آیا بالا آوردن شیر از بینی در نوزادان طبیعی است؟

در جایگاه مادر می­دانید که بزرگ کردن نوزاد کار آسانی نیست. بعد از تولد فرزندتان و به‌مرور با مشکلاتی که نوزاد ممکن است با آن درگیر باشد روبه‌رو خواهید شد. با گذشت زمان نوع گریه‌های او متفاوت می‌شود، رنگ مدفوعش تغییر می‌کند و حتی ممکن است گاهی استفراغ کند. قبل از آنکه به هریک از چالش‌های قبلی عادت کنید، مشکل جدیدی مانند بالا آوردن شیر از بینی از راه می‌رسد و شما را نگران سلامت فرزندتان می‌کند. نوزادان به‌طور طبیعی بعد از هر بار آروغ زدن مقداری شیر بالا می‌آورند. اما گاهی ممکن است نوزاد ازطریق بینی استفراغ کند و شیری که خورده برگرداند.

آیا بالا آوردن شیر از بینی مشکل مهمی است؟ در این مقاله کودکت، به این سؤال و نگرانی مادران پاسخ داده شده است.

آیا بالا آوردن شیر از بینی در نوزادن امری طبیعی است؟

برای نوزاد تازه متولدشده طبیعی است که بعد از تغذیه مقداری از شیر را به‌علت رفلاکس برگرداند. اغلب نوزادان تازه متولد شده هنوز یاد نگرفته‌اند به‌درستی غذا بخورند. آن‌ها همراه با شیر مقداری حباب هوا را نیز می‌بلعند. بنابراین وقتی آروغ نوزاد را می‌گیرید مقداری شیر نیز برگشت داده می‌شود. تا وقتی استفراغ به‌علت رفلاکس رخ می‌دهد، نوزاد کنترلی روی سرعت آن و اینکه از چه طریقی اتفاق می‌افتد نخواهد داشت. گلو و بینی از داخل، جایی نزدیک به سقف، با دهان مرتبط‌اند، بنابراین هر بار که استفراغ با سرعت اتفاق می‌افتد، محتویات آن ازطریق راه‌های ارتباطی وارد بینی و از آن خارج می‌شود.

تفاوت بین بالا آوردن شیر از بینی و استفراغ در چیست؟

در بسیاری اوقات نوزادان ازطریق بینی استفراغ می‌کنند. در این وضعیت، سؤالی که ذهن پدر و مادرها را درگیر می­کند این است که آیا نوزاد استفراغ کرده یا فقط شیر را برگردانده است؟ قاعده اصلی در این مورد این است که به وضعیت نوزاد توجه کنید. استفراغ بیرون ریختن غذا همراه با فشار و اجبار است. در استفراغ عضلات معده درگیر می‌شوند و غذا را با قدرت و فشار زیاد به بیرون می‌فرستند. چنین وضعیتی باعث آزار و رنجش نوزاد می‌شود و او را به گریه می‌اندازد. اما از آن طرف، بالا آوردن شیر عملی غیر­ارادی است و به‌طور خودکار اتفاق می‌افتد. نوزاد بعد از هر بار بالا آوردن شیر احساس راحتی می‌کند و حتی ممکن است بعدازآن به‌راحتی به خواب رود.

دلیل بالا آوردن شیر ازطریق بینی چیست؟

علت اصلی برگرداندن شیر وجود شیر اضافی است. اما دلایل دیگری هم ممکن است باعث رفلاکس در نوزادان شود.

1. وجود عوامل مختلف حواس‌پرتی

تغذیه نامناسب یکی از دلایل اصلی بالا آوردن شیر در نوزادان محسوب می­شود. هنگامی که در محیطی شلوغ و پرسروصدا به نوزاد شیر می­دهید، توجه او از خوردن شیر به چیز دیگری جلب می‌شود. درنتیجه در خوردن شیر زیاده‌روی می‌کند و ممکن است دچار خفگی شود. در این حالت شیر اضافی به‌طور ناگهانی ازطریق بینی خارج می‌شود.

2. بلعیدن هوا همراه با شیر

یکی از دلایل شایع برای خارج شدن شیر از بینی نوزاد بلعیدن حباب‌های هوا حین شیر خوردن است. گاهی نوزاد به‌علت گرسنگی زیاد با عجله شروع به خوردن شیر می‌کند و همراه با آن مقداری هوا نیز بلعیده می‌شود. بعد از مدتی، با خروج هوای بلعیده‌شده، مقداری شیر هم ازطریق بینی یا دهان نوزاد بیرون می‌آید.

3. بالا آوردن شیر همراه با سرفه و عطسه

نوزدان به‌ندرت روی قسمت‌های مختلف بدن و فعالیت‌های غیرارادی خود کنترل دارند. هنگامی که نوزاد ازطریق گلو و به‌طور ناگهانی استفراغ می‌کند، هم‌زمان دچار سکسکه، سرفه یا حتی عطسه می‌شود. این عکس‌العمل‌ها موجب باز شدن حفره‌های بینی می‌شود. درنتیجه نوزاد ازطریق بینی استفراغ می‌کند.

4. شل بودن دریچه معده

در دستگاه گوارش بین مری و معده دریچه‌ای وجود دارد که بعد از خوردن غذا مانع برگشت محتویات معده به مری می‌شود. این دریچه در نوزادان آن‌قدر که باید رشد نکرده است و نمی‌تواند مانع برگشت شیر شود. بنابراین هنگامی که نوزاد بیش از حد معمول شیر می‌خورد، شیر اضافی به‌آسانی از این دریچه وارد مری و سپس ازطریق بینی خارج می‌شود.

