عفونت گوش کودکان به‌دلیل التهاب و تجمع مایعات میتواند تجربه دردناکی برای کودک کوچک شما باشد. اگر کودکتان اغلب گوشش را می‌کشد، عفونت گوش میتواند یکی از دلایل آن باشد. در جایگاه والدین، قطعاً دیدن درد کشیدن و گریه مداوم کودک برایتان دردناک خواهد بود. اما با کمک برخی از گزینه‌های درمانی می‌توانید به او کمک کنید احساس بهتری داشته باشد. برای آگاهی از عفونت گوش در نوزادان، علل آن و روش‌های درمانی، با این مقاله همراه باشید.
عفونت گوش چیست؟
عفونت گوش یا عفونت گوش میانی (otitis media (OM)) عفونت در گوش میانی است که معمولاً با باکتری یا عفونت ویروسی ایجاد می‌شود. باکتری زمانی پدیدار می‌شود که مایع در پشت پرده گوش جمع می‌شود و علت آن عموماً انسداد لوله یا شیپور استاش است. کودکان بیشتر از بزرگسالان مستعد ابتلا به عفونت گوش‌اند. درحقیقت، از هر 6 کودک، 5تای آن‌ها حداقل یک بار در سنین زیر 3 سال عفونت گوش را تجربه کرده‌اند. گوش‌درد در نوزادان یکی از رایج‌ترین عللی است که باعث می‌شود والدین نوزادشان را به دکتر ببرند.
علت شیوع عفونت گوش در کودکان
لوله استاش یکی از اجزای اصلی در حفظ تعادل بدن و دریچه‌ای میان گوش میانی و گلوست. ازآنجاکه گلو مرطوب است، مکانی برای ایجاد و رشد باکتری‌هاست. هرگونه انسدادی در لوله استاش میتواند باعث تجمع مایع در گوش میانی شود. ازآنجاکه لوله استاش در نوزادان کوچک و باریک است، باکتری‌ها بسیار راحت به گوش میانی منتقل و باعث عفونت می‌شوند.
عوامل بروز عفونت گوش کودکان
دلایل عفونت گوش در کودکان به شرح زیر است:
- عفونت زمانی ایجاد می‌شود که باکتری‌ها مایع تجمع‌یافته در گوش میانی را آلوده کنند.
- مایعات به‌دلیل مسدود شدن لوله استاش در گوش میانی تجمع می‌کنند.
- هنگامی که نوزاد سرما می‌خورد، آلرژی یا حساسیت دارد یا دچار عفونت سینوسی می‌شود، لوله‌های استاش مسدود می‌شوند.
- استفاده از پستانک احتمال عفونت گوش میانی را تا 33 درصد افزایش می‌دهد.
علائم عفونت گوش کودکان
علائم زیادی برای عفونت گوش در نوزادان وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کنید.
- کشیدن گوش،
- ترشحات بینی،
- ترشحات گوش،
- تحریک‌پذیری و بدخلقی،
- خواب آشفته،
- تب،
- گریه کردن هنگام دراز کشیدن،
- از دست دادن اشتها.
درمان عفونت گوش
درمان عفونت گوش در نوزادان شامل از بین بردن باکتری‌های گوش میانی، کاهش انسداد لوله استاش و افزایش ایمنی عمومی نوزاد است.
اکثر پزشکان از تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت گوش خودداری می‌کنند، خصوصاً اگر عفونت خفیف باشد. به‌جای آن، برای تسکین درد، به کودک داروی مسکن می‌دهند. اگر هیچ نشانه‌ای از بهبودی مشاهده نشود یا اگر عفونت در 48 تا 72 ساعت ابتدایی شدیدتر شد، آنگاه پزشک درمان آنتی‌بیوتیکی را برای کودک شروع می‌کند.
اهمیت عفونت گوش در نوزادان
عفونت گوش، اگر درمان نشود، میتواند تبدیل به مسئله‌ای مهم شود. عفونت شدید میتواند باعث پارگی پرده گوش شود. پارگی پرده گوش به‌سرعت بهبود می‌یابد، اما برای اطمینان از بهبود صحیح به مراقبت‌های پزشکی مکرر نیاز دارد.
