از جمله موارد نگرانی والدین از سلامت کودک در مورد زمین خوردن کودک است. هر زمان که فرزندتان به ناگاه از جاهایی مثل مبل، تخت خواب، صندلی بلند، کابینت یا جاهای بلند آشپزخانه به زمین افتاد، می‌بایست او را مورد بررسی کامل برای صدمات احتمالی قرار دهید. این موضوع زمانی از اهمیت ویژه برخوردار می‌شود که ضربه به سر یا پشت سر کودک وارد شود یا کمر به پایین سقوط کرده باشد و آسیب به سیستم عصبی کودک وارد شده باشد.
شما پس از زمین خوردن کودک باید مطمئن شوید که او زخم جدی ندارد، استخوانش نشکسته است و اجزای داخلی بدن او از قبیل سرش (نظیر شکستگی جمجمه یا آسیب داخل جمجمه) آسیب ندیده‌اند. زمین خوردن‌ها می‌توانند جدی باشند اما باید به یاد داشت که استخوان‌های کودکان نوپا نرم است و به راحتی استخوان‌های کودکان بزرگ‌تر دچار شکستگی نمی‌شود.
اگر کودکتان بعد از زمین خوردن سالم به نظر می‌رسد و رفتار طبیعی دارد، احتمال عدم آسیب جدی در اثر زمین خوردن زیاد است. در این شرایط بهتر است خدا را شکر کنید اما برای مدتی او را زیر نظر بگیرید. این نظارت به‌خصوص اگر به زمین خوردن کودک موجب سقوط روی سر شده باشد باید تا ۲۴ ساعت ادامه یابد.
رعایت جانب احتیاط: اگر از شدت زمین خوردن کودک نگران هستید و فکر می‌کنید که آسیب دیده است با اگر فرزندتان رفتارهای ناشی از گیجی از خود نشان می‌دهد، بهتر است برای بررسی‌های بیشتر او را نزد پزشک ببرید.
لازم نیست که پس از یک زمین خوردن، کودکتان را بیدار نگه‌داشته و از خوابیدن منع کنید. بااین‌حال اگر او بیدار باشد، بررسی رفتار او برای شما آسان‌تر خواهد شد.
چه زمانی نیاز است تا با اورژانس تماس بگیرید؟
بیشتر بخوانید: هفت مورد از نگرانی های والدین که باید رها شوند
زمین خوردن کودک می تواند موضوعی بسیار جدی باشد و اگر کودکتان یکی از شرایط زیر را تجربه کرد بهتر است هر چه سریع‌تر به اورژانس زنگ بزنید:
- از دست دادن هوشیاری: اگر کودکتان نفس نمی‌کشد از کسی بخواهید تا با اورژانس تماس بگیرد و در همین حین فرایند احیا قلب و عروق (CPR) را بر روی او انجام دهید. به یاد داشته باشید که فرایند (CPR) در نوزادان زیر ۱۲ ماه با کودکان بزرگ‌تر از این سن متفاوت است. اگر تنها هستید، فرایند CPR را به مدت ۲ دقیقه بر روی او اجرا گرده و سپس خودتان با اورژانس تماس بگیرید.
- خون‌ریزی که خودتان با فشار دادن قادر به متوقف کردن آن نیستید.
- تشنج.
- عدم پاسخگویی: اگر کودکتان نفس می‌کشد اما جواب نمی‌دهد، بعد از زمین خوردن بی‌هوش شده است یا بعد از این که به خواب رفت قادر به بیدار کردن او نبودید.
اگر پس از زمین خوردن کودک نشانه‌هایی از یکی از موارد زیر را در او مشاهده کردید، او را به‌سرعت به اتاق اورژانس ببرید یا با پزشک مشورت کنید:
- یک استخوان شکسته از قبیل بدشکلی آشکار نظیر مچ‌دستی که به‌صورت غیرطبیعی خم شده است یا دست و پایی که از موقعیت طبیعی خود خارج‌شده‌اند.
