برای به سرپرستی گرفتن کودک یا به اصطلاح عامیانه قبول یک کودک از پرورشگاه، به چه خصوصیات فردی، روانی و اجتماعی نیاز دارید؟ همانطور که می‌دانید، رویارویی با چالش‌های پرورش و رشد یک کودک می‌تواند بسیار طاقت‌فرسا باشد. این دشواری در تربیت کودکی که به سرپرستی گرفته شده است، به دلیل غیبت پدر و مادر از ساعت‌های اولیه زندگی کنار او، ممکن است به بیشترین حد خود برسد. به همین دلیل، والدین چنین کودکانی باید ویژگی‌های فردی خاصی داشته باشند تا بتوانند با این مسائل روبه‌رو شوند و آن‌ها را مدیریت کنند.
در این مقاله از کودکت، با ۹ خصوصیتی آشنا خواهید شد که در بسیاری از والدین موفقی که اقدام به پذیرش فرزندخوانده و به سرپرستی گرفتن کودک می‌کنند وجود دارد. گاهی کارشناسان این حوزه، برای پذیرش والدینی که درخواست گرفتن سرپرستی یک کودک را داده‌اند، در آن‌ها به دنبال این ویژگی‌ها می‌گردند. بنابراین، اگر شما هم به فکر تربیت فرزندی هستید که خودتان او را به دنیا نیاورده‌اید، این ویژگی‌ها را با دقت بخوانید و برای ایجاد و رشد خصوصیاتی تلاش کنید که در شما وجود ندارد.
۱. از تمام قدم های کوچکی که به سمت بهبود برمی دارید خشنود شوید
به جای تمرکز بر اهداف نهایی و دادن هویت جدیدی به کودک، نقش خود را به عنوان کسی قبول کنید که قرار است به فرزند خود کمک کند تا قدم به قدم به موفقیت نزدیک شود. این کار را با پیگیری و تداوم روال‌های همیشگی و وظایف روزانه زندگی کودکان انجام دهید. در لحظه حاضر زندگی کنید و به فرزند خود یاری دهید تا به اهداف قابل اندازه‌گیری خود برسد. از تمرکز صرف بر روزهای آینده خودداری کنید و از وارد کردن فشار به خود و فرزندتان برای رسیدن به نتیجه‌ای خاص و نهایی بپرهیزید. قدر موفقیت‌های کوچک را بدانید، آن‌ها را با کودک خود جشن بگیرید و تاثیر کلی هر تلاش را مد نظر قرار دهید.
مقاله مرتبط: پنج روش موثر برای تقویت مهارت های فرزندپروری
۲. اگر کودک شما را پس زد، ناامید نشوید و برای برآورده شدن نیازهای والدگری خود صبر کنید
اگر کودک شما را نپذیرفت یا حتی شما را پس زد، بر نقش خود به عنوان والد پافشاری کنید. این موضوع به خصوص در کودکانی صدق می‌کند که گذشته دشواری داشته‌اند. معمولا کودکان بزرگ‌تر یا نوجوانانی که تجربه‌های سختی را از سر گذرانده‌اند کسانی را که تلاش می‌کنند به آن‌ها نزدیک شوند پس می‌زنند. این رفتار را به عنوان یک ترفند بقا ببینید؛ کودک این ترفند را در پیش می‌گیرد تا از ناامید شدن، صدمه خوردن یا طرد شدن مجدد توسط بزرگسالان پیشگیری کند. در چنین شرایطی، لجوج، یک دنده و در عین حال، پر از عشق و پذیرش باشید؛ به این راحتی نپذیرید که نتیجه نهایی ارتباط شما با فرزندتان این است که او شما را طرد کند.
