آبله‌مرغان بیماری ویروسی شایعی است که 90 درصد مبتلایان به آبله مرغان در کودکان زیر 10 سال‌اند. و باز در این دسته بندی بیش از همه آبله مرغان در کودکان زیر دوسال و کودکان زیر یک سال دیده می شود. علامت اصلی آن ایجاد بثورات پوستی در مناطق مختلف بدن و بروز تب است. معمولا جوش‌ها از شکم، پشت و صورت شروع و سپس در سایر بخش‌های بدن پخش می‌شوند. رفته‌رفته تبدیل به تاول می‌شوند، تاول‌ها خشک می‌شوند و دوره بیماری به پایان می‌رسد. در این مقاله کودکت، به نکاتی که باید درباره آبله مرغان در کودکان و بزگسالان بدانید پرداخته می‌شود.
انتقال ویروس بیماری آبله‌مرغان (Varicella Zoster Virus) غالبا از طریق ذرات تنفسی فرد بیمار صورت می‌گیرد. همچنین، به دلیل غلظت بالای ویروس در تاول‌های پوستی، احتمال انتقال از طریق تماس مستقیم با این تاول‌ها وجود دارد.
به طور معمول، در صورت بروز این بیماری در کودکانی که زمینه‌ای از سایر بیماری‌ها ندارند، درمان فقط شامل درمان‌های علامتی برای کنترل خارش و تب و انتظار برای طی شدن دوره بیماری است که معمولا 4 تا 7 روز به طول می‌انجامد.
کنترل تب
این بیماری دوره نهفتگی (کمون) 10 تا 21 روزه دارد. به این معنی که ویروس، 10 تا 21 روز بعد از ورود، در بدن فرد باقی می‌ماند و سپس علائم بروز می‌کند. این موضوع سرنخ مهمی در تشخیص بیماری است. در صورتی که علائم را مشاهده کردید، احتمالا 10 تا 21 روز قبل با فردی که مبتلا به آبله‌مرغان بوده است در فضای مشترک بوده‌اید. یک تا دو روز قبل از بروز علائم و سپس تا زمانی که تمام تاول‌ها حالت خشک و کبره‌بسته پیدا کنند، این ویروس می‌تواند به افراد دیگر منتقل شود. برای کنترل تب در این بیمماری می‌توانید از داروی استامینوفن استفاده کنید.
انجمن پزشکان اطفال آمریکا استفاده از داروی ایبوپروفن (ژلوفن، نوروفن، Advil و مانند این‌ها) را برای کنترل تب و التهابات در زمان بروز آبله‌مرغان توصیه نمی‌کند؛ چرا که ممکن است باعث عمیق‌تر شدن جوش‌ها و بروز عفونت پوستی خطرناک شود. از این رو، بدون صلاحدید پزشک، از اشکال مختلف این دارو استفاده نکنید.
مصرف آسپیرین و ترکیبات دارای آسپیرین در کودکان و نوجوانان (افراد زیر16 سال)، به دلیل احتمال بروز عارضه‌ای بسیار خطرناک به نام سندروم ری (Reye’s Syndrome) که به مغز و کبد آسیب وارد می‌کند، ممنوع است.
هنگام مصرف داروهایی که ترکیبی از چند دارو هستند، به وجود ایبوپروفن و آسپیرین در آن‌ها توجه کنید. برای اطمینان از این موضوع، می‌توانید از دکتر داروساز راهنمایی بگیرید.
کنترل خارش
برای کنترل خارش، می‌توانید از درمان‌های طبیعی استفاده کنید. در مقاله « آبله مرغان در کودکان و روش‌های مؤثر برای درمان خانگی آن » به درمان‌های طبیعی آبله‌مرغان اشاره شده است. لوسیون کالامین می‌تواند در تسکین خارش کمک‌کننده باشد.
می‌توانید با تجویز پزشک یا مشاوره دکتر داروساز از داروهای آنتی‌هیستامین نظیر دیفن هیدرامین، لوراتادین یا سایر داروهای ضدحساسیت استفاده کنید. برخی داروهای آنتی‌هیستامین باعث بروز خواب‌آلودگی می‌شوند. در زمان مصرف آن‌ها، از انجام کارهایی نظیر رانندگی و کار با دستگاه، که نیاز به دقت و تمرکز دارند، خودداری کنید.
بسیاری از داروهای آنتی‌هیستامین محدودیت سنی برای مصرف دارند و مطالعات کاملی برای استفاده در کودکان، به‌ویژه کودکان زیر دو سال، درباره آن‌ها صورت نگرفته است. از این رو، بدون مشورت با پزشک یا براساس تجویزهای قبلی برای کودک، از آنتی‌هیستامین‌ها استفاده نکنید.
