است با گرفتن چند قطره خون از نوزاد در این هفته بخواهند مواردی را مورد آزمایش قرار دهند. ممکن است کودک هنگام گرفتن آزمایش از کف پا گریه کند، اما جای نگرانی وجود ندارد.
واکسیناسیون
سه واکسن مهم در هفته اول زندگی نوزاد نقش حیاتی دارد. واکسن هپاتیت ب، ۱۲ ساعت پس از تولد به نوزاد برای جلوگیری از عفونت کبد به او تزریق می‌شود. دیگری واکسن فلج اطفال و واکسن بعدی، (ب ث ژ) است. اگر یکی از بستگان نوزاد مبتلا به سل باشد، یا نشانه‌های آن را داشته باشد، پزشک از تزریق این واکسن خودداری می‌کند.
فعالیت و بازی
هفته اول رشد کودک ، نوزاد شما بسیار کنجکاو است. به راحتی می‌توانید با انگشتان خودتان و صدا‌های مختلف توجه او را به خود جلب کنید. همچنین چهره شما هم برای کودک بسیار جالب است. در آوردن ادا‌های مختلف و تغییر حالت چهره از شاد به غمگین می‌تواند برای او سرگرم‌کننده باشد.
در صورت مشاهده این نشانه‌ها، به پزشک مراجعه کنید
یبوست
کم بودن حرکات روده و مدفوع سفت و خشک از نشانه‌های یبوست است. در این صورت به پزشک مراجعه کنید.
سکسکه
سکسکه در نوزادان طبیعی است. اگر میزان سکسکه بیش از حد بود، به پزشک اطلاع دهید.
بیشتر بخوانید: سکسکه در نوزادان به چه علتی رخ می دهد و راه درمان آن چیست؟
رفلاکس
برگشت مقداری از شیر از معده و مری به دهان نوزاد عادی است اما در صورتی که این حرکت بیش از حد انجام شود، نشانه رفلاکس است و باید به آن توجه کنیم.
پوسته پوسته بدن
پوسته پوسته شدن بدن نوزاد امری طبیعی است، اما اگر این پوست انداختن بیش از حد باشد و نشانه‌هایی از خود روی پوست باقی گذارد، باید به پزشک مراجعه کنیم.
لوچی
نوزادان معمولا در تلاش هستند که با تمرکز به چشم‌هایشان نگاه کنند. در صورتی که این رفتار نوزاد اتفاقی نبود و چشم‌های او همیشه در همین حالت قرار داشت، پزشک را مطلع کنید.
داد و بیدا کردن
نوزادان همواره در حال تلاش برای تطبیق خود با جهان اطراف هستند، در صورتی که بیش از حد بی‌قرار باشند و داد و بیداد راه بیندازند، از مشکل جدی خبر می‌دهد.
زردی
اگر چه در روز‌های اول ممکن است رنگ پوست نوزاد کمی زرد باشد، اما در صورتی که این وضعیت ادامه پیدا کرد، حتما پزشک را مطلع کنید.
حرکت چشم به طرف عقب
نوزادان معمولا هنگام خواب، چشمانشان را به عقب می‌چرخانند. اگر در حالت بیداری هم چشمان کودک به این حالت بود، پزشک بررسی‌های بیشتری انجام می‌دهد.
ترشح از چشم
چسبندگی چشم در نوزادان عادی است، زیرا مجاری اشکی آن‌ها هنوز به وجود نیامده است. اما تخلیه چشم بیش از حد باشد و چشم‌ها حالت متورم داشته باشد، ممکن است نشانه‌ای از عفونت باشد و بهتر است پزشک را مطلع کنید.
با خواندن این مقاله حتما متوجه شده‌اید که نگهداری از نوزاد یک هفته ای آنقدر‌ها هم سخت نیست. شما هم می‌توانید تجربه‌ها و دانش خود را در این مورد با سایر مادر‌ها از طریق بخش نظرات این مقاله یا سایر شبکه‌های اجتماعی کودکت در میان بگذارید.