بالا آوردن شیر چه اثراتی بر نوزاد دارد؟

در بسیاری اوقات، مقدار شیری که نوزاد برمی‌گرداند کم است. درنتیجه حتی اگر استفراغ ازطریق بینی رخ دهد و نوزاد فقط شیر مادر یا شیرخشکی که خورده بالا بیاورد، دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. اما اگر مقدار شیری که نوزاد برمی‌گرداند بیشتر از حد معمول باشد، احتمال اینکه نوزاد دچار سوء­تغذیه شود و به‌خوبی وزن نگیرد وجود دارد.

توصیه‌هایی وجود دارد که با به کار بستن آن‌ها می‌توانید به‌راحتی از تعداد دفعاتی که فرزندتان استفراغ می‌کند کم کنید.

1. به وضعیت خواب نوزاد توجه کنید

برخی اوقات بالا آوردن شیر می‌تواند موجب خفگی نوزاد شود. این احتمال درصورتی‌که نوزاد را به پشت بخوابانید کمتر می‌شود و دفعات استفراغ غیرارادی کاهش می‌یابد.

2. از پوشاندن لباس تنگ به نوزاد خودداری کنید

پوشاندن لباس تنگ به نوزاد یا پوشک کردن او بلافاصله بعد از شیر دادن فشار زیادی به شکم نوزاد وارد می‌کند و می‌تواند موجب استفراغ شود. بنابراین بلافاصله پس از تغذیه نوزاد با شیر، لباس تنگ به او نپوشانید. بهتر است در چنین مواقعی نوزاد را در پتو یا پارچه نرمی بپیچانید.

3. آروغ نوزاد را بگیرید

نوزادان در ماه‌های اول تولد قادر به کنترل عضلات موردنیاز برای آروغ زدن نیستند و نمی­‌توانند بعد از شیر خوردن بادگلو بزنند. درصورتی‌که آروغ نوزاد را بعد از هر بار تغذیه با شیر بگیرید، احتمال بالا آورن شیر و استفراغ را کاهش خواهید داد.

4. نوزاد را در حالت عمود نگه دارید

هنگام شیر دادن به نوزاد یا پس‌ازآن، او را در حالت ایستاده و عمود نگه دارید. در این وضعیت شیر به‌راحتی وارد معده کودک می‌شود و احتمال استفراغ و برگرداندن آن کاهش می‌یابد.

5. محیطی عاری از عوامل حواس‌پرتی برای نوزاد فراهم کنید

در محیطی عاری از هرگونه سروصدا و فعالیتی که موجب حواس‌پرتی نوزاد شود به او شیر دهید. این کار کمک می‌کند تا نوزاد به دور از هرگونه عجله و به اندازه موردنیاز شیر بخورد.

6. به‌موقع به نوزاد غذا دهید

به تأخیر انداختن وعده‌های غذایی نوزاد باعث می‌شود او درحالی‌که گرسنه است با عجله شروع به قورت دادن شیر کند که می‌تواند موجب استفراغ شود.

7. بیش از حد به نوزاد غذا ندهید

وقتی نوزاد سیر شده است و تمایلی به خوردن ندارد، او را مجبور به خوردن شیر یا غذا نکنید.

8. از شیشه شیر مناسب استفاده کنید

اگر نوزاد با شیشه شیر تغذیه می‌شود، از شیشه شیری استفاده کنید که سوراخ‌ کوچکی داشته باشد. سوراخ بزرگ شیشه شیر باعث می‌شود نوزاد بیشتر از حد نیاز شیر بخورد. همین موضوع منجر به استفراغ در نوزاد می‌شود.

چه زمانی روند استفراغ در نوزاد متوقف می‌شود؟

پس از دو سالگی و زمانی که نوزاد یاد می‌گیرد به‌درستی بنشیند، از تعداد دفعات بالا آوردن شیر کاسته می‌شود.

بالا آوردن شیر از بینی در نوزادان مسئله جدی و مهمی نیست، اما درصورتی‌که همراه با استفراغ هریک از علائم زیر را مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید:

• اگر کودک حتی پس از رسیدن به یک سالگی هم استفراغ می‌کند.
• اگر کودک هنگام استفراغ دچار خفگی یا سرفه می‌شود.
• اگر بالا آوردن ازطریق بینی به‌طور منظم تکرار می‌شود.
• اگر رنگ استفراغ غیرعادی یا حاوی خون است.
• اگر کودک به دفعات زیاد دچار استفراغ می‌شود و به‌خوبی وزن نمی‌گیرد.
• اگر کودک به‌درستی قادر به مکیدن شیر یا قورت دادن آن نیست.
• اگر نوزاد بعد از هر بار بالا آوردن شیر گریه می‌کند.

دیدن نوزادی که شیر و غذایی که خورده بالا می‌آورد سخت و آزاردهنده است. اما بااین‌حال هیچ دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. چراکه این وضعیت در بیشتر اوقات با گذشت زمان از بین می‌رود.

با گرفتن آروغ نوزاد بعد از هر بار شیر خوردن و به کار بستن توصیه‌های گفته‌شده در این مقاله، از دفعات بالا آوردن شیر از بینی کاسته می‌شود. به‌زودی فرزندتان قادرخواهد بود غذا را در معده خود حفظ کند و مانند هر کودک سالمی رشد کند و بزرگ شود.