اغلب دانش آموزان خوب، با مهارت یادگیری بالا به دنیا نمی‌آیند. در واقع شخصیت فردی و تمایل فرد به یادگیری نقش بسیار مهمی در یادگیری کودک چه در هنگام تحصیل و چه در سایر اوقات زندگی دارد. بنابراین تقویت مهارت یادگیری و ایجاد انگیزه برای یادگیری در کودکان بسیار اهمیت دارد.
تحقیقات نشان می‌دهد اغلب دانش آموزان از توانایی کافی برای یادگیری برخوردار هستند و اگر انگیزه درست را دریافت کنند می‌توانند به یادگیرندگان خوب تبدیل شوند.
یکی از بزرگترین اشتباهاتی که معلمها و والدین مرتکب می‌شوند این است که سطح یادگیری دانش آموزانی که یادگیرندگان خوبی هستند را به کلاس درس محدود می‌کنند. هرچند که کلاس درس اولین منبع آموزش، رشد فکری، اجتماعی و تحصیلی است اما اگر می‌خواهید در جهت تقویت مهارت یادگیری کودک تلاش کنید باید سطح یادگیری را به خارج از کلاس درس گسترش دهید.
استراتژی هایی برای تقویت مهارت یادگیری
در ادامه این مطلب چند نکته و استراتژی در جهت تقویت مهارت یادگیری کودکان ارائه می‌کنیم، با کودکت همراه شوید.
۱. جو مطالعه و یادگیری ایجاد کنید
بعضی از متخصصین اعتقاد دارند که مطالعه کلید موفقیت در زندگی است. اگر نخواهیم کاملا با این متخصصین موافق باشیم می‌توانیم اینگونه نتیجه بگیریم که مطالعه حداقل یک کلید اصلی برای یادگیری است. کودکانی که عاشق کتاب خوان و مطالعه هستند تمایل شدیدی به یادگیری هم دارند و بر عکس کودکانی که با مطالعه مشکل دارند به نحوی در یادگیری هم دچار مشکل خواهند شد.
از نظر علمی مطالعه نه تنها دایره واژگان کودک را گسترش می‌دهند بلکه به مغز آن‌ها کمک می‌کند تا یاد بگیرد چگونه مفاهیم و ارتباطات را پردازش کند. کودکانی که به مطالعه علاقه نشان می‌دهند توانایی بیشتری برای یادگیری در همه موضوعات به خصوص موضوعات فنی مانند ریاضی و علوم دارند.
بنابراین وظیفه ما به عنوان والدین این است که از همان کودکی با ایجاد جو مطالعه به تقویت مهارت یادگیری کودکان کمک کنیم. برای مثال می‌توانیم یک زمان را برای مطالعه خانوادگی تعیین کنیم، در طی این مدت زمان مثلا ۲۰ دقیقه‌ای همه‌ی افراد خانواده به مطالعه بپردازند.
مهم نیست در این زمان چه چیزی (کتاب رمان، مجله، روزنامه و…) می‌خوانید، نکته‌ی مهم این است که جو و فضای مطالعه را فراهم کنید تا کودک به اهمیت مطالعه پی ببرد. دقت کنید که فضای مطالعه کاملا باید سرگرم کننده و جذاب باشد نه خسته کننده. اگر کودک احساس کند که مطالعه یک کار کسل کننده است، قطعا روحیه مطالعه و یادگیری از بین خواهد رفت. اجازه دهید کودکان خودشان کتاب‌ها را انتخاب کنند، اگر معنی کلمات را نمی‌فهمند به آن‌ها توضیح دهید و با کارهای جالب و خنده‌دار زمان مطالعه را شیرین و جذاب کنید.
۲. کودک را روی صندلی مدیریت بنشانید
وقتی صحبت از آموزش می‌شود نکته مهم در مورد اغلب کودکان مبحث کنترل است. اگر کودک احساس کند که کاملا تحت کنترل است یا اصلا کنترلی روی آموزش او نیست ممکن است به جدایی او از آموزش منجر شود.
بسیار مهم است که در فرآیند یادگیری کودک را هدایت و راهنمایی کنید، اما دقت کنید که باید به کودک اجازه دهید که در فرآیند آموزش و یادگیری خودش نقش اصلی را بازی کند.
مثلا اگر قصد دارید مهارت نوشتن را به کودک بیاموزید، اجازه دهید کودک خودش انتخاب کند در مورد چه موضوعی بنویسد.
بیشتر بخوانید: نکاتی برای تشویق ارتباط باز و صمیمانه در خانواده
۳. ارتباطات باز و صادقانه را تشویق کنید
از جمله راه‌های تقویت مهارت یادگیری تشویق کودکان به اظهار نظر در مورد مسائل مخلتف از جمله فرآیند آموزش خودش است. برای ایجاد انگیزه یادگیری در کودک بهتر است یک جو آزاد ایجاد کنید تا کودک احساسات، خواسته‌هایش را بیان کنید و بگوید از چه چیزی خوشش آمده یا از چه چیزی خوشش نیامده است.