درمان صحیح عفونت گوش
عفونت گوش هم، مانند همه عفونت‌ها، اگر درمان نشود میتواند به سایر قسمت‌های بدن سرایت کند. این عفونت میتواند شرایط بدی مانند mastoiditis و meningitis را ایجاد کند که به مراقبت‌های پزشکی فوری نیاز دارد. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، اگر به‌طور صحیح مدیریت نشود، میتواند باعث مقاومت باکتری‌ها در برابر داروها شود. این امر میتواند منجر به عفونت‌های مکرر و از دست دادن شنوایی کودکتان شود.
درمان خانگی عفونت گوش کودکان
چندین درمان خانگی عفونت گوش برای نوزادان وجود دارد که می‌توانید برای کاهش ناراحتی و گوش درد نوزاد انجام دهید.
- کمپرس گرم: پارچه‌ای را درون آب گرم فرو ببرید، آب اضافه آن را بگیرید و روی گوش بگذارید. این کار باعث کاهش احساس ناخوشایند ناشی از عفونت گوش در کودک می‌شود.
- استفاده از آب نمک: اگر کودکتان نسبتاً بزرگ شده است، از او بخواهید آب نمک غرغره کند. این کار لوله‌های استاش را تمیز می‌کند و التهاب گلو را کاهش می‌دهد.
درمان لوله‌های گوش و عفونت‌های مکرر
برخی از نوزادان مستعد ابتلا به عفونت‌های متعدد گوش‌اند که از عفونت یک گوش ناشی می‌شوند و باوجود مصرف آنتی‌بیوتیک باز هم فروکش نمی‌کنند. در این شرایط، اولین قدم این است که ببینید آیا عفونت اولیه در گوش میتواند با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان شود یا نه. اگر عفونت چند ماه مدام و بدون کاهش شدت ادامه یافت، فرد میتواند به لوله‌های گوش همچون راهی برای درمان نگاه کند.
این روشی است که در آن جراح برش کوچکی در پرده گوش فرزندتان ایجاد می‌کند که از آن لوله‌ای وارد خواهد شد. این لوله استاش مصنوعی همچون یک دریچه عمل می‌کند و با تخلیه مایع جمع‌شده فشار را کاهش می‌دهد. به همین دلیل، باکتری‌ها نمی‌توانند در گوش میانی رشد کنند.
روش لوله گوش برای کودکانی توصیه می‌شود که شرایط زیر را دارند:
- از دست دادن شنوایی در سطح خاص،
- گوش میانی با ساختار آسیب‌دیده،
- عفونت مزمن گوش یا تجمع مایع در گوش تنبل.
درمورد گزینه‌های موجود و مزایا و معایب روش‌ها با پزشک صحبت کنید.
آیا عفونت گوش در کودکان مسری است؟
درحالی‌که عفونت واقعی گوش مسری نیست، عفونتی که باعث التهاب در لوله استاش می‌شود میتواند مسری باشد. اگر کودکتان به مهدکودک می‌رود، بهتر است در روزهایی که فرزندتان بیمار است، برای جلوگیری از سرایت عفونت به سایر کودکان، از فرستادن او به مهدکودک خودداری کنید.
استفاده از آنتی‌بیوتیک برای پیشگیری
پیش‌ازاین، رویکرد درمان همه انواع عفونت‌های گوش تجویز فوری آنتی‌بیوتیک‌ها بود. بااین‌حال، با تحقیقات جدید، بیشتر پزشکان ترجیح می‌دهند صبر کنند و شرایط را ببینند. این کار دو علت دارد. دلیل اول اینکه یک‌سوم عفونت‌های گوش در کودکان ناشی از ویروس‌هایی است که تحت تأثیر آنتی‌بیوتیک‌ها قرار نمی‌گیرند. دلیل دوم هم این است که استفاده مکرر از آنتی‌بیوتیک‌ها میتواند باعث پیدایش باکتری‌هایی شود که در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم‌اند.
اگر کودک مبتلا به عفونت گوش کمتر از 2 سال سن دارد، قطعاً آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود. علت این است که کودکان در این سن در صورت تشدید درد نمی‌توانند آن را به دیگران اطلاع دهند. همچنین، کودکانی که در این سن‌اند بیشتر مستعد عوارض عفونت گوش‌اند.
