فرزندم قد کوتاه است یا قد بلند؟ این پرسش یکی از اساسی‌ترین دغدغه‌های پدر و مادرها در رابطه با ظاهر فرزندانشان است. اما واقعا می‌توان به این سوال جواب داد؟ می‌توان با اطمینان گفت که یک کودک در بزرگسالی چه قدر بلند خواهد بود؟ واقعیت این است که فاکتورهای زیادی بر روی قد کودکان تاثیر دارند و گرچه نمی‌توان عدد دقیقی را برای پیش‌بینقی قد یک انسان ارائه داد، اما تکنیک‌های خاصی وجود دارند که به شما کمک می‌کنند تا بتوانید قد آینده‌ی فرزند خود را به‌خوبی حدس بزنید. این پست مطالبی را درباره‌ی رشد و عوامل موثر بر قد کودکان به شما یاد می‌دهد.
| آنچه در این مقاله می‌خوانید: |
یک کودک چقدر می‌تواند قد بلند باشد؟
بر اساس مطالعات، فاکتورهای ژنتیکی ۸۰٪ از میزان قد یک کودک را تعیین می‌کنند. ۲۰٪ باقیمانده، متاثر از فاکتورهای محیطی مثل تغذیه هستند. با این حال، اثر ژن‌ها بر روی قد یک انسان، چیزی است که به‌طور کامل درک نشده است. امروزه در این حد می‌دانیم که فرزندان والدین قد بلند، احتمالا قد بلند خواهند شد و این پیش‌بینی در مورد فرزندان پدر و مادرهای قد کوتاه نیز صادق است.
هم دختران و هم پسران از سن چهار سالگی تا سن بلوغ، هر سال نزدیک به پنج سانتی‌متر افزایش قد دارند.
چطور قد فرزند خود را تخمین بزنیم؟
روش‌ها و متدهای متفاوتی برای تخمین قد آینده‌ی فرزند شما وجود دارند. در ادامه به برخی از این تکنیک‌ها اشاره می‌کنیم:
روش دو برابر وزن دو سالگی
در این روش فرض بر این است که قد کودک در سال‌های اولیه‌ی کودکی، بر روی قد او در بزرگسالی اثر می‌گذارد. شما می‌توانید از این روش در دو سالگی پسر خود و ۱۸ ماهگی دختر خود استفاده کنید، چرا که سرعت رشد دختران از پسران بیشتر است. این روش می‌گوید که اگر قد دو سالگی فرزند خود را در عدد دو ضرب کنید، معیار خوبی از قد او در بزرگسالی خواهید داشت. با این حال، به دلیل کمبود تحقیقات، دقت این تکنیک مورد تایید قرار نگرفته است.
متد میانگین قد والدین
این روش بر اساس تاثیر قد پدر و مادر بر روی قد بزرگسالی فرزندان است. برای به دست آوردن تخمینی از قد بزرگسالی فرزند خود با این روش:
- عدد قد پدر و مادر را جمع کرده و بر دو تقسیم کنید.
- برای پسران ۶ سانتی‌متر به عدد حاصل اضافه کنید.
- برای دختران ۶ سانتی‌متر از عدد به دست آمده کم کنید.
ارزیابی سن استخوانی
این متد معمولا توسط پزشک استفاده می‌شود و زمانی به کار می‌آید که یک کودک الگوی رشدی غیر معمولی را نشان می‌دهد. این روش بر پایه‌ی تعیین سن استخوانی کودک با ارزیابی صفحات رشدی او است. صفحات رشدی، در واقع غضروف‌های نرمی هستند که در انتهای استخوان‌های بلند وجود دارند. صفحات رشدی نشان‌دهنده‌ی نرخ رشد کودک هستند، چرا که این صفحات، زمانی که رشد استخوان‌ها به پایان می‌رسد، بسته می‌شوند. ارزیابی سن استخوانی به‌صورت زیر انجام می‌شود:
- آزمایش اشعه‌ی ایکس بر روی دست و مچ چپ برای بررسی صفحات رشدی باز انجام می‌شود.
- بعد از اندازه‌گیری میزان باز شدن، یک سن استخوانی برای کودک تعیین می‌شود که با سن او متفاوت خواهد بود.
- با ارزیابی الگوی رشدی استخوان‌ها، سن استخوانی یک تخمین دقیق از میزان قد کودک در آینده به دست می‌دهد.
ماشین حساب قد
این حسابگر به شما کمک می‌کند که قد بزرگسالی کودک خود را حدس بزنید. این ماشین حساب، قد کودک شما را بر اساس قد والدین، قد امروز کودک، وزن و سن او محاسبه می‌کند.
عوامل موثر بر روی قد کودکان
سابقه‌ی خانوادگی و ژنتیک
همان‌طور که گفته شد، کودکان به احتمال زیاد قد بلند یا کوتاه یا متوسط را از والدین خود به ارث می‌برند. بنابراین، سابقه‌ی خانوادگی قد بلند یا کوتاه بر روی آرایش ژنتیکی و بنابراین قد کودک شما تاثیر می‌گذارد.
