اگر پریودتان به تاخیر بیفتد، اولین فکری که به ذهن شما میرسد این است: آیا من باردار هستم؟ اما عقب افتادن یک دوره پریود همیشه به معنای بارداری نیست. در ادامه، با مواردی که ممکن است موجب تاخیر در پریود شما شود آشنا خواهید شد.
دکتر وندی گودال مک دونالد، مشاور در زمینه سلامت زنان در شیکاگو، میگوید:
هر خانمی که دچار تاخیر در پریود میشود فکر میکند باردار است و میخواهد تست خون انجام دهد. اما من تستی برای خودتان معرفی میکنم. هر تاخیری در پریود به معنای بارداری نیست. اگر منتظر بارداری هستید، دانستن این موضوع میتواند کمی ناامیدکننده باشد.
پیش از اینکه به داروخانه بروید تا تست بارداری بخرید، با دیگر دلایل تاخیر در پریود آشنا شوید. این عوامل و شرایط خارجی دلایل مشترکی برای تاخیر در یک دوره پریود است.
۱. قرص های ضد بارداری اولین عامل تاخیر در پریود
ممکن است فکر کنید قرص ضد بارداری موجب منظم شدن پریود شما میشود، اما زنانی که از این قرصها استفاده میکنند پریود را در یک دوره معمول ۲۸ روزه تجربه نمیکنند، چرا که داروهای ضد بارداری زمان بین دورهها را افزایش میدهند. دکتر جرج پاتوناکیس، متخصص باروری در فلوریدا، میگوید:
هنگامی که شما قرصهای فعال را بیش از ۲۱ روز مصرف میکنید، بافت رحم شما ثابت باقی میماند. وقتی مصرف قرصهای غیر فعال را شروع میکنید، سطح هورمونها کاهش مییابد و پریود میشوید. اما این پریود همانند عادت ماهیانه زنانی نیست که از قرصهای ضد بارداری استفاده نمیکنند. چون این پریود توسط دارو و نه فرآیندهای طبیعی ایجاد میشود. از این رو، احتمالا شما یک خونریزی معمولی را تجربه نمیکنید.
سایر انواع روشهای ضد بارداری مانند دستگاههای داخل رحمی (IUD) یا آمپولهای ضد بارداری (Depo-Provera) میتوانند موجب بی نظمی یا تاخیر در دورههای پریود شوند. دکتر پاتوناکیس هشدار میدهد، هیچ روش پیشگیری از بارداری صد در صد مؤثر نیست. بنابراین، اگر شما چند روز پس از پایان مصرف قرصهای فعال پریود نشدید، باید تست بارداری انجام دهید.
۲. سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
طی یک دوره پریود به طور معمول، هر تخمدان تقریبا پنج فولیکول ایجاد میکند. این فولیکولها، برای تبدیل شدن به فولیکول غالب که به عنوان تخمک بالغ تخمک گذاری آزاد میشود، با هم رقابت میکنند. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک اغلب دارای فولیکولهای اضافی هستند که باعث میشود این روند طولانیتر از معمول باشد. اگر تخمکی آزاد نشود، پریودی هم اتفاق نمیافتد.
از دیگر علائم کیست تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک افزایش وزن و افزایش سطح تستوسترون همانند هورمون اندروژن است که میتواند باعث رشد موهای ضخیم بر صورت و سینهها شود. اما حتی بدون این علائم نیز نمیتوانید منکر سندرم تخمدان پلی کیستیک شوید. انوجا ویاس، متخصص زنان و زایمان، میگوید: «زنانی هستند که اضافه وزن و موهای زائد ندارند، اما پریودهایشان نامنظم است و سونوگرافی نشان میدهد فولیکولهای بیش از انداره دارند.»
۳. استرس
میزان تأثیرگذاری استرس بر سیکل قاعدگی در افراد مختلف متفاوت است، زیرا استرس اثرات متفاوتی بر بدن زنان دارد.
دکتر مک دونالد بیان میکند، استرس از نظر روانی میتواند بر دوره قاعدگی تأثیرگذار باشد، چون آنچه به عنوان عامل استرس زا در نظر گرفته میشود در هر زنی متفاوت است. سفر یا سر و کار داشتن با یک موقعیت کاری دشوار ممکن است قاعدگی شخصی را تا یک هفته به تاخیر بیندازد یا حتی سبب پریود زودتر از موعد او شود، اما بر دیگری تأثیری نداشته باشد.