طول دوره نقاهت
اگر کودکتان آنتی‌بیوتیک دریافت می‌کند، عفونت باید چند روز پس از شروع مصرف آنتی‌بیوتیک بهبود یابد. اگر شرایط بدتر شد، باید به پزشک اطلاع دهید. به احتمال زیاد پزشک مجموعه قوی‌تری از آنتی‌بیوتیک‌ها را تجویز می‌کند. در هیچ شرایطی مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها را تا قبل از پایان دوره قطع نکنید. به این دلیل که ممکن است هنوز اثراتی از عفونت باقی مانده باشد که با قطع مصرف آنتی‌بیوتیک نجات یابند و دوباره قدرت خود را به دست آورند.
پیشگیری از عفونت گوش کودکان
با رعایت نکات زیر می‌توانید مطمئن شوید که عفونت گوش در وهله اول روی کودکتان تأثیر نمی‌گذارد:
- درمورد واکسیناسیون به‌روز باشید
با واکسیناسیون می‌توان از بسیاری از عفونت‌هایی که باعث انسداد لوله استاش می‌شوند جلوگیری کرد. اکثر کودکان پس از آنفولانزا گوش‌درد را تجربه خواهند کرد. شما باید با پزشک کودک خود درباره تزریق سالیانه واکسن آنفولانزا برای جلوگیری از عفونت‌های آنفولانزا و گوش صحبت کنید.
- شیردهی
تغذیه با شیر مادر در 6 ماه اول زندگی بسیار مهم است. زیرا شیر مادر حاوی آنتی‌بادی‌هایی است که به کودکتان در مبارزه با عفونت‌ها کمک می‌کند. این آنتی‌بادی‌ها فقط در 6 ماه اول کارآمدند.
- ترک دخانیات
مطالعات نشان می‌دهند کودکانی که در محیط اطرافشان سیگار مصرف می‌شود بیشتر مستعد ابتلا به عفونت‌اند. علت این است که دود سیستم ایمنی کودکتان را سرکوب می‌کند و او را در معرض باکتری‌هایی قرار می‌دهد که می‌توانند باعث عفونت گوش شوند.
- دوری از مهدکودک‌های شلوغ
هرچه تعداد کودکان در مهدکودک بیشتر باشد، احتمال ابتلای یکی از کودکان به یک بیماری مسری که ممکن است به فرزند شما هم سرایت کند بیشتر است. مطمئن شوید که تعداد کودکان در مهدکودک کم و قابل‌مدیریت است.
- بالا بردن سر هنگام شیر خوردن از شیشه شیر
سر کودکتان باید بالاتر از سطح معده باشد. در غیر این صورت، مایع ممکن است به داخل لوله استاش برگردد.
- جلوگیری از حساسیت‌ها
سعی کنید حساسیت‌های مختلفی را که فرزندتان ممکن است داشته باشد شناسایی کنید، خصوصاً آن‌هایی که روی سیستم تنفسی کودکتان تأثیر می‌گذارند. به حیوانات خانگی اجازه ورود ندهید، اطمینان حاصل کنید که اتاق از گردوغبار خالی است و از ملافه‌های ضد حساسیت برای کودک استفاده کنید.
زمان تماس با پزشک
اطلاع‌رسانی به پزشک در مرحله اول ضروری است، زیرا انجام ندادن این کار میتواند منجر به عوارض شدیدتر شود. بهتر است انجام مراقبت‌های پزشکی موردنیاز عفونت را به تأخیر نیندازید. پزشک کودکتان پرده گوش را با otoscope معاینه خواهد کرد. اگر پرده گوش قرمز و متورم باشد، احتمالا به این معنی است که کودکتان به عفونت گوش مبتلا شده است.
متخصص اطفال همچنین میتواند pneumatic otoscope را به کار بگیرد که از مقدار کمی هوا برای ایجاد واکنش پرده گوش استفاده می‌کند. اگر پرده گوش اصلاً حرکت نکند، نشانه دیگری از عفونت گوش است. پزشک همچنین دستگاه تنفسی را بررسی می‌کند تا ببیند آیا عفونتی وجود دارد که به انسداد لوله‌های استاش کمک کند یا نه.
عفونت گوش در کودکان شایع و دردناک است. عفونت گوش ممکن است ناراحتی کوچکی به نظر برسد، اما میتواند منجر به چندین عارضه شدید شود و زندگی فرزندتان را تحت تأثیر قرار دهد. با پزشکتان درباره گزینه‌های موجود برای عفونت‌های مداوم صحبت کنید.
