فشار خون در بارداری، با احتمال بیشتری، فرد را در معرض عوارض بارداری قرار می‌دهد. مادران بارداری که فشار خون دارند، هنگام تولد نوزاد، با مشکلات بیشتری مواجه می‌شوند. با تغییراتی در شیوه زندگی می‌توان زندگی بهتر و سالم‌تری داشت. برای آگاهی از بایدها و نبایدهای فشار خون در بارداری، با این مقاله کودکت همراه باشید.
سطح فشارخون طبیعی چقدر است؟
محدوده فشار خون زمانی طبیعی است که فشار سیستولی بین ۹۰ تا ۱۲۰ و فشار دیاستولی بین ۶۰ تا ۸۰ باشد. قرائت فشار خون به واحد میلی‌متر جیوه بیان می‌شود. اگر فشار خون در محدوده طبیعی باشد، هیچ مداخله پزشکی لازم نیست.
فشار خون در بارداری تغییر می‌کند. برای یک زن، میزان طبیعی فشار خون در بارداری باید بین ۱۱۰/۷۰ تا ۱۲۰/۸۰ باشد. اگر فشارتان بالا رود و به ۱۲۱/۸۰ برسد، به احتمال زیاد، با فشار خون بالا و اگر این مقدار زیر ۹۰/۵۰ باشد، ممکن است با فشار خون پایین مواجه شوید.
در دوران بارداری، بررسی سطح فشار خون ضروری است. تعیین سطح فشار خون می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات بالقوه‌ای باشد که ممکن است در دوران بارداری رخ دهد، زیرا افزایش شدید فشار خون ممکن است به مادر و فرزند آسیب برساند. بسیاری از زنان باردار افزایش فشاری را تجربه نمی‌کنند؛ جالب است بدانید تنها هشت درصد زنان در دوران بارداری، به جای فشار خون پایین که کاملا طبیعی است، فشار خون بالا را تجربه می‌کنند. البته در اغلب موارد، افزایش فشار خون خفیفی مشاهده می‌شود.
فشار خون در دوران باردرای چگونه اندازه گیری می شود؟
فشار خون با اندازه‌گیری تعداد سیستولیک (بالا) و دیاستولیک (پایین) اندازه‌گیری می‌شود. فشار ناشی از خونی را که در شریان‌های شما جریان می‌یابد و در اثر آن، ماهیچه‌های قلب منقبض می‌شود و قلب به‌طور فعال می‌تپد فشار سیستولیک (عدد بالا) می‌نامند. وقتی قلب در استراحت بین دو ضربان به سر می‌برد، فشار خون را فشار دیاستولی (عدد پایین) می‌گویند. خواندن عادی یک شماره بالا بین ۹۰ تا ۱۲۰ و یک شماره پایین بین ۶۰ تا ۸۰ را نشان می‌دهد.
دکتر برای اندازه‌گیری فشار خون از یک مانیتور کوچک استفاده می‌کند. سعی کنید از لباس بدون آستین استفاده کنید و از پوشیدن لباس تنگ خودداری کنید، دکتر کاف را به دور بازوی شما می‌بندد و شروع به پمپاژ هوا می‌کند، این کار باعث سفتی کاف می‌شود و سپس هوا در آن آزاد می‌شود. این کاف به مانیتور وصل می‌شود و فشار خون را محاسبه می‌کند. برای مثال، خواندن فشار خون به صورت ۱۱۰ (تعداد سیستولی)، ۷۰ (تعداد دیستولی) است.
چرا باید در دوران بارداری فشار خون اندازه گیری شود؟
اندازه‌گیری فشار خون در بارداری، برای پیشگیری از عوارض و خطراتی که مادر و فرزند را تهدید می‌کند، باید به صورت مداوم انجام شود. افزایش خفیف فشار خون در بسیاری از مادران باردار مشاهده می‌شود که برای جنین و مادر بی‌خطر است.
به طور کلی، فشار خون در اوایل دوره بارداری کمی کاهش می‌یابد، ولی در سه ماهه سوم به حالت قبل بازمی‌گردد. با این حال، فشار خون بالا مشکلات بزرگ‌تری در دوران بارداری ایجاد می‌کند. در خانم‌های بارداری که فشار خون بالایی دارند، خطر بیماری‌های پزشکی مانند دیابت یا بیماری‌های مرتبط با کلیه بیشتر است.
چرا فشار خون در بارداری تغییر می کند؟
فشار خون در دوره بارداری به علت تغییرات قلبی عروقی تغییر می‌کند. بارداری باعث می‌شود حجم خون به میزان چهل تا پنجاه درصد افزایش یابد. این افزایش باعث بالا رفتن تعداد ضربان قلب، حجم ضربه‌ای و برون‌دهی قلبی می‌شود.
نظارت دائم بر فشار خون در بارداری ضروری است. در دوران بارداری، وقتی به پزشک مراجعه می‌کنید، پزشک فشار خون شما را بررسی می‌کند، با این حال، به علت تغییرات فشار خون در بارداری، بهتر است در خانه هم آن را بررسی کنید.
فشار خون پایین چیست و چه علائمی دارد؟
فشار خون پایین وقتی رخ می‌دهد که عدد فشار خون بین ۶۰ تا ۹۰ و کمتر از آن باشد. این وضعیت هم ممکن است خطرناک باشد، زیرا باعث توقف خون اکسید شده در بدن و قلب می‌شود. برخی از دلایل فشار خون پایین عبارت‌اند از:
- بیماری‌های قلبی
بیماری‌های قلبی مانند اختلال عملکرد دریچه‌های قلب، ضربان قلب پایین، نارسایی قلبی و حمله قلبی ممکن است باعث فشار خون پایین شود.