- آسیب احتمالی به جمجمه: تورم در منطقه‌ای از پوست سر به‌خصوص در کنار سر (بالا یا پشت گوش)، دیده شدن خون در سفیدی چشم یا خروج مایعی صورتی‌رنگ یا خون از بینی یا گوش‌های کودک.
- بروز حالتی ناگهانی: نظیر استفراغ ادامه‌دار یا خواب‌آلودگی بیش‌ازحد. بر اساس سن کودک مراقب راه رفتن، سردرد یا سرگیجه، ضعف یا سردرگمی با دیگر مشکلات مرتبط با حرف زدن، دید یا مهارت‌های حرکتی او باشید.
- آسیب احتمالی به مغز: نظیر تغییر اندازه مردمک یا حرکات غیرطبیعی چشم
- گریه و شیون طولانی‌مدت: که می‌تواند نشانی از آسیب داخلی احتمالی نظیر خون‌ریزی‌های شکمی باشد
عوارض ناشی از ضربه به سر یا پشت سر کودک
در مجموع نمی‌توان گفت تفاوتی میان نحوه مواجهه با ضربه به پشت سر کودک یا دیگر نواحی سر کودک در مباحث پزشکی وجود ندارد. یا حداقل می‌توان اینطور گفت که در مرحله پیش از تماس با اورژانس، از والدین خواسته می شود که به یک سری علایم مشخص توجه کنند. و در کل فرقی نمی‌کند که ضربه به پشت سر کوذک وارد شده یا پیشانی او. در مورد ضربه به سر کودک می‌توانید به این مقاله کودکت مراجعه کنید: «همه چیزهایی که باید درباره وارد شدن ضربه به سر کودک بدانید».
نحوه درمان تورم و برآمدگی بر روی سر کودک
متورم شدن سر در کودکان به‌خصوص آن‌هایی که به‌تازگی راه رفتن را آموخته‌اند، در زمین خوردن کودک بسیار رایج است. اگرچه برآمدگی و تورم سر می‌تواند ترسناک به نظر برسد اما لزوما به معنای آن نیست که کودکتان آسیب جدی دیده است. زمانی که سر متورم می‌شود، بسیاری از آن به بیرون خواهد بود زیرا جمجمه کودک شما درست در زیر پوستش قرار دارد.
بیشتر بخوانید: با ۵ راهکار مفید برای کاهش آسیب کودک هنگام ورزش آشنا شوید
برای درمان تورم سر، یک بسته یخ یا نخودفرنگی منجمد شده را در یک حوله نازک بپیچید و آن را به مدت یک ساعت در دوره‌های دو الی پنج دقیقه‌ای بر روی نقطه متورم شده قرار دهید. غذا دادن یا انجام فعالیت‌های سرگرم‌کننده با کودک کمک می‌کند که حواس او از ناراحتی سرمای یخ پرت شود.
اگر احساس می‌کنید که کودکتان از درد ناشی از این تورم در رنج است از پزشک بخواهید تا دوز مشخص از داروهای مسکن نظیر استامینوفن یا ایبوپروفن را برای او تجویز کند. هیچ‌گاه به فرزندتان آسپیرین ندهید زیرا این کار می‌تواند به شرایطی نادر اما بسیار جدی به نام سندروم ری منجر شود.
چگونگی جلوگیری از آسیب جدی ناشی از تورم سر
بروز ضربه‌ها و کبودی‌های کوچک را می‌توان به‌عنوان بخش اجتناب‌ناپذیر رشد مهارت‌های حرکتی و استقلال در نظر گرفت. تا زمانی که فرزند شما تحت نظر یک شخص بزرگ‌سال است و مکان بازی‌اش از پله‌های بدون نرده، گوشه‌های تیز و دیگر فجایع به دور است، بسیاری از زمین خوردن‌های او موجب بروز مشکل جدی نخواهد شد.
