کودکان بازی کردن و پاشیدن رنگ‌ها را روی کاغذ دوست دارند. احتمالاً اگر مقداری اکلیل براق هم در اختیارشان بگذارید این لذت چندین برابر خواهد شد. آن‌ها از اینکه قلم‌مو را بدون هدف روی کاغذ بکشند واقعاً لذت می‌برند. بعضی والدین با این نوع فعالیت‌ها مخالف‌اند، چون نگران کثیف و نامرتب شدن محیط‌اند. اما آزاد گذاشتن کودک باعث رشد خلاقیت در او می‌شود و درنتیجه فواید بسیاری خواهد داشت. فعالیت‌های خلاقانه و قدردانی از زیبایی‌شناسی بصری از اصول اساسی پیشرفت کودکان در زمینه هنر است. در ادامه به چند نمونه از نقش هنر در رشد کودک و مزایای آن در مسیر شکوفایی خلاقیت کودکان اشاره شده است، با کودکت همراه باشید:
چرا هنر در رشد کودکان اهمیت دارد؟
در برنامه درسی مدارس بیشترین تأکید روی دروسی مثل ریاضی یا علوم است. اما تأثیر مثبت هنر در رشد را نمی‌توان نادیده گرفت. در ادامه بعضی از فواید هنر در رشد بررسی می‌شود.
نقش هنر در رشد مهارت‌های کلامی کودک
استفاده از هنر در رشد مهارت‌های کلامی کودک بسیار مؤثر است. ازطریق هنر کودک با اسامی اشکال، رنگ‌ها و فعالیت‌های مختلف آشنا می‌شود. کودکان نوپا با انجام فعالیت‌های هنری فرصت پیدا می‌کنند کلمات جدید را یاد بگیرند و دایره لغاتشان را گسترش دهند، رنگ‌های مختلف را بشناسند. برای مثال، زمانی که باهم کاردستی درست می‌کنید می‌توانید تمام فرایند را با جملات کوتاه توضیح دهید. به‌این‌ترتیب کودک علاوه بر آشنایی با روند کار با لغات جدید نیز آشنا شود.
بیشتر بخوانید: از مزایای کلاس موسیقی برای کودک اطلاع دارید؟
نقش هنر در رشد مهارت‌های حرکتی کودک
فعالیت‌های ساده مثل استفاده از مدادشمعی یا در دست گرفتن قلم‌مو باعث پیشرفت در مهارت‌های حرکتی کودک می‌شود. انجام کارهای هنری مثل کشیدن دایره در نقاشی یا بریدن کاغذ برای درست کردن کاردستی باعث رشد مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت می‌شوند. چنین فعالیت‌هایی همچنین زبردستی را در کودکان افزایش می‌دهند.
نقش هنر در افزایش قدرت تصمیم‌گیری کودک
آموزش هنر می‌تواند بر تفکر انتقادی و مهارت حل مسئله در کودکان تأثیر مثبت بگذارد. کودک حین خلق اثر هنری باید از اطلاعات گذشته استفاده کند، اطلاعات مربوط را انتخاب کند، گزینه‌های موجود را بررسی کند و با توجه به شرایط بهترین‌ها را انتخاب کند. این فرایند باعث افزایش مهارت‌های ذهنی می‌شود. همچنین فکر کردن، تحقیق کردن، آزمودن و به اجرا درآوردن ایده‌های جدید به تفکر انتقادی و مهارت تصمیم‌گیری کودک کمک می‌کند.
نقش هنر در رشد و ایجاد نوآوری کودک
وقتی با استفاده از هنر کودک را تشویق می‌کنید تا بدون هیچ محدودیتی خود را ابراز کنند، درواقع دارید حس نوآوری و اکتشاف را در او تقویت می‌کنید. کودک برای خلق اثر هنری به قوه تخیل نیاز دارد. قوه تخیل مهارتی مهم در زندگی است که به افراد اجازه می‌دهد از معنای سطحی فراتر روند درنتیجه دیدی گسترده‌تر به اشیا و موضوعات داشته باشند.
شکوفایی توانایی یادگیری از طریق دیدن
یادگیری ازطریق دیدن بخش مهمی از فرایند یادگیری هر فرد است. افراد ازطریق دیدن سریع‌تر یاد می‌گیرند. امروزه کودکان قبل از اینکه سواد خواندن و نوشتن داشته باشند ازطریق مشاهده نحوه استفاده از تلفن‌های هوشمند را می‌دانند. فعالیت‌هایی مثل ساختن مجسمه با گل، نقاشی کشیدن و به نخ کشیدن مهره‌ها به رشد مهارت دیداری ـ فضایی کودک کمک می‌کنند. حال با انجام کارهای هنری، دید و نگاه کودک در مسیر یادگیری دقیق‌تر و فعال‌تر می‌شود.