- کم شدن آب بدن
مقدار نامناسب آب در بدن ممکن است باعث فشار خون پایین شود.
- بارداری
در دوران بارداری، افزایش نیاز به خون در بدن منجر به گسترش سریع سیستم گردش خون می‌شود که کاهش فشار خون را با خود به همراه دارد.
- از دست دادن خون
جراحاتی که سبب خونریزی بیش از حد یا خونریزی داخلی می‌شود ممکن است به فشار خون پایین منجر شود.
- عفونت شدید (سپتی سمی)
در اثر نفوذ عفونت به جریان خون، سپتی سمی یا همان گندخونی رخ می‌دهد. این امر منجر به شوک سپتیک می‌شود که با افت فشار خون مداوم همراه است.
- آنافیلاکسی
آنافیلاکسی واکنش آلرژیک به سم حشرات، داروها، غذاها و لاتکس (لاستیک خام) است. آنافیلاکسی ممکن است منجر به فشار خون پایین شود.
- سوءتغذیه
کمبود فولیک اسید و ویتامین B12 باعث کمبود گلبول‌های قرمز می‌شود که کم‌خونی و کاهش فشار خون را با خود به همراه دارد.
- مشکلات غدد درون‌‌ریز
قند خون پایین، مشکلات تیروئید، دیابت و نارسایی بالای آدرنال (غدد فوق کلیوی) ممکن است منجر به فشار خون پایین شود.
- داروهای خاص
داروهای آلفا بلاکر، قرص‌های آب، ضدافسردگی‌ها، بتا بلوکرها و داروهای بیماری پارکینسون از جمله داروهایی هستند که ممکن است سبب کاهش فشار خون شوند.
عوارض ناشی از فشار خون بالا در بارداری چیست؟
بعضی زنان ممکن است فشار خون بالا یا پره اکلامپسی را در دوران حاملگی تجربه کنند. از جمله خطراتی که ممکن است آن‌ها را تهدید کند عبارت‌اند از:
- با افزایش فشار خون در حاملگی، جریان ارسال خون به جفت کاهش می‌یابد و باعث کاهش اکسیژن و مواد مغذی دریافتی جنین می‌شود. این کاهش بر رشد کودک تأثیر می‌گذارد و خطر ابتلا به کم‌وزنی نوزاد هنگام زایمان را افزایش می‌دهد؛
- در اثر بالا رفتن فشار خون در بارداری، ممکن است جدا شدن زودرس جفت از رحم مادر اتفاق بیفتد. بر اثر این اتفاق، اکسیژن کافی به جنین نمی‌رسد و موجب خونریزی در زنان باردار می‌شود؛
- افزایش خطر زایمان زودرس ممکن است منجر به عوارض تهدیدکننده حیات مادر باردار شود؛
- زنان مبتلا به پره اکلامپسی بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی هستند.
چگونه فشار خون بالا را در دوران بارداری کنترل کنید؟
فشار خون بالا را می‌توان در چند مرحله ساده کنترل کرد. در ادامه، چند شیوه از درمان‌های خانگی و راه‌های پیشگیری از فشار خون بالا ارائه شده است.
- پزشک معالج می‌تواند، در صورت تشخیص بالا بودن فشار خون، با تجویز دارو فشار خون را پایین بیاورد؛
- در صورتی که فشار خون بسیار بالا باشد، فرد باید در بیمارستان بستری شود و بعد از پایین آمدن فشار خون مرخص شود.
با این حال، برای بررسی فشار خون (BP)، به ارزیابی آزمایش ادرار و خون دو بار در هفته نیاز است.
درمان های خانگی برای کنترل فشار خون بالا در دوران بارداری چیست؟
- مصرف گیاهانی مانند پوست گیاه آرجونا، عصاره برگ زالزالک و زیتون به کاهش فشار خون بالا کمک می‌کند؛
- مصرف پنج فنجان کاکائوی داغ در روز در کنترل فشار خون بالا مؤثر است. کاکائو خاصیت ضد اکسیدانی و ضدالتهابی دارد؛
- مصرف منظم سیر باعث کاهش فشار خون می‌شود.
پیشگیری از فشار خون بالا چگونه است؟
- در مراحل ابتدایی حاملگی، از سطح فشار خون خود مطلع شوید؛
- مصرف نمک را در رژیم غذایی خود کنترل کنید و سعی کنید از جایگزینی به جای نمک استفاده کنید؛
- فعالیت‌های جسمانی مانند پیاده‌روی، شنا و شیوه‌های آرام‌سازی در یوگا نیز به کنترل فشار خون کمک می‌کند؛
- تغییراتی در رژیم غذایی خود ایجاد کنید. افزایش مصرف میوه‌ها، سبزی‌ها و محصولات لبنی با چربی کم و کاهش مصرف گوشت قرمز، شیرینی‌ها و نوشیدنی‌هایی که حاوی قند هستند به کنترل فشار خون کمک می‌کند؛
- به صورت منظم فشار خون خود را بررسی کنید؛
- از کشیدن سیگار و نوشیدن الکل خودداری کنید.
سخن پایانی
نگه داشتن فشار خون در سطح معین برای پیشگیری از عوارض احتمالی بسیار مهم است و به‌راحتی می‌توان آن را با ترکیبی از شیوه زندگی سالم و مصرف دارو انجام داد. باید فشار خون را در طول دوران بارداری به صورت دقیق بررسی کنید تا از سلامت مادر باردار مطمئن شوید.
