کودک همزمان با رشد دچار تغییرات فیزیکی، اجتماعی و روانی زیادی می‌شود که او را به‌مرور برای سازگاری با محیط اطراف و تعامل با انسان‌های دیگر آماده می‌کند. در سال‌های اول زندگی کودک، مغز رشد بسیار سریعی دارد، اما بعضی کودکان نمی‌توانند مانند سایر کودکان، در زمان مقرر، به این سطوح رشد دست پیدا کنند. به همین دلیل، کاردرمانی کودکان می‌تواند به آنها کمک کند. در ادامه، بیشتر درباره این نوع کاردرمانی صحبت می‌شود.
بیشتر بخوانید: ناتوانی یادگیری یا اختلالات یادگیری در کودکان چیست؟
کاردرمانی کودکان چیست؟
کاردرمانی مجموعه‌ای از تمرین‌ها، تکنیک‌ها و فعالیت‌هایی‌ست که به کودکان در توسعه مهارت‌ها و روش‌هایی کمک می‌کند که برای زندگی مستقل به آنها نیاز دارند. بسیاری از کودکان در انجام کارهای روزمره مانند مسواک زدن، لباس پوشیدن، یادداشت‌برداری از مطالب نوشته‌شده روی تخته سیاه و استفاده از ابزار‌های مختلف با مشکل مواجه‌اند. به دلیل نقص پاسخ‌های حرکتی و گره‌های عصبی، این کودکان مانند سایر کودکان توانایی واکنش و
مواجه‌اند. به دلیل نقص پاسخ‌های حرکتی و گره‌های عصبی، این کودکان مانند سایر کودکان توانایی واکنش و پردازش مناسبی ندارند. به همین علت، فعالیت‌ها را با سرعت بسیار کمتری انجام می‌دهند یا در انجام آنها شکست می‌خورند.
مواردی که کودکان نیاز به کاردرمانی دارند:
- از نقص‌های مادرزادی رنج می‌برند،
- آسیب‌های بعد از زایمان،
- نقص در گیرنده‌های حسی،
- ناتوانی در یادگیری آسان مهارت‌های جدید،
- ابتلا به روماتیسم مفصلی و اختلال‌های مربوط به استخوان،
- اختلال‌های رشدی مانند اتیسم،
- کودکانی که از سوختگی‌های شدید رنج می‌برند،
- کودکان مبتلا به سرطان و بیماری‌های ناتوان‌کننده.
تفاوت کاردرمانی با فیزیوتراپی
شاید تصور کنید کاردرمانی کودکان شبیه فیزیوتراپی است. در واقع، فیزیوتراپی بر کاهش درد، بهبود حرکات فیزیکی و کشش‌ها متمرکز شده است و با عضلات و مفاصل در ارتباط است. در حالی که کاردرمانی بر تقویت مهارت‌های شناختی و ادارکی، اختلالات رفتاری و توانایی بازآموزی تمرکز دارد.
مزایای کاردرمانی کودکان
مدیریت فعالیت‌های روزانه
بعضی کودکان در انجام کارهای روزانه مثل مسواک زدن، دستشویی رفتن، لباس پوشیدن، بستن دکمه‌های پیراهن یا نوشتن با خودکار و مداد با مشکلات فراوانی مواجه‌اند. این‌ها فعالیت‌هایی است که کودک باید خودش به‌تنهایی آنها را انجام دهد. کاردرمانی به این کودکان کمک می‌کند کارهایشان را بدون وابستگی انجام دهند.
حل مشکلات مربوط به پردازش حسی در کودکان
اگر کودکان مشکلی در اندام‌های حسی داشته باشند، معمولا عملکرد ضعیفی در انجام کارهایشان خواهند داشت. ناتوانی در تشخیص درست صدا‌های خیلی آهسته یا خیلی بلند، ناتوانی در درک درست لمس، ناتوانی در تشخیص انواع بو‌ها و طعم‌های مختلف. این مشکلات ممکن است منجر به واکنش‌های بسیار شدید یا بی‌واکنشی در کودکان شود. کاردرمانی به کودکان کمک می‌کند حواس خود را بهتر کنترل کنند.
