در دوران بارداری تغییرات هورمونی شدیدی اتفاق می‌افتد. این تغییرات موجب بیماری‌ها و شرایط جسمی ویژه‌ای در دوران بارداری خواهد شد. برای مقابله با این وضعیت بهتر است از یک رژیم غذایی متعادل در دوران بارداری استفاده کنیم. یکی از مواد مغذی مهم برای این دوره، پتاسیم است.
پتاسیم چیست؟
پتاسیم یک ماده ضروری است که بدن به آن نیاز دارد و مسئولیت بسیاری از عملکرد‌ها و فعالیت‌های بدن را به عهده دارد. پتاسیم جزو الکترولیت‌های بدن محسوب میشود. الکترولیت‌ها مسئول ارسال امواج از اعصاب به عضلات هستند. توانایی بدن به جذب مایعات بستگی به غلظت الکترولیت‌هایی مانند پتاسیم دارد.
فواید مصرف پتاسیم در بارداری
هنگامی که باردار هستید، بدنتان در حال گسترش است، به همین دلیل با عوارض جانبی حاملگی رو به رو خواهید شد. برخی از فواید مصرف بالای پتاسیم در بارداری عبارت است از:
- انباشته شدن مایعات در بدن، یکی از عوارض دوران بارداری است، مصرف پتاسیم به حل این مشکل کمک می‌کند.
- در دوران بارداری، بدن زنان با اختلالات الکترولیتی مواجه میشود. مصرف پتاسیم تا حدود زیادی این معضل را برطرف می‌کند.
- گرفتگی و بی‌قراری پا یکی از مشکلات شایع در دوران بارداری است و می‌تواند به دلیل عدم تعادل مواد معدنی در بدن باشد. مصرف پتاسیم همراه با کلسیم و منیزیم از این مشکل جلوگیری می‌کند.
میزان مصرف روزانه پتاسیم
همیشه باید مراقب میزان مصرف پتاسیم باشیم. مصرف دوز بالای پتاسیم عوارضی به همراه دارد. مصرف بالای پتاسیم به اندازه کمبود آن می‌تواند خطرناک باشد. هنگام مصرف دارو‌ها یا غذا‌های غنی از پتاسیم لطفا با پزشک مشورت کنید. دستور‌العمل عمومی برای مصرف پتاسیک ۴۷۰۰ میلی‌گرم و در صورت شیر‌دهی حدود ۵۱۰۰ میلی‌گرم است.
بیشتر بخوانید: آیا مصرف قرص آهن در دوران بارداری مشکلی به همراه نخواهد داشت؟
محدوده طبیعی پتاسیم در دوران بارداری
میزان مصرف پتاسیم در دوران بارداری بستگی به این دارد که شما در چه ماهی از بارداری قرار دارید. به عنوان مثال در سه ماه اول ۳/۶ تا ۵ میلی‌مول در لیتر و در سه ماه دوم ۳/۳ تا ۵ میلی‌مول در لیتر و در سه ماه سوم ۳/۳ تا ۵/۱ میلی‌مول در لیتر است.
پتاسیم بالا ( هایپرکالمیا) در دوران بارداری
مصرف بالای پتاسیم در دوران بارداری منجر به ایجاد وضعیتی به اسم هایپرکالمیا خواهد شد، که ممکن است باعث ایست قلبی یا نارسایی کلیه شود. همچنین ممکن است منجر به کمبود شدید آب بدن و مرگ شود یا منجر به ایجاد دیابت نوع یک گردد.
علت بروز هایپرکالمیا
- تجویز دارو‌های خاص
- مصرف بیش از حد مکمل‌ها
- خوردن غذا‌های غنی از پتاسیم
علائم و نشانه‌ها
مهم اینست که هر چه زودتر علائم و نشانه‌های هایپرکالمیا را شناسایی کرده و به پزشک مراجعه کنید. برخی از علائم هایپرکالمیا عبارت است از:
- ضربان نامنظم قلب
- خستگی شدید
- درد قفسه سینه
- عملکرد ریوی نامنظم که منجر به سختی در نفس کشیدن میشود
- احساس کرختی
- احساس مور مور شدن
علائم پتاسیم بالا در دوران بارداری
میزان بالای پتاسیم در دوران بارداری ممکن است منجر به سقط جنین، زایمان زودرس یا مرگ مادر و نوزاد شود.