ژن‌ها
این باور وجود دارد که پسران در برخی موارد قد بلندتر از دختران هستند. دلیل این موضوع، وجود دو کروموزوم X در دختران است که باعث می‌شود زودتر از پسران به بزرگسالی برسند.
بلوغ
در دوره‌ی بلوغ تغییرات فیزیکی متعددی در کودک پدیدار می‌شود مثل ظاهر شدن موهای صورت، رشد موها در اندام‌های خصوصی و زیر بغل و جوش زدن. زمانی که کودکان به سن بلوغ می‌رسند یک جهش ناگهانی در رشد آنها ایجاد می‌شود. توجه داشته باشید که سن بلوغ می‌تواند از هشت سالگی تا سنین بالاتر باشد.
تغذیه
بدیهی است که تغذیه‌ی یک کودک بر روی رشد او اثر دارد. به همین دلیل کمبود مواد مغذی و نداشتن یک رژیم غذایی متعادل باعث می‌شود که قد فرزند شما به‌خوبی رشد نکند.
وضعیت سلامت
بعضی از بیماری‌هایی که بر روی قد کودکان اثر دارند شامل موارد زیر هستند:
- زیاد بودن یا کم بودن هورمون‌های رشدی می‌تواند به تاخیر رشدی یا غول‌پیکری (قد بسیار بلند) منجر شود.
- ناهنجاری‌های کروموزومی باعث بروز سندروم ترنر و سندروم داون می‌شوند و این دو بیماری قد کوتاه کودک و رشد آهسته‌ی او را به دنبال خواهند داشت.
- بیماری‌های زمینه‌ای مثل مشکلات گوارشی، اختلال کلیوی، قلبی یا ریوی و استرس مداوم
- کودکانی که از بیماری‌های مزمنی مثل آرتروز، سرطان یا بیماری سلیاک رنج می‌برند، کوتاه‌تر از هم سن و سالانشان هستند.
چه زمان باید نگران قد کودک خود باشید؟
اگر میزان رشد کودک شما مقدار کمی با منحنی رشد تفاوت دارد، لازم نیست نگران شوید. با این حال، رشد غیر طبیعی ممکن است نشان‌دهنده‌ی یک بیماری زمینه‌ای باشد. بنابراین در صورت بروز اتفاقات زیر بهتر است با یک پزشک مشورت کنید:
- افزایش غیر طبیعی در قد نسبت به هم‌سالان. افزایش غیرعادی در قد ممکن است نشانه‌ی بروز بلوغ زودرس باشد که ناشی از تغییرات هورمونی است. شروع زود هنگام بلوغ باعث یک جهش رشدی سریع قبل از سن نرمال شده و در نهایت باعث کوتاه ماندن قد می‌شود.
- رشد آهسته نیز می‌تواند نشانگر تغییرات هورمونی باشد. اگر قد کودک شما به‌صورت غیر طبیعی کوتاه است، دلیل آن می‌تواند کمبود هورمون‌های رشدی باشد. آسیب زمینه‌ای به هیپوفیز یکی از دلایل محتمل این اتفاق است.
- قد کوتاه یا حتی قد بسیار بلند یک کودک نسبت به هم‌کلاسی‌ها و دوستانش، می‌تواند استرس و فشار زیادی را به او وارد کند. اگر نشانه‌های این اضطراب را در فرزند خود مشاهده کردید، حتما با یک مشاور تماس بگیرید.
دقیق‌ترین روش پیش‌بینی قد کودک
براساس مطالعات انجام شده، در میان روش‌های تخمین قد بزرگسالی کودکان، روش سن استخوانی از بقیه دقیق‌تر است. همان‌طور که گفته شد، در این روش دست کودک با استفاده از اشعه‌ی ایکس مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
تاثیر قد پدربزرگ و مادربزرگ بر روی قد کودک
قد یک کودک متاثر از یک الگوی ارثی و ژنتیکی پیچیده بوده و به فاکتورهای متعددی بستگی دارد. با این حال، مطالعه‌ای انجام شده است که نشان می‌دهد قد کودک به‌شدت به قد خانواده‌ی پدری او بستگی دارد (به‌خصوص پدربزرگ پدریش).
نگرانی درباره‌ی رشد کودک کاملا طبیعی است، اما از یاد نبرید که هر کودک در رشد فیزیکی خود الگوی منحصربه‌فردی دارد. بنابراین، اگر فرزند شما با توجه به جداول رشدی استاندارد رشد نرمالی ندارد، او را مرتب رصد کرده و برای اطمینان از سلامتیش، با یک متخصص اطفال در ارتباط باشید. در ضمن، رژیم غذایی متعادل و خوراکی‌های مغذی را به‌هیچ‌عنوان از یاد نبرید.
