کیفیت، سرعت و سبک یادگیری کودکان در سال‌های پیش دبستانی و مهد کودک با هم متفاوت است. اما اگر کودک در یادگیری اعداد، حروف و کلام مشکل داشت، احتمالا دچار اختلال یادگیری است. اختلالات یادگیری بر نحوه پردازش اطلاعات توسط مغز تاثیر می‌گذارد و درک بعضی مفاهیم را دشوار می‌کند.
ممکن است وقتی برای کودک داستان می‌خوانید کاملا متوجه شود، اما اگر از متن کتاب سؤالی از او بپرسید، نتواند جواب دهد. یا کودک، به راحتی و به ترتیب، حروف الفبا را حفظ می‌کند، اما وقتی در نوشته‌ای به یک حرف اشاره می‌کنید، نمی‌تواند نام آن را بگوید. یا کودکی که در حل کردن پازل، بستن بند کفش یا بستن دکمه مشکل دارد. این‌ها همه نشانه‌هایی از احتمال وجود اختلال یادگیری در کودک است. این باور وجود دارد که نشانه‌های مربوط به اختلال یادگیری، معمولا تا وقتی بچه‌ها حداقل دو سال از عمرشان را در مدرسه نگذرانده باشند، تشخیص داده نمی‌شود. در ادامه، با برخی از نشانه‌های اختلالات یادگیری در سن پنج تا شش سالگی آشنا می‌شوید.
والدین چه زمانی باید از متخصص کمک بگیرند
بسیاری از مربیان و معلم‌ها، در مواجهه با پیشرفت نکردن کودک، ابتدا صبر می‌کنند و به کودک زمان می‌دهند. زیرا محیط و فضای مدرسه برای بسیاری از کودکان، به‌ویژه آن‌هایی که پیش دبستانی نرفته‌اند، غریب و جدید است. بعضی کودکان به زمان بیشتری برای سازگاری با محیط نیاز دارند و بعضی کودکان هم صرفا کمی دیرتر از همسالان خود شروع به یادگیری می‌کنند.
شاخص‌هایی وجود دارد که به کمک آن می‌توانید به راحتی نشانه‌های اختلال یادگیری یا سایر اختلالات را در مهد کودک تشخیص دهید. اگر نگران کودکتان هستید، می‌توانید با متخصصان اطفال و معلمان کودک در این باره مشورت کنید. آن‌ها شما را گام به گام راهنمایی خواهند کرد تا تشخیص دهید تنها یک مشکل یادگیری وجود دارد یا مشکلات دیگری هم باید بررسی شود.
نشانه های مشکلات کودکان در مهد کودک
مهد کودک مقدمه‌ای برای رفتن کودک به مدرسه است. مهد کودک در واقع اولین تجربه واقعی ورود کودک به جامعه بدون کمک والدین است. این تجربه ممکن است برای بسیاری از کودکان دشوار باشد. بسیار اهمیت دارد که والدین مشکلات رفتاری کودک را شناسایی کنند، چرا که ممکن است بسیاری از مشکلات او مربوط به اختلالات یادگیری نباشد. بنابراین، تشخیص رفتار‌های پرخاشگرانه و ضد اجتماعی، از ابتدا و قبل از اینکه از کنترل خارج شوند، بسیار مهم است. به این علائم در مهد کودک توجه کنید:
- کودک توانایی پیروی از قوانین ساده را ندارد؛
- بدون اضطراب و نگرانی محسوس و قابل مشاهده، نمی‌تواند از مراقبان خود جدا شود؛
- گفتارش برای همکلاسی‌ها و معلم قابل فهم نیست؛
- کارهای شخصی مثل شستن دست، دستشویی رفتن و لباس پوشیدن را نمی‌تواند مستقل انجام دهد؛
- بدون زدن و فریاد نمی‌تواند با همسالان خود ارتباط برقرار کند؛
- رفتار محترمانه‌ای با معلمان خود ندارد.
علائم اولیه و احتمالی اختلالات یادگیری
بعضی رفتار‌ها در کودکان وجود دارد که والدین با مشاهده آن می‌توانند اختلالات یادگیری یا رشدی را در کودکان شناسایی کنند. ممکن است در ابتدا این نشانه‌ها بسیار کم اهمیت به نظر برسد، اما اگر آن‌ها را پیگیری نکنند، به مشکلات بزرگ‌تری منجر خواهند شد. کمک و تشخیص زود‌هنگام می‌تواند به نفع کودک باشد. البته بعضی مشکلات ممکن است پیش‌پاافتاده باشد، مانند صحبت کردن با صدای بلند که احتمالا مربوط به مشکلات شنوایی است.