هنگامی که کودک نظر خود را می‌گوید، حتی اگر با آن موافق نیستید به کودک نشان دهید نظر او را درک کرده‌اید و به آن احترام می‌گذارید. وقتی کودک احساس کند نظراتش اهمیتی ندارند احتمال اینکه از فرآیند یادگیری خارج شوند یا به آموزش علاقه‌ای نشان ندهند بسیار بالا خواهد بود.
بچه‌هایی که به خوبی یاد می‌گیرند می‌دانند که نظراتشان اهمیت دارد و خیالشان راحت است که می‌توانند در مورد آموزش خود صحبت کنند بدون آنکه به وسیله دیگران قضاوت تحقیر یا دلسرد شوند.
۴. روی علاقه مندی کودک خود تمرکز کنید
هنگامی که یادگیری با موضوعات مورد علاقه کودک همراه شود، بدون شک فرآیند آموزش برای کودک جذاب و سرگرم کننده خواهد بود. اگر واقعا قصد دارید در تقویت مهالت یادگیری کودک خود موفق باشید، او را تشویق کنید تا در موضوعاتی که برای او جذابیت دارد جستجو کند.
برای مثال اگر کودک شما به دایناسورها علاقه دارد، به او کمک کنید تا تا کتاب‌ها و داستان‌هایی در مورد زندگی دایناسورها پیدا کند. سپس می‌توانید او را به چالش بکشید و از او بخواهید ۵ دایناسور مورد علاقه خود را انتخاب کند و بگوید چرا این دایناسورها را انتخاب کرده است.
۵. از سبک های مختلف یادگیری استفاده کنید
هر کودک در زمینه یادگیری ترجیحات و علاقه مندی هایی دارد که سبک یادگیری خاصی را می‌طلبد. بعضی از کودکان سبک غالب را می‌پسندند در حالی که برخی دیگر ترجیح می‌دهد از ترکیب سبک‌های مختلف یادگیری استفاده کنند. لزوما یک سبک از یادگیری یا ترکیبی از سبک‌های یادگیری درست یا نادرست نیست. چیزی که اهمیت دارد این است که به کودک خود کمک کنید تا سبک یادگیری مورد پسندش را پیدا کند، سپس شما می‌توانید از این سبک یادگیری در جهت تقویت مهارت یادگیری کودک استفاده کنید.
هفت سبک اصلی یادگیری وجود دارد که عبارتند از : سبک یادگیری دیداری، شنیداری، کلامی، فیزیکی، منطقی، اجتماعی و انفرادی.
برای مثال کودکانی که سبک یادگیری دیداری را ترجیح می‌دهند با دیدن چیزها و چگونه کار کردن آن‌ها یاد می‌گیرند، برعکس کودکانی که سبک یادگیری شنیداری دارند با گوش دادن می‌آموزند. پیدا کردن سبک یادگیری کودک به خصوص در بچه‌های کوچکتر اهمیت زیادی دارد.
بیشتر بخوانید: آیا یادگیری سریع کودک امکان پذیر است؟
۶. اشتیاق یادگیری را با کودک به اشتراک بگذارید
شور و اشتیاق می‌تواند سختی‌ها را از بین ببرد به خصوص وقتی پای یادگیری چیزهای جدید به میان می‌آید. اگر کودک یا دانش آموز شما ببیند که چقدر در مورد یادگیری مشتاق هستید، به احتمال زیاد آن‌ها هم شور و اشتیاق زیادی برای یادگیری کسب می‌کنند.
مهم نیست در فرآیند یادگیری چه چیزی هستید ( تاریخ، علوم، خواندن، نوشتن یا حتی ریاضی) به کودک نشان دهید مسیر یادگیری . کشف چیزهای جدید چقدر می‌تواند جذاب باشد. وقتی کودک شما می‌بیند یادگیری به شادی و هیجان در زندگی منجر می‌شود، او هم شروع به اشتراک گذاری شور و اشتیاق یادگیری می‌کند و در نهایت به تقویت مهارت یادگیری می‌انجامد.
۷. یادگیری را به وسیله بازی جذاب کنید
یادگیری بر پایه بازی (Game-based learning) مفهوم جدید نیست. مدت زیادی است که مزایای یادگیری بر پایه بازی برای متخصصان آشکار شده است. استفاده از بازی برای آموزش نه تنها یک فرصت برای یادگیری عمیق‌تر ارائه می‌کند بلکه به ترغیب کودکان به یادگیری هم کمک می‌کند. هنگامی که یک کودک به طور فعال با یک بازی درگیر می‌شود، ذهن او لذت یادگیری یک سیستم جدید را تجربه می‌کند.
یادگیری بر پایه بازی همچنین یک انگیزه موثر برای یادگیری تیمی هم ایجاد می‌کند که برای یادگیری در کلاس درس بسیار مفید است. دانش آموزان معمولا هنگام بازی بیشتر تلاش می‌کنند تا در زمان دوره آموزشی، چرا که بازی‌ها جذاب‌تر هستند و انگیزه بیشتری برای رقابت ایجاد می‌کنند.
