زمانی که از رشد کودکان صحبت می‌کنیم، در واقع قصد ما صحبت از نقاط عطف رشد کودک است. نقاط عطف رشد، توانایی و مهارتی است که اکثر کودکان در سن خاصی آن را به دست می‌آورند. نقاط عطف رشد شامل مهارت‌های فیزیکی، شناختی، احساسی، ارتباطی و فیزیکی مانند؛ راه رفتن، ابراز احساسات، تشخیص صدا‌های آشنا و صحبت کردن خواهد شد.
دلیل اهمیت نقاط عطف رشد کودک چیست؟
کودکان در سنین ۹ تا ۱۲ ماهگی شروع به کسب نقاط عطف رشد فیزیکی مانند ایستادن و راه رفتن می‌کنند. البته سن رسیدن به نقاط عطف رشد در هر کودک با کودک دیگر فرق می‌کند. به همین دلیل ممکن است بعضی از والدین نگران تاخیر کودکشان در رسیدن به این نقاط باشند. به عنوان مثال اگر کودک تا ۱۸ ماهگی نتواند راه برود، والدین او باید به متخصص اطفال مراجعه کنند. شما هم به عنوان پدر و مادر از نقاط عطف رشد کودک فهرستی تهیه کنید. این فهرست به شما نشان می‌دهد که یک کودک به طور معمول در هر سن، موفق به کسب چه مهارت‌هایی خواهد شد. البته تفاوت‌هایی هم وجود دارد. بعضی از کودکان در سن نه تا ده ماهگی موفق به راه رفتن می‌شوند. راه رفتن عده‌ای دیگر از کودکان ممکن است تا سن ۱۴ تا ۱۵ ماهگی هم طول بکشد. با توجه به نقاط عطف رشد متفاوت، پزشکان، معلمان و والدین بهتر می‌توانند مراحل رشد کودک و علت عدم رشد و تاخیر در رسیدن به نقاط عطف رشد را تشخیص دهند.
طبقه‌بندی نقاط عطف رشد کودک
- نقاط عطف فیزیکی کودک شامل مهارت‌های حرکتی درشت و ظریف می‌شود. مهارت‌های حرکتی درشت شامل نشستن، ایستادن، خزیدن و راه رفتن است. مهارت‌های حرکتی ظریف مانند گرفتن یک قاشق، نگاه‌داشتن یک مداد رنگی، کشیدن اشکال و برداشتن اشیای کوچک می‌شود.
- نقاط عطف شناختی شامل توانایی فکر کردن کودک، یادگیری و حل مشکلات خواهد بود. یادگیری مربوط به نحوه‌ی پاسخ به حالات چهره و یادگیری حروف الفبا در دوران پیش از دبستان از نقاط عطف شناختی است.
- نقاط عطف اجتماعی و عاطفی به کودکان کمک می‌کند تا درک درستی از عواطف و احساسات دیگران داشته باشند. این نقاط عطف شامل یادگیری نحوه‌ی بازی و ارتباط با دیگران می‌شود.
- نقاط عطف ارتباطی شامل ارتباطات غیر کلامی و زبان می‌شود. کودکان در یک سالگی موفق به ادای چند کلمه خواهند شد. کودکان در پنج سالگی مهارت یادگیری اصول اولیه‌ی دستور زبان را کسب می‌کنند.
زمان‌های مختلف رسیدن کودکان به نقاط عطف رشد
مقاله مرتبط: با مراحل رشد زبان در کودک چه قدر آشنا هستید؟
از آنجایی که اکثر این نقاط عطف در سن خاصی ظهور و بروز پیدا می‌کند، یک پیشنهاد مهم برای والدین وجود دارد. والدین و مراقبان باید به یاد داشته باشند که هر کودکی منحصر به فرد است. همه‌ی کودکان در یک زمان مشخص به این نقاط عطف نمی‌رسد. بعضی از کودکان ممکن است نسبت به همسالان خود خیلی زود‌تر به نقاط عطفی مانند نحوه‌ی راه رفتن یا صحبت کردن برسند. اما برخی از کودکان دیگر ممکن است دیر‌تر به نقاط عطف رشدی برسد. این مسئله به علت تفاوت‌های فردی کودکان است. هر یک از این مهارت‌ها پله‌ای برای رشد مهارت‌های دیگری است. مثلا کودک، مهارت راه رفتن را بعد از مهارت‌هایی مانند نشستن و خزیدن کودک کسب می‌کند. اگر کودکی در سن ۱۱ ماهگی شروع به راه رفتن می‌کند و کودک دیگری تا سن ۱۲ ماهگی هنوز راه نرفته، به این معنی نیست که در رسیدن به نقاط عطف رشد تاخیر داشته است. اگر کودک به سن ۱۵ ماهگی رسیده است و هنوز نمی‌تواند راه برود، بهتر است والدین با یک دکتر یا یک متخصص رشد صحبت کنید.
با درک نقاط عطف رشد کودک متخصصان، والدین و مراقبان می‌توانند به ارزیابی دقیق‌تری نسبت به رشد کودک دست پیدا کنند. با تشخیص مشکلات بالقوه، درمان‌های اولیه به نتایج بهتری منجر خواهد شد و می‌توانی به راحتی به رشد بهتر کودکت کمک کنی.
