خنده کودک به اندازه‌ای شیرین است که والدین با دیدنش ذوق می‌کنند و لذت می‌برند. خنده کودک در طول ۱۲ ماه از زندگی او که ابتدا با نشان دادن لثه‌ها همراه است تبدیل به شیوه‌هایی می‌شود که کودک از طریقشان به بیان رضایت، برقراری ارتباط با شما و نشان دادن شوخ‌طبعی می‌پردازد. تمام این مراحل با جزئیات در ادامه مطلب شرح داده شده‌اند با کودکت همراه باشید.
خنده کودک به شکل انعکاسی از بدو تولد تا ۶ هفتگی
در این دوره شما نخستین خنده کودک را زمانی مشاهده خواهید کرد که او در خواب ناز به سر می‌برد. شما خواهید دید که گوشه لب‌های کودک در خواب کشیده شده و تکان می‌خورد اما آیا می‌توان اسم این را خنده کودک گذاشت؟ دکتر پاملا گارسی (Pamela Garcy)، روانشناس بالینی در دالاس (Dallas) آمریکا می‌گوید:
در طول زمانی که کودک وارد مرحله REM از مراحل خواب می‌شود (از لحاظ علمی REM به حالت بین خواب و بیداری گفته می‌شود)، بدن او دستخوش یک مجموع از تغییرات فیزیولوژیکی شده و این تغییرات به نوبه خود سبب فعال شدن برخی از حالات انعکاسی در کودک می‌شود که خنده یکی از آن‌ها است. در این نقطه مورد نظر حالت صورت کودک صرفا یک واکنش فیزیکی است و نشانه احساسی محسوب نمی‌شود.
خنده کودک به شکل واکنشی از ۶ الی ۸ هفتگی
همزمان با رشد کودک، او در مواجهه با چیزهایی که موجب رضایت خاطرش شوند خواهد خندید، مواردی مانند نوازش کردن، صداها و صورت‌های دوست‌داشتنی سبب خنده کودک خواهند شد اما انتظار زیادی در این مرحله نداشته باشید. خنده کودک در این مرحله واکنشی به تجربیات دریافتی او از طریق حواس پنجگانه‌اش است نه اینکه یک نوع واکنش اجتماعی محسوب شود. شارلوت کووان (Charlotte Cowan)، پزشک متخصص کودکان در بوستون (Boston) می‌گوید:
شاید دوست داشته باشید تصور کنید که این خنده کودک نوعی اعتراف او به این موضوع است که شما بهترین مادر دنیا هستید که البته هم همینطور است اما این خنده‌ها در حال حاضر چنین معنایی ندارند زیرا کودک شما هنوز مشخصا شما را نمی‌شناسد.
اما با اینحال شما می‌توانید کودک را تشویق به خندیدن کنید. جولی سگال (Julie Segal)، پزشک متخصص کودکان در بیمارستان Northside Hospital واقع در آتلانتا (Atlanta) می‌گوید:
شما متوجه خواهید شد که چه نوع صداها و حالات چهره‌ای سبب واکنش او شده و خنده کودک را در پی خواهد داشت.
فرصت‌های زیادی در اختیار کودکتان بگذارید تا بتواند حالات چهره شما را همزمان با صحبت‌های ملایمتان با او بخواند و بفهمد. او را تحریک به واکنش احساسی کنید و او هم در مقابل احساسات شما را تحریک خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: ۱۰ نکته موثر در پرورش کودک شاد
خنده کودک به شکل اجتماعی در ۲ الی ۳ ماهگی
تا الان خنده‌های کودک شما واکنش‌های داخلی به مواردی بوده است که سبب جلب توجه او می‌شدند اما دیگر اینطور نیست. در این مرحله او مایل به برقراری ارتباط با شما است. کودکتان موقعی که شما را می‌بیند خواهد خندید و به صداهای خنده‌داری که شما از خود تولید می‌کنید واکنش نشان خواهد داد (تقلید صدای گاو، خوک و صدای بوق ماشین یا هواپیما).
او همچنین یاد می‌گیرد که می‌تواند علاوه بر گریه کردن با خندیدن هم واکنش متقابل از شما دریافت کند. خرخر کردن، غان وغون کردن و زمزمه‌های کودکانه همگی تلاش‌های کودک در جهت بیان کردن احساسات خودش به شما است. اکنون دیگر جای هیچ شکی نیست که شما فرد مورد علاقه کودکتان هستید. ماری الن رنا (Mary Ellen Renna)، پزشک متخصص کودکان در Woodbury واقع در نیویورک (New York) می‌گوید:
کودک با دیدن و بازی کردن با شما از روی شادی و رضایت جیغ می‌کشد و می‌خندد.
او همچنین با انجام حرکات بدنی مخصوص به خودش نسبت به کارها و حرکات شما واکنش نشان می‌دهد مثلا دست و پای خود را به منظور تاکید و تایید تکان‌تکان می‌دهد.