بیشتر بخوانید: اختلال یادگیری خاص چه تاثیری روی پیشرفت تحصیلی کودک دارد؟
ایجاد فرصت‌های بهتر برای کودکان مبتلا به فلج مغزی
فلج مغزی وضعیتی است که، بسته به درجه بیماری، انجام حرکات فیزیکی را برای بیمار بسیار سخت می‌کند. عده‌ای از کودکان هم از دیستروفی ماهیچه‌ای رنج می‌برند و در حرکت کردن ناتوان‌اند و ناچارند از صندلی چرخدار استفاده کنند. کاردرمانی از طریق آموزش باعث بهبود فعالیت‌ها و عملکرد می‌شود و این فعالیت‌ها را به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره کودک تبدیل می‌کند.
کمک به کودکان مبتلا به اوتیسم برای برقراری ارتباط بهتر
گرچه کودکان مبتلا به اختلال پردازش حسی ممکن است به اتیسم هم مبتلا باشند، اما هر کدام از این اختلال‌‌ها با یکدیگر متفاوت‌اند. کودکان اتیستیک شباهت‌هایی به کودکان مبتلا به اختلال پردازش حسی دارند، اما برعکس آن صادق نیست. کودکان اتیستیک در برقراری ارتباط کلامی دچار مشکل‌اند، در بازی‌ها شرکت نمی‌کنند و از هر گونه فعالیتی کناره‌گیری می‌کنند. هر یک از رفتار‌های این کودکان باید جداگانه بررسی شود، کاردرمانی تاثیرات مثبتی بر کودکان اتیستیک دارد.
تثبیت زندگی کودکان مبتلا به اختلال مهارت های حرکتی
برخی کودکان در به‌کارگیری ماهیچه‌های اندام‌های خود مانند انگشتان دست و پا مشکل دارند. این اختلال باعث ایجاد دردسر و زحماتی حین راه رفتن و دوچرخه‌سواری خواهد شد. کاردرمانی روی هر کدام از این مشکلات به طور جداگانه کار می‌کند و به کودکان کمک می‌کند با شرایط ویژه خود سازگار شوند و در مواقعی این محدودیت‌ها را نادیده بگیرند.
بیشتر بخوانید: مشکلات تلفظی کودکان را جدی بگیرید
کمک به کودکان مبتلا به سوختگی
این کودکان تا قبل از بروز حادثه مانند سایر کودکان زندگی معمولی داشته‌اند و قادر به انجام فعالیت‌هایی بودند که در حال حاضر نمی‌توانند. مشکل این کودکان فراموش کردن آنچه قبلا می‌دانستند و انجام آن به شیوه‌ای متفاوت است. کاردرمانی به آنها کمک می‌کند، از طریق روش‌های مختلف، فعالیت‌های شناخته‌شده قبلی را پیش ببرند و آنها را به نحو احسن انجام دهند.
برخی از اقدامات کاردرمانی برای کودکان
اقداماتی که به خواب راحت کودک کمک می‌کند
کیفیت خواب بعضی کودکان پایین است. به کمک چند اقدام ساده مثل حمام قبل از خواب، ماساژ بدن، خاموشی چراغ‌های اضافی، کم کردن و حذف صدا‌های اطراف می‌توانید شرایط خوابی خوب را برای کودک فراهم کنید.
فعالیت هایی که به یکپارچگی حواس مختلف کمک می کند
ممکن است کودکان در پاسخ به محرک‌های اطرافشان دچار مشکل باشند. می‌توان به کمک روش‌هایی به حفظ آرامش کودک کمک کرد، مثلا صندلی‌های بادی که بسیار نرم و راحت‌اند و احساس خوبی به کودکان می‌دهند. همچنین، می‌توانید از توپ‌های ضد استرس، اسباب‌بازی‌های جویدنی و پتو‌های نرم هم برای آرام کردن کودک استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: لکنت زبان در کودکان را بهتر بشناسیم
فعالیت‌هایی که به هماهنگی اندام‌های کودک کمک می‌کند
ممکن است کودکان در هماهنگی اندام‌ها مثل هماهنگی دست و چشم دچار مشکل باشند. اگر کودک در استفاده از قسمت راست یا چپ بدن با مشکلاتی مواجه است، بازی‌هایی مانند طناب‌کشی، ورز دادن خمیر و استفاده از وردنه می‌توانند در این زمینه بسیار کمک‌کننده باشند.
اگر کودکی دارید که به اختلالات رشدی یا حرکتی مبتلاست یا تجربه برخورد با چنین کودکانی را دارید، لطفا پیشنهادات خود را در بخش نظرات این مقاله یا در شبکه‌های اجتماعی کودکت با سایر والدین به اشتراک بگذارید.