برای این منظور، شما باید قادر باشید نیازهای خودتان را در مرتبه دوم قرار دهید و تا هفته‌ها، ماه‌ها و حتی سال‌ها، انتظار دریافت پاداش‌های معمول والدگری را نداشته باشید. به خاطر داشته باشید، پس زده شدن از سمت کودک را امری شخصی قلمداد نکنید و درک کنید که این مسئله مربوط به ناامیدی‌ها، ترس‌ها و آسیبهای گذشته اوست. بهتر است خود را به عنوان والدی معالج و درمانگر ببینید که برای بهبود و تسکین کودک خود صبور بوده و به آهستگی، رابطه‌ای صمیمانه و مبتنی بر اعتماد و عشق و پذیرش را ایجاد کرده است.
۳. نسبت به دوگانگی ها و احساسات منفی خود تحمل بالایی داشته باشید
کودکانی که به بهزیستی یا پرورشگاه سپرده شده‌اند، به خصوص کودکان بزرگ‌تری که نیازهای خاصی دارند، غالبا با درد عمیقی که از گذشته همراه آن‌هاست به یک خانواده سپرده می‌شوند و ممکن است رفتارهای مخرب داشته باشند. این کودکان می‌توانند سرپرستان خود را به احساساتی عمیقا منفی دچار کنند. در بیشتر مواقع، این کارها به دلیل آنچه کودک احساس می‌کند انجام می‌شوند. بعد از سرپرستی گرفتن کودک این احساسات را درک و پردازش کنید و برای مواردی تمایز قائل شوید که از آسیبهای کودک ناشی شده است.
در صورت مواجهه با این مسائل، طبعا دچار احساس خشم خواهید شد، نباید خود را برای این احساس با بی‌رحمی قضاوت کنید. احساس خشم خود را شناسایی کنید، براساس آن رفتار نکنید و بدانید سرانجام از این احساسات عبور خواهید کرد. به خاطر داشته باشید، استفاده از شوخ‌طبعی به شما کمک می‌کند تا احساسات واکنشی خود را خنثی کنید و بتوانید درباره آن‌ها با والدین دیگر یا تراپیست‌ها صحبت کنید.
۴. انعطاف پذیری را در انجام نقش والدگری حفظ کنید
عامل بسیار مهمی که سرپرستان موفق کودکان بزرگ‌تر را از بقیه مجزا می‌کند توانایی درک نشانه‌های تمام شدن انرژی یا به اصطلاح «کم آوردن» یک والد توسط والد دیگر است. در چنین شرایطی، والد دوم نقش مراقبت را تا زمانی به عهده می‌گیرد که والد اول بهبود پیدا کند. وجود الگوی انعطاف‌پذیری در یک خانواده به طور چشمگیری احتمال موفقیت را بالا می‌برد، چرا که در غیر این صورت، هر دو والد در معرض ضربات احساسی قرار می‌گیرند و آن‌ها را به طور مشترک جذب می‌کنند. با این حال، اگر پدر یا مادری مجرد هستید هم می‌توانید با برقراری شرایط زیر به نتایج مشابهی دست پیدا کنید:
- یک شبکه پشتیبانی را با عضویت در گروه والدین سرپرست ایجاد کنید؛
- دوستانی بیابید که بتوانند به شما گوش دهند و فرجه‌های کوتاهی را از مسئولیت والدگری برای شما ایجاد کنند؛
- یک رابطه کاری با پرستاران نیمه وقت شکل دهید که بتوانند فرجه‌های رسمی را از مسئولیت والدگری برای شما فراهم کنند.
۵. نسبت به خانواده دیدگاه سیستمی داشته باشید و آن را به دیگران نیز منتقل کنید
خانواده‌هایی که در موقعیت‌های مختلف به یک عضو خود برچسب «آدم خوب» و به عضو دیگر برچسب «آدم بدذات» می‌زنند می‌توانند بعضی از اعضای خانواده را قربانی دیگران کنند. اما اگر خانواده را به شکل یک سیستم نگاه کنید ـ سیستمی که بین تمام اعضای آن ارتباطات به هم پیوسته وجود دارد ـ دلایل رفتارها، مشکلات خواهر و برادری و تعامل خودتان و دیگر اعضا را عمیق‌تر بررسی می‌کنید. در این شرایط، تاثیر هر عضو را بر دیگران مشاهده می‌کنید و تمامی منابع را برای مقابله با مشکلات ناشی از کودک سازگار شده جدیدی در خانواده بسیج می‌کنید.