بیشتر بخوانید: رمزگشایی نقاشی کودک ؛ معنا و مفهوم نقاشی ها و خط خطی های کودک شما چیست؟
نقش هنر در رشد عملکرد تحصیلی کودک
طبق پژوهش‌های انجام‌شده، کودکانی که در رویدادهای هنری و خلاقانه شرکت فعالی دارند دو برابر سایر کودکان در مدرسه عملکرد بهتری دارند. فعالیت‌هایی مثل سخنرانی درباره مسائل مختلف، به نمایش گذاشتن پروژه‌های گوناگون هنری و علمی در نمایشگاه‌های محلی، شعر گفتن و نوشتن مقاله در ارتقای عملکرد تحصیلی کودکان نقش زیادی دارد.
نقش هنر در رشد آگاهی فرهنگی کودک
وقتی با کودک از هنر حرف می‌زنید به او یاد می‌دهید که می‌توان از راه‌های مختلف به وقایع گوناگون و به‌طور کلی دنیا نگاه کرد. در این صورت، دید فرهنگی او را گسترش می‌دهید و به نگاهش عمق می‌بخشید.
نقش والدین در رشد خلاقیت کودکان
والدین می‌توانند ازطریق روش‌های زیر خلاقیت را در کودکان ارتقا دهند:
تاثیر پرهیز از امر و نهی در رشد کودک
اگر مدام مسیر را برای کودک مشخص کنید یا از او بخواهید دقیقاً کاری که شما می‌خواهید انجام دهد، خلاقیت را در او از بین خواهید برد. کودک را تشویق کنید تا خودش تصمیم بگیرد و برای خلق اثر از قوه تخیلش استفاده کند. کودکان باید یاد بگیرند به خودشان اعتماد کنند و برای انجام کارها ریسک‌پذیر باشند.
تهیه امکانات مناسب برای رشد کودک
بهتر است برای کودک پالت‌های رنگ یا کتاب‌های رنگ‌آمیزی که جهت‌گیری خاصی دارند نخرید. اجازه دهید با استفاده از وسایل ساده و ابتدایی که برایش فراهم می‌کنید خلاقیتش را پرورش دهد. تعدادی مدادرنگی، مدادشمعی و یک دفتر نقاشی می‌تواند قوه تخیل و خلاقیت کودک را به راه اندازد.
سؤال نکردن
معمولاً والدین دوست دارند بدانند کودکشان چه کشیده و چه چیزی درست کرده است. اما ذهن کودکان این‌گونه کار نمی‌کند. یعنی معمولاً وقتی چیزی را خلق می‌کنند به ارائه یا سخنرانی درمورد آن فکر نمی‌کنند. بنابراین بهتر است از سؤالاتی مثل «الان چی درست می‌کنی؟» یا «این چیه؟» پرهیز کنید. به‌جای این کار، می‌توانید دیدگاه و نظرتان را درمورد اثر کودک اعلام کنید و از او نیز بخواهید نظرش را بیان کند.
هنر را محدود نکنید
برای پررنگ تر کردن نقش هنر در رشد کودک ، کودک را تشویق کنید تا در هر لحظه از زندگی‌اش از هنر استفاده کند. مثلاً زمانی که به پارک می‌روید از او بخواهید، با استفاده از اطلاعاتی که از گیاهان و محیط دریافت می‌کند، روزنامه‌ای محلی درمورد پارک بسازد. این کار به کودک تفکر آزاد و تخیل را آموزش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: پرورش خلاقیت در کودکان به کمک بازی های سرگرم کننده
توجه به تفاوت الگوبرداری و خلق
بهتر است فرق بین الگوبرداری با خلق را به کودک یاد دهید. درست کردن کاردستی یا اثر هنری از روی مدل و الگو کار خوبی است و باعث تقویت مهارت‌های مختلفی در کودک می‌شود. اما این کار قدرت فکر و خلاقیت را در کودک افزایش نمی‌دهد. پس بهتر است این موضوع را در نظر بگیرید. ازجمله کاردستی‌ها و فعالیت‌های هنری که می‌توانید با کودکتان تمرین کنید به شرح زیر هستند:
- وسایل مختلفی که در ظاهر به هم ارتباطی ندارند از گوشه‌وکنار منزل جمع کنید. از کودک بخواهید با آن‌ها چیزی درست کند. مثلاً جعبه شکلات، بطری خالی شامپو، دکمه و مانند این‌ها.
- وسایلی را با کودک انتخاب کنید (مثلاً قابلمه، جعبه‌ای چوبی، جسمی فلزی و مانند این‌ها). سعی کنید با ضربه زدن به آن‌ها تولید صدا و موسیقی کنید.
- رنگ‌های مختلف را روی کاغذ یا مقوا بکشید. سعی کنید آن‌ها را باهم ترکیب کنید و شکل‌های زیبایی با رنگ تولید کنید.
نقش هنر در رشد کودک برای همه واضح است پس می‌توانید با آموزش هنر به فرزندانتان هم فرزند هنرمندی پرورش دهید هم به رشد آن‌ها کمک کنید.