در صورت وجود این نشانه‌ها در کودک، نیاز به ارزیابی‌های بیشتری وجود دارد:
- حفظ دقت در انجام کار، بازی یا هر نوع فعالیتی دیگری برای کودک دشوار است؛
- حفظ دوستی یا پیوستن به سایر کودکان برایش مشکل است؛
- هنگام ناامیدی یا مواجهه با موقعیت‌های چالش‌برانگیز خودکنترلی ندارد؛
- اغلب با وسایل برخورد می‌کند، گویی توانایی محاسبه فاصله بدنش با وسایل را ندارد یا اصلا نمی‌داند بدنش کجای محیط قرار دارد؛
- با چفت و بست‌هایی مانند دکمه، زیپ لباس یا بند کفش مشکل دارد؛
- در گرفتن صحیح مداد مشکل دارد و قادر به رنگ‌آمیزی داخل خطوط مشخص شده نیست؛
- از رنگ‌آمیزی، نوشتن یا برش دادن خودداری می‌کند، چون آن‌ها را کار سختی می‌داند؛
- به طور ثابت با صدای خیلی آرام یا خیلی بلند صحبت می‌کند؛
- در تلفظ صحیح کلمه‌ها یا کنار هم قرار دادن آن‌ها مشکل دارد و جملات را ناقص بیان می‌کند؛
- نمی‌تواند دستور‌العمل‌های ثابتی را دنبال کند و قادر به تکرار آنچه به او گفته شده نیست؛
- قادر به خواندن حروف یا مطابقت صدا‌ها با حروف نیست؛
- قادر به شمارش یک به یک و ساده اعداد نیست؛
- اغلب اوقات به اشیاء و وسایل برخورد می‌کند و به نظر می‌رسد قادر به تشخیص موقعیت بدن خود یا مکان دقیق اشیاء نیست.
راهکارهایی برای کمک به کودک
به عنوان والدین، مهم‌ترین کاری که می‌توانید انجام دهید حمایت از کودک و فراهم آوردن موقعیتی است که کودک بتواند تجربه‌های خوبی از یادگیری کسب کند. هدف تمرکز بر نقاط قوت کودک است. اگر کودک با یادگیری الفبا مشکل دارد، اما به حیوانات علاقه زیادی دارد، او را تشویق کنید و کمکش کنید مسیرش را در همین راستا دنبال کند. با تشویق مهارت‌ها و توانایی‌هایی که دارد، به او عزت نفس دهید. فعالیت‌هایی را طرح‌ریزی کنید که کودک در آن‌ها ماهر و موفق است.
برای درمان هرگز خودتان اقدام نکنید، فراموش نکنید شما والدین کودک هستید نه متخصص تشخیص و درمان اختلالات یادگیری. تا آنجا که می‌توانید، به کودک عشق بورزید، او را حمایت کنید و صبور باشید. برای درمان از متخصصانی کمک بگیرید که در تشخیص و درمان اختلالات یادگیری تجربه و علم کافی دارند. اگر متخصص اختلال را در کودک تشخیص داد، با مسئولان مهد کودک در میان بگذارید، شاید برای پیشرفت کودک لازم باشد در کلاس‌های ویژه یا برنامه‌های خاصی شرکت کند.
روانشناسان نیز می‌توانند به شما کمک کنند. کودکی که اختلال یادگیری دارد معمولا دچار کمبود عزت نفس است. از طرف دیگر، والدین باید بدانند چه رفتاری در مواجهه با هیجانات این کودکان نشان دهند که روانشناس در این زمینه بسیار کمک می‌کند. برای مثال، آن‌ها معتقدند نباید با گریه و قشقرق این کودکان برخورد کرد، در واقع، این تخلیه هیجانی برای کودکی که اختلال یادگیری دارد مفید است. کنار او بنشینید و با او همدلی کنید، این کار باعث می‌شود بفهمد تنها نیست و همیشه حمایت شما را دارد.
با تشخیص زود‌هنگام اختلالات یادگیری کودکت می‌توانی به او کمک کنی تا خودش را محیط مهد‌کودک سازگار کند و با همسالان خود ارتباط مفید‌تری داشته باشد.
منبع : BabyCenter