پس از زمین خوردن کودک ، سعی نکنید که واکنش بیش از حد از خود نشان دهید. دویدن به سمت او با هر باز زمین خوردن کوچک نه‌تنها شما را معذب می‌کند بلکه موجب می‌شود تا کودک بیش ازحد محتاط شود. اگر او از زمین خوردن به درد آمد، با آرامش او را آرام کنید و تشویقش کنید تا دوباره روی پاهایش بایستد. البته زمین خوردن دلیل اصلی آسیب‌های اتفاقی در کودکان است و از هر سه اتفاق، یکی از آن‌ها قابل‌پیشگیری است.
تمام تلاش خود را برای امن نگه‌داشتن کودک خود بکنید
بیشتر بخوانید: مراقبت از کودک بیمار و نکات مفیدی برای والدین در این زمینه
ایمن نگه‌داشتن کودکان همیشه بهترین راه‌حل پیشگیری‌کننده از بروز حوادث و آسیب‌های پیش‌بینی‌نشده ناشی از زمین خوردن کودک است. با انجام موارد زیر می‌توانید محیطی سالم‌تر برای کودک خود درست کنید.
- نرم کردن گوشه‌های تیز مبلمان: میزهای چای‌خوری به دلیل کوتاه بودنشان یکی از عوامل اصلی بروز صدمات و کبودی‌ها در دوران کودکی است. بهتر است برای جلوگیری از این آسیب‌ها گوشه‌های میز چای‌خوری منزلتان را با پد نرم کنید یا تا زمان آموختن راه رفتن توسط کودک، میز چای‌خوری را از خانه به انباری منتقل کنید.
- قرار دادن ترمز فرش در زیر تمامی فرش‌ها: استفاده از ترمز فرش برای بالا بردن ثبات فرش‌ها در منزل بسیار مهم است همچنین می‌توانید تا زمان راه افتادن کامل کودک تمامی فرش‌هایی که احتمال سرخوردن فرزندتان بر روی آن بسیار زیاد است را جمع کنید و از قالیچه‌ای که سر نمی‌خورد استفاده کنید.
- دورنگه داشتن کودک از محیط‌های بلند. کودک خود را تا جای مهم از مکان‌های بلندی که احتمال سقوط از آن‌ها وجود دارد دور نگه‌دارید و در انتها و ابتدای راه‌پله‌ها از دریچه‌های مخصوص کودک استفاده کنید. سعی کنید به‌جای استفاده از دریچه‌های آکاردئونی که موجب آسیب به انگشتان کودک فرزندتان می‌شود، از مدل مشبک آن استفاده کنید. میانه نرده‌های مکان‌های بلند را در صورت فاصله‌دار بودن آن‌ها از هم با ورقه‌های شیشه اکرلیک بپوشانید.
- مبلمان و صندلی‌ها را از پنجره دور نگه‌دارید.
- کودکان را به هوای مستحکم بودن میز روی آن رها نکنید. برخی از میزها دارای تسمه‌هایی هستند که افراد بزرگ‌سال می‌توانند برای جلوگیری از تکان خوردن از آن‌ها استفاده کنند. اما این تسمه‌ها برای جلوگیری از به زمین خوردن کودک کافی نخواهند بود.
- پله‌های خانه را عاری از هر شی‌ء که ممکن است هنگام در آغوش داشتن کودک به آن گیر کنید، نگه‌دارید.
- تشک کودک را به‌محض این که یاد گرفت تا بر روی پاهایش بایستد، کوتاه کنید.
- زمانی که در مغازه خوار و بارفروشی هستید، کودک خود را در سبد خرید بگذارید و حتی یک‌لحظه هم از سبد دور نشوید. همچنین استفاده از کالسکه در این مکان‌ها بسیار کارساز است.
- اگر کودک شروع به بالا رفتن از وسایل منزل کرد بهتر است تا حد ممکن مراقب او باشید. در صورت احتمال زمین خوردن، به‌سرعت واکنش نشان داده و او را بگیرید.
- در پنجره‌ها از حفاظ استفاده کنید و تنها به شیشه‌های پنجره برای امنیت کودکتان اتکا نکنید. این شیشه‌ها برای جلوگیری از سقوط کودک به بیرون طراحی نشده‌اند.