استرس میتواند با عملکرد هیپوتالاموس تداخل ایجاد کند و اثرات جانبی به همراه داشته باشد. دکتر ویاس توضیح میدهد، اضطراب احساسی بر ناحیهای از مغز که غده هیپوفیز را کنترل میکند تأثیر میگذارد و غده هیپوفیز هورمونها را تنظیم و تخمدانها را تحریک میکند.
۴. نوسان وزن
کاهش وزن زیاد بیش از افزایش وزن موجب تاخیر در قاعدگی میشود. اگرچه افزایش وزن بدن، وقتی با سایر شرایط مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک مرتبط باشد، میتواند اثرات مشابهی داشته باشد. دکتر مک دونالد میگوید: «شاخص توده بدنی (BMI) کمتر از ۲۰ حالت گرسنگی در مغز ایجاد میکند. به همین دلیل است که برخی ورزشکاران لاغر پریود نمیشوند. کمبود وزن ممکن است محیطی ضد باروری ایجاد کند.»
دکتر ویاس اضافه میکند، کاهش وزن شدید و بی اشتهایی میتواند تولید هورمونهای هیپوتالاموس، هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینیزه کننده (LH) را متوقف کند که تنظیم تخمدانها را به عهده دارند.
بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است نسبت به وزن خود حساس باشند. دکتر مک دونالد توضیح میدهد: «تنها ده درصد کاهش وزن میتواند موجب منظم شدن دوره پریود و ده درصد اضافه وزن میتواند باعث تاخیر در پریود شود.»
۵. یائسگی
دکتر ویاس مطرح میکند: «میانگین سن یائسگی زنان آمریکایی ۵۱ سال است، اما بسیاری از زنان، از اواخر دهه چهل زندگی، پریودهای نامنظمی را تجربه میکنند. ممکن است به جای ۲۸ روز استاندارد بین دورههای پریود، پریود آنها ۳۶ یا ۴۸ روزه باشد.»
او اضافه میکند: «اگر سن شما کمتر از ۴۵ سال است و پریودتان کاملا متوقف شده است، ممکن است در مراحل اولیه یائسگی باشید یا نارسایی زودرس تخمدان را تجربه میکنید.»
۶. غده هیپوفیز
اگرچه این مورد نادر است، اما گاهی اوقات بیماری پرولاکتینوما سبب میشود غده هیپوفیز مقدار بیش از حد پرولاکتین ترشح کند. این هورمون، که پیام تولید شیر مادر را میفرستد، یکی از دلایل تاخیر در پریود است. دکتر ویاس میگوید: «زنانی که سردرد، تاری دید و ترشح از سینه در زمانهایی غیر شیردهی را تجربه میکنند و همچنین در دورههایی پریود نمیشوند بهتر است برای بررسی این علائم به پزشک مراجعه کنند.»
۷. دیابت و بیماری تیروئید
جی ام. برمن، استاد زنان و زایمان دانشگاه ایالتی وین و رئیس بخش زنان و زایمان بیمارستان هارپر هتزل دیترویت، توضیح میدهد:
عواملی مانند بیماری دیابت و تیروئید نیز میتواند موجب تاخیر و بی نظمی در سیکل پریود شوند. بسیاری از زنان به دلایل مختلفی ممکن است تخمک گذاری نداشته باشند و بی نظمی عادت ماهیانه را تجربه کنند. بسته به تاریخچه پزشکی هر زنی، ممکن است به آزمایشهای بیشتری برای تعیین علت بی نظمی قاعدگی او نیاز باشد.
در نهایت، مهم است به این موضوع توجه داشته باشید که خونریزی واژینال، بعد از یک دوره تاخیر، ممکن است همانند خونریزیهای ماهیانه پیشین نباشد. اگر درد و خونریزی شدیدی را، پس از یک دوره پریود نشدن یا مثبت بودن آزمایش حاملگی، تجربه کردید، بهتر است برای بررسیهای بیشتر به پزشک مراجعه کنید. خونریزی لزوما همیشه نشانه عادت ماهیانه نیست، مخصوصا در موقعیتی که مشکلی وجود دارد.