زونا و آبله مرغان
ویروس واریسلا زوستر (Varicella Zoster Virus) بعد از ورود به بدن افراد و بروز آبله‌مرغان، در گانگلیون‌های عصبی (تجمعی از سلول‌های عصبی) باقی می‌ماند و می‌تواند هر زمانی که سیستم ایمنی این افراد ضعیف شود، منجر به بروز زونا گردد. بنابراین، بروز زونا در افراد کاملا مربوط به بدن خود فرد است و از فرد دیگری منتقل نمی‌شود.
اما از سوی دیگر، اگر فردی که قبلا به آبله‌مرغان مبتلا نشده است در تماس با فردی باشد که زونا دارد، احتمال انتقال ویروس و بروز آبله‌مرغان در او وجود دارد.
در برخی کشورها، تزریق واکسن آبله مرغان در کودکان در دو مرحله در برنامه واکسیناسیون وجود دارد و تزریق این واکسن برای همه افرادی که مبتلا نشده‌اند توصیه می‌شود. با دریافت واکسن، احتمال ابتلا کاهش می‌یابد و در صورت ابتلا، بیماری بسیار خفیف خواهد بود. لازم به ذکر است این واکسن به طور معمول در ایران موجود نیست.
علائم پرخطر در صورت ابتلا به آبله مرغان
در صورت بروز هر یک از علائم زیر در فرد مبتلا به آبله مرغان، حتما به پزشک اطلاع دهید:
- طولانی شدن تب بیشتر از چهار روز،
- تب بالای 38.9 درجه سانتی‌گراد،
- در صورتی که جوش‌ها یا هر ناحیه‌ای از بدن به‌شدت قرمز، گرم یا دردناک شود و ترشحات چرکی (غلیظ و با رنگ متفاوت از قبل) از آن خارج شود. در این شرایط، ممکن است عفونت پوستی بروز کرده باشد،
- سختی در بیدار شدن از خواب و گیجی،
- سختی در راه رفتن،
- سفت شدن گردن،
- استفراغ مکرر،
- تنگی نفس و بروز مشکل در تنفس،
- سرفه شدید،
- درد شدید شکم،
- بروز خونریزی یا کبودی در محل تاول‌ها.
شرایطی که خطرات ناشی از ابتلا به آبله مرغان را بیشتر می کند
آبله‌مرغان بیماری بسیار مُسری است. این بیماری می تواند در افراد زیر مشکلات جدی پدید آورد:
- کودکان زیر یک سال،
- افراد بالای 12 سال،
- افراد با سیستم ایمنی ضعیف (افرادی که شیمی‌درمانی می‌شوند، افراد با سابقه پیوند اعضا و سرطان)،
- خانم‌های باردار.
آبله‌مرغان ممکن است در این افراد با علائمی شدیدتر از حالت معمول بروز کند. ممکن است در این افراد موجب بروز عفونت‌های پوستی، ریوی و مغزی شود. از این رو، بنا به تشخیص پزشک، درمان با داروهای ضد ویروس نظیر آسیکلوویر (Acyclovir) به صورت خوراکی یا سایر داروهای ضد ویروس به صورت تزریقی صورت می‌گیرد. هر چه شروع مصرف این داروها زودتر باشد (ترجیحا در 24 ساعت اول بعد از بروز بثورات پوستی) اثرگذاری آن‌ها بهتر خواهد بود. توجه داشته باشید، هر گونه دارودرمانی بدون تجویز پزشک ممکن است عواقب جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد.
برای جلوگیری از انتقال ویروس، لازم است تا زمانی که تمام تاول‌ها خشک شده باشد و حالت کبره‌بسته پیدا کند در خانه بمانید.
پیش از مراجعه به پزشک، در صورتی که علائم مشکوک به آبله‌مرغان دارید، حتما با مطب پزشک یا کلینیک هماهنگی لازم را به عمل بیاورید. ممکن است در این مکان‌ها کودکان یا بزرگسالانی با بیماری‌ها و شرایط خاص یا خانم‌های باردار حضور داشته باشند که انتقال ویروس به آن‌ها خطرناک است. این ویروس ممکن است به افرادی که در یک اتاق مشترک حضور دارند منتقل شود.
غالبا این بیماری تنها یک بار در افراد بروز می‌کند، ولی در موارد بسیار نادر دیده شده است که افراد دوباره به آن مبتلا شده‌اند. این افراد معمولا سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند.