اگرچه بهتر است به خاطر داشته باشید که کودک همیشه و در همه واقعی که شما بخواهید نخواهد خندید و او باید سایر حالات احساسی را نیز از خود نشان دهد اما اگر متوجه شدید که کودکتان تا سن ۱۲ هفتگی به هیچ عنوان نخندیده است در اینصورت موضوع را با پزشک کودکان در میان بگذارید تا او بتواند کودک را به منظور بررسی تاخیرات احتمالی در رشد و نمو معاینه کند.
خنده کودک به شکل غیرتبعیض‌آمیز در حدود ۶ ماهگی
در حین اینکه هر کودکی مطابق با شرایط بدنی خود رشد و نمو پیدا می‌کند و برخی کودکان نسبت به سایر همسالان خودشان شادتر هستند و بیشتر می‌خندند اما در کودک در نیمه راه ورود به ۱ سالگیش به احتمال زیاد تبدیل به یک متخصص در خندیدن خواهد شد. طبق گفته دکتر کووان کودکان ۶ ماهه بدون هیچ دلیل مشخصی و در مقابل هر حرکت از جانب شما خواهند خندید.
خنده کودک به شکل گزینشی در حدود ۹ ماهگی
در این سن وسال کودک شما متوجه خواهد شد که شما یک شخص ویژه هستید و مجزا از سایر افرادی هستید که اطرافش می‌بیند اما نقطه ضعفی در این مرحله وجود دارد و آن هم این است که کودک با دیدن افراد غریبه دچار اضطراب می‌شود. کودک شما که سابقا با افراد غریبه صمیمی بود احتمالا خنده‌اش را در مقابل آن‌ها متوقف خواهد کرد. در حین اینکه مشاهده این رفتار کودک می‌تواند برایتان ناامیدکننده باشد اما در مقابل تشخیص و تمایز قائل شدن بین چهره‌ها در حقیقت نشانه رشد سالم کودک است.
البته باید به خاطر داشت از آنجایی که حس و شناخت کودک از دائمی بودن وجود اشیاء قوی‌تر است در نتیجه او می‌داند که اشیاء حتی در صورتی که او نتواند با چشم ببیندشان هم وجود دارند و بر این اساس شما می‌توانید کودکتان را تشویق کنید که حتی هنگام بازی قایم کردن صورت و آشکار کردن ناگهانی نیز بخندد. بازی « الان می‌بینی، الان نمی‌بینی» یکی از بازی‌های معروف برای به خنده انداختن یک کودک ۹ ماهه است.
بیشتر بخوانید: ۱۱ بازی ساده و سرگرم کننده برای کودکان یک ساله
خنده کودک و نشان دادن شوخ طبعی در حدود ۱۲ ماهگی
همزمان با گسترش مهارت‌های زبانی در کودک حس شوخ‌طبعی او نیز خود را نشان می‌دهد. طبق اظهارات دکتر کووان کودکان در این سن وسال در مقابل تولید صداهای بامزه و خنده‌دار توسط شما قهقهه می‌زنند. وقتی کودکتان چیزی به نظرش خنده‌دار باشد می‌خواهد که واکنش شما را هم در قبال آن ببیند، در نتیجه خوب است که همراه با کودک بخندید. چیزی را به زمین بیندازید تا صدا بدهد یا شکلک‌های خنده‌دار درست کنید، خواهید دید که او چطور هیجان‌زده خواهد شد. دکتر گارسی می‌گوید:
غافلگیر کردن کودکان ۱۲ ماهه یک عامل مهم در خنداندن آن‌ها است. کودک را روی زانوهای خود بگذارید و برایش ترانه بخوانید و بعد به آرامی اجازه دهید از روی زانوهای شما به زمین سر بخورد.
از مزیت ۱۲ ماهگی کودک نهایت استفاده را ببرید زیرا هر روز نمی‌توانید شخصی را پیدا کنید که تصور کند شما شگفت‌انگیزترین آدم روی کره زمین هستید.
پاسخ والدین: چه مواردی سبب خنده کودک می‌شوند؟
جولی . ام (Julie M) اهل میسوری می‌گوید وقتی برای دختر کوچکش به نام سدنس (Cadence) آواز می‌خواند او می‌خندد و لذت می‌برد هرچند که سایر اعضای خانواده او از این آوازخوانی خنده‌دار خوششان نمی‌آید.
دنیلا. ال (Danielle L) از نیویورک می‌گوید هنگام شیردهی به پسرش اندرو (Andrew) بازی peekaboo می‌کنند و پسرش از این بازی لذت می‌برد.
جنی. اس (Jenny S) اهل جورجیای آتلانتا می‌گوید او بالا وپایین می‌پرد و صدای پاهایش که به زمین می‌خورند سبب به خنده افتادن پسرش فوئبه (Phoebe) می‌شود.