یادگیری بر پایه بازی یک شیوه عالی برای والدین و معلمها است تا ایده‌ها، مفاهیم و دانش جدید را طوری به کودک معرفی کنند که در آن‌ها انگیزه برای یادگیری ایجاد شود.
۸. روی یادگیری تمرکز کنید نه عملکرد
هنگام رسیدن کودک از مدرسه به خانه به جای اینکه به محض رسیدن از او در باره نمره امتحان ریاضی بپرسد، از او بخواهید برای شما توضیح دهید چه چیزهای جدیدی یاد گرفته است.
به جای ارزیابی میزان عملکرد کودک، روی چیزی که او در حال یادگیری است تمرکز کنید. با وجود اینکه عملکرد کودک مهم است اما روی فرآیند یادگیری تمرکز کنید مانند (۱) به فرزند خود نشان دهید که یادگیری مهم‌تر از نمره امتحان است (۲) نتیجه مهمترین چیز نیست (۳) نشان دهید که بیشتر به خود او اهمیت می‌دهید تا عملکرد او (۴) با تمرکز بر تجربه یادگیری کودک به او فرصت دهید تا چیزی که آموخته است را بیان کند.
بیشتر بخوانید: نکاتی برای تشخیص زودهنگام ناتوانی کودک در یادگیری
۹. به کودک کمک کنید تا وسایل یادگیری را ساماندهی کند
یکی از راه‌های تقویت مهارت یادگیری این است که به کودک خود کمک کنید تا کتاب‌ها، دفترها، نوشته و وسایل یادگیری خود را مرتب کند. بی نظمی و نامرتب بودن وسایل یک عادت معمول بین کودکان مدرسه‌ای است، اما این امر می‌تواند به کودک احساس سردرگمی و دلسردی القا کند. کودکانی که سر در گم می‌شوند وقت و انرژی زیادی را صرف تمرکز کردن می‌کنند که می‌تواند خسته کننده باشد.
در کمک به فرزندان خود صبور و پایدار باشید، در ساماندهی لوازم و تکالیف مدرسه به او یاری دهید. این کار به او کمک می‌کند تا بیشتر احساس کنترل و کمتر احساس سردرگمی کند.
۱۰. دستاوردها را شناسایی و تحسین کنید
مهم نیست دستاوردهای کودک چقدر کوچک باشد اهمیت دارد که این دستاوردها را شناسایی کنید و جشن بگیرید. به ویژه در دانش آموزان مقطع ابتدایی که نیاز به تقویت مثبت دارند بسیار مهم است تا انگیزه کافی برای یادگیری و بهتر انجام دادن کارها را به دست بیاورند.
انجام یک پروژه دشوار نیازمند یک پاداش ویژه است، انجام صحیح تکالیف ریاضی می‌تواند با دریافت یک بستنی یا گردش پاسخ داده شود. همیشه از تقویت مثبت به عنوان یک ابزار برای تقویت مهارت یادگیری کودک استفاده کنید.
۱۱. روی نقاط قوت تمرکز کنید
گاهی اوقات تمرکز بر نقاط قوت دسوار است به خصوص وقتی که کودک شما از لحاظ آموزشی با مشکلات زیادی درگیر است، با این وجود تمرکز روی نقاط قوت فرزندتان برای پیشرفت تحصیلی و روابط عاطفی سالم بسیار مهم است.
در واقع تاکید روی نقاط قوت شکل دیگری از تقویت مثبت است که باعث تقویت مهارت یادگیری در کودک می‌شود. برعکس توجه به نقاط ضعف چیزی جز دلسردی، نگرانی و عدم تمایل به یادگیری به همراه نخواهد داشت.
برای مثال اگر کودک شما در امتحان ریاضی نمره خوبی کسب نکرد، علاوه بر کمک بیشتر در زمینه ریاضی می‌توانید اورا برای موفقیت در کلاس علوم تشویق کنید.
۱۲. هر روز را تبدیل به روز یادگیری کنید
با توجه به درگیری‌های روزمره و کمبود وقت والدین شاید تبدیل هر روز به روز یادگیری کمی دشوار باشد، اما در حقیقت اینگونه نیست اگر راه را درست رفته باشید.
هر زمان که امکان پذیر است، فرزند خود را تشویق کنید تا جهان اطراف خود را کشف کند، سؤال کنید و ارتباط برقرار کنید. به او در طبقه بندی، دسته بندی و تفکر انتقادی درباره چیزهایی که می‌بیند کمک کنید.
تبدیل هر روز به روز یادگیری به کودک کمک می‌کند تا انگیزه کافی برای یادگیری در کلاس، در خانه و هر کجا که هست را داشته باشد.
اگر آموزگار مدرسه هستید یا مشغول آموزش به فرزند خود هستید حتما نظرات و تجربیات خود را در زمینه تقویت مهارت یادگیری کودکان از طریق وبسایت کودکت با ما درمیان بگذارید تا بتوانیم مطالب و اطلاعات جامع‌تری ارائه دهیم.