درمان عوارض مصرف بالای پتاسیم
- در صورت تشخیص زود‌هنگام مصرف مقادیر بالای پتاسیم این راه‌‌ها برای درمان توصیه می‌گردد:
- تجویز مکمل‌های کلسیم برای جلوگیری از آسیب پتاسیم به عضلات
- تزریق انسولین، دارو‌های ادرارآور خاص و سدیم پلی استایرن سولفونات برای کاهش میزان پتاسیم
- در صورت نارسایی کلیه، دیالیز انجام میشود
کمبود پتاسیم (هایپوکالمیا) در دوران بارداری
از طرفی مصرف کم پتاسیم در دوران بارداری عوارض خطرناکی دارد. کمبود پتاسیم باعث گرفتگی عضلات و مشکل در زایمان و عوارض دیگری خواهد شد.
علل کمبود پتاسیم در دوران بارداری
- رژیم غذایی نامتعادل
- استفراغ
- اسهال
برخی از نشانه‌های کمبود پتاسیم
- گرفتگی عضلات
- ضعف یا خستگی شدید
- ضربان یا ریتم نامنظم قلب
- پوست خشک
- فشار خون پایین
عوارض کمبود پتاسیم
کمبود پتاسیم بسیار خطرناک است. اما مقادیر بالای پتاسیم هم باعث مرگ جنین خواهد شد. کمبود پتاسیم منجر به مشکلات قلبی میشود و در زنان باردار باعث وضعیت تورم و التهاب بدن را در پی دارد. همچنین ممکن است به دلیل انباشته شدن آب در بدن، با عفونت ادراری نیز مواجه شوید. همچنین زایمان زودرس هم از دیگر اثرات کمبود پتاسیم است. در صورت داشتن این علائم هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
درمان کمبود پتاسیم
- یک رژیم غذایی سرشار از آواکادو و سیب‌زمینی داشته باشید
- با تجویز پزشک از مکمل‌های پتاسیم با دوز معین استفاده کنید
- در صورت لزوم پزشک با تزریق داخل وریدی الکترولیت‌ها، پتاسیم را باز گردانده میشود
غذا‌های غنی از پتاسیم برای زنان باردار
مصرف این خوراکی‌های در زمان بارداری توصیه میشود:
۱ـ آووکادو
آووکادو یک منبع غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مفید برای دوران بارداری و سرشار از پتاسیم است و مصرف آن به خانم‌های باردار پیشنهاد میشود. مصرف یک عدد آووکادو در روز سلامتی شما را تضمین می‌کند.
۲ـ سیب‌زمینی
یکی از خوشمزه‌ترین مواد خوراکی در جهان، سیب‌زمینی است. این ماده خوراکی سرشار از منیزیم و پتاسیم است. سیب‌زمینی همچنین حاوی آهن، ویتامین B و ویتامین سی است.
۳ـ سیب‌زمینی شیرین
سیب‌زمینی شیرین هم خاصیت سیب‌زمینی معمولی را دارد. سیب‌زمینی شیرین منبع غنی از فیبر، آهن، ویتامین‌ها و مواد معدنی از قبیل پتاسیم است. این ماده خوراکی یکی از سالم‌ترین سبزیجات ریشه‌دار است.
۴ـ لوبیا
لوبیا سرشار از مواد معدنی مغذی است. فقط یک فنجان لوبیا حاوی ۵۰۰ گرم، نیاز روزانه شما به پتاسیم را تامین می‌کند. می‌توانید لوبیا را به سالاد یا غذا‌های دیگر اضافه یا به عنوان میان‌وعده مصرف کنید.
بیشتر بخوانید: تغذیه در بارداری؛ میوه های مناسب دوران بارداری
۵ـ موز
مصرف موز به دلیل ملین‌های طبیعی، فیبر و پتاسیم مانع یبوست در دوران بارداری خواهد شد. مصرف یک عدد موز در دوران بارداری سطح پتاسیم خون را متعادل نگاه می‌دارد.
نکات احتیاطی
- هرگز بدون تجویز پزشک از مکمل پتاسیم استفاده نکنید. عدم تعادل در سطح پتاسیم می‌تواند خطرناک باشد.
- از دوز توصیه شده پتاسیم تجاوز نکنید
- در رژیم غذایی خود فقط روی مواد غذایی حاوی پتاسیم تمرکز نکنید، زیرا موجب عدم تعادل در نمودار رژیم غذایی شما میشود.
برای گنجاندن پتاسیم در رژیم غذایی خود حتما با یک متخصص مشورت کنید. به یاد داشته باشید که یک رژیم غذایی متعادل، فقط به یک ماده معدنی وابسته نیست. لطفا دیدگاه‌ها خودتان را در این مورد از طریق بخش نظرات یا سایر شبکه‌های اجتماعی کودکت با سایر مادران باردار در میان بگذارید.
