ناروانی طبیعی گفتار در کودکان چیست؟
ناروانی طبیعی گفتار یا normal non fluency معمولا در کودکان 2 تا 5 ساله دیده می‌شود. در این دوره، کودک به دلیل محدودیت واژگانی و تسلط نداشتن بر اصول دستوری زبان ممکن است کلماتی را در طول گفتار خود تکرار کند.
کودکان در این محدوده سنی در حال کشف دنیای اطراف خود هستند و شوق زیادی دارند که درباره آنچه تجربه می‌کنند با دیگران صحبت کنند. از طرفی، هنوز عضلات و اعصاب گفتاری آن‌ها به طور کامل رشد نکرده است که بتوانند همه آنچه درک کرده‌اند به شکلی روان بیان کنند. بنابراین، طبیعی است که حین صحبت کردن کلماتی را تکرار کنند یا در طول گفتار خود مکث کنند و دوباره شروع کنند.
این نوع ناروانی از نظر نوع و میزان در طول روز ممکن است متغیر باشد. عواملی همچون خستگی، هیجان‌های زیاد یا ناراحتی و خشم ممکن است ناروانی گفتار را افزایش دهد.
ویژگی های ناروانی طبیعی گفتار
این گروه از کودکان در طول صحبت کردن:
- ممکن است واژه یا صدای اضافی بین جملات قرار دهند (من اووم… اووم… امروز بستنی خوردم.)
- ممکن است واژه‌ای را در جمله تغییر دهند (من ماشینم… تراکتورم… رو گم کردم.)
- ممکن است هجاها را در یک کلمه تکرار کنند (مامامامامان…)
- ممکن است کلمه‌ها را بیش از یک بار در جمله تکرار کنند (من من من آب می‌خوام.)
- معمولا در آرامش‌اند و هیچ نشانه‌ای از تنش و تقلا در گفتارشان دیده نمی‌شود.
این کودکان نسبت به ناروانی گفتار خود هیچ آگاهی ندارند و این ویژگی باعث می‌شود حین گفتار ترس یا اجتناب از صحبت کردن نداشته باشند.
در اغلب کودکان، این دوره طبیعی است و در صورت برخورد صحیح و رفتار آگاهانه والدین و اطرافیان، به راحتی از بین می‌رود. با این حال، برخی از آن‌ها، به علت شرایط نامساعد روحی، ممکن است نشانه‌هایی از احتمال تبدیل ناروانی گفتار به لکنت را در گفتار خود نشان دهند.
مواردی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود از جمله نشانه‌هایی است که به شما، به عنوان والدین، هشدار می‌دهد که ناروانی طبیعی گفتار کودکتان در حال تبدیل به لکنت است و باید نسبت به این نشانه‌ها هوشیار باشید.
نشانه هایی از لکنت در کودکان
کودک حین صحبت کردن:
- ممکن است کلمه‌ای را حداقل بیش از 3 بار تکرار کند.
- ممکن است برخی از صداهای کلمات را حدود نیم ثانیه یا بیشتر بکشد.
- ممکن است تنش‌هایی از قبیل لرزش لب‌ها، بالا انداختن ابرو یا پلک زدن‌های سریع نشان دهد.
- ممکن است الگوهای تنفسی یا حرکات فک و صورت نامنظم داشته باشد.
- ممکن است صدایش به طور غیرطبیعی بالا و پایین رود.
- در یک جمع غریبه، ممکن است میزان ناروانی گفتارش افزایش یابد.
چگونه به کودکتان کمک کنید؟
البته راه‌های مختلفی وجود دارد که بتوانید به کودکتان کمک کنید تا گفتاری روان داشته باشد و به راحتی این دوران را پشت سر بگذارد. مهم‌ترین وظیفه شما این است که او را از موقعیت‌های پرتنش و پراضطراب دور نگه دارید. توصیه‌هایی که در ادامه آمده است نحوه برخورد شما و اطرافیان را با کودک بیان می‌کند تا بتوانید شرایط را برای کودکتان آرام نگه دارید:
- خیلی آرام و شمرده صحبت کنید و تا حد ممکن، از جملات کوتاه استفاده کنید.
- به صحبت‌های کودکتان با دقت گوش دهید و به جای آنکه تمرکزتان را بر چگونگی صحبت کردن او بگذارید، به آنچه می‌گوید توجه کنید.
- با کودکتان درباره آنچه انجام می‌دهید، احساس می‌کنید یا می‌بینید صحبت کنید و کمتر از او سؤالاتی درباره آنچه انجام می‌دهد بپرسید.
- صبر کنید، به کودکتان فرصت دهید تا صحبتش را تمام کند.
- آنچه کودکتان بیان می‌کند، به شکل روان و آهسته، دوباره تکرار کنید.
- در تمام مدتی که کودکتان با شما صحبت می‌کند، تماس چشمی عادی و معمولی با او داشته باشید.
- از آنجا که اضطراب رفتاری نیز باعث افزایش ناروانی گفتار در کودکان می‌شود، سعی کنید در زندگی روزمره شتابزده و مضطرب رفتار نکنید و تا حد ممکن، سرعت زندگی‌تان را کاهش دهید.
- قصه‌گویی شبانه همراه با ریتمی آرام و در بستری از آرامش به کاهش اضطراب گفتاری کودک کمک می‌کند.
مواردی که تا حد امکان باید از آن‌ها اجتناب کنید
- وقتی کودکتان به شکل ناروانی صحبت می‌کند، به او تذکر کلامی ندهید. عباراتی شبیه “آرام”، “نفس عمیق بکش”، “اول فکر کن و بعد بگو”، “دوباره بگو” یا “درست صحبت کن” ممکن است ناروانی گفتار او را بیشتر کند.
- به گفتار ناروان کودکتان واکنش‌های منفی از قبیل تغییر چهره (به شکلی که ناراحتی، نگرانی یا اضطراب در چهره‌تان مشخص باشد)، روبرگرداندن از کودک یا گرد کردن چشم‌ها نشان ندهید.
- وقتی کودکتان به شکلی ناروان صحبت می‌کند، به قصد کمک، گفتار او را قطع و به جای او صحبت نکنید.
- هرگز از کودک خود نخواهید برخلاف میلش در حضور دوستان، بستگان و افراد غریبه چیزی را تعریف کند.
دقت داشته باشید که تشخیص ناروانی گفتار در کودکان و افتراق آن از لکنت الزاما به عهده آسیب‌شناس گفتار و زبان است. بنابراین، توصیه می‌شود با مشاهده اولین نشانه‌های ناروانی در گفتار کودک خود در اولین فرصت به گفتاردرمان مراجعه کنید. گفتاردرمان با ارائه مشاوره و روش‌های صحیح و مناسب می‌تواند در بهبود وضعیت گفتاری کودکتان به شما کمک کند.