مقاله مرتبط: ۹ قدم برای تبدیل شدن به پدر و مادر نمونه برای فرزندان
۶. مسئولیت نقش والدگری خود را به عهده بگیرید
در زمان درست، به سرعت از موضع پدر یا مادری آزمایشی به نقش والدی کاملا مسئول منتقل شوید و تفاوت‌ها و تاریخچه متفاوت کودک سازگار شده را به خانواده خود وارد کنید. آسایش شما در والدگری کمکتان می‌کند با موقعیت‌های غیر معمولی یا بی‌نظمی‌ها مقابله کنید و مسئولیت والدگری خود را تمام و کمال قبول کنید. درست مانند والدین نوزادی که در ابتدا سعی می‌کنند شبیه پدر یا مادر عمل کنند و بعد واقعا به شکل والد درمی‌آیند، والدینی که سرپرستی کودکی را به عهده می‌گیرند نیز به همین صورت عمل می‌کنند.
توجه داشته باشید، قبول مسئولیت والدگری به معنای غلبه و سلطه بر فرزندانتان نیست، بلکه بیشتر به معنای در دست گرفتن ابتکار عمل در روابط خانوادگی، تنظیم محدودیت‌ها و مقررات، برآورده کردن نیازهای کودک، تغذیه او و ساختن زمینه‌ای مناسب برای ایجاد صمیمیت و ارتباطی امن و مطمئن است.
۷. بر ایجاد یک رابطه فوری با کودک اصرار داشته باشید
کسانی که سرپرستی کودک بزرگ‌تری را به عهده می‌گیرند خوب می‌دانند زمان محدودی برای تغییر موارد پیرامون کودک دارند. آن‌ها فرصت زیادی ندارند تا عقب بایستند و برای ایجاد خود به خودی رابطه با کودک صبر کنند. فعالانه عمل کنید و همان کاری را انجام دهید که پدر و مادر نوزاد یا کودکی نوپا انجام می‌دهند؛ کنترل امور را در دست بگیرید، تلاش کنید تا رفتارها را پیش‌بینی کنید و میزان قابل قبولی عشق، تقویت مثبت و محبت فیزیکی را فراهم کنید.
هدایت رابطه را به عهده بگیرید و با عقب‌نشینی یا پس زدن کودک تسلیم نشوید. ممکن است در مواقعی حتی حس کنید مزاحم هستید، اما مزاحمی مراقب و دلسوز! بکوشید زمان از دست رفته را جبران کنید و تماس‌ها و ارتباطات لازم را همانند والدین یک نوزاد ایجاد کنید.
۸. مراقبت از خود را تمرین کنید و شوخ طبعی را از یاد نبرید
اگر به دنبال کسب مهارت در یک زندگی متعادل هستید، باید حتما استراتژی‌های مراقبت از خود و شوخ‌طبعی را به وظایفتان اضافه کنید، چرا که این عوامل به شما کمک می‌کند تا الگوی سالمی برقرار کنید و خودتان را فدای وظایف والدگری نکنید. ریختن برنامه‌های روزانه جالب عصرگاهی و گاها گذراندن تفریحات آخر هفته در بیرون از خانه باعث می‌شود چشم‌اندازتان را تغییر دهید، خودتان را جمع و جور کنید و با انرژی بازیافته‌ای به خانواده خود بازگردید.
۹. بر ساختن سیستم باز خانوادگی کار کنید
وقتی تصمیم به سرپرستی گرفتن کودک با نیازهای خاص را دارید، باید نسبت به کمک گرفتن از منابع متعددی مانند والدین دیگر، معلمان، روان‌درمانگران، مددکاران اجتماعی و افراد دیگر ذهنی باز و پذیرا داشته باشید. کمک گرفتن از اشخاص خارج از خانواده را فرصت بدانید و آن را تهدید قلمداد نکنید.
