برقراری ارتباط مثبت والدین با نوجوانان چقدر اهمیت دارد؟

نوجوانی دوران بسیار حساسی است و حضور شما، به عنوان پدر یا مادر، در شکل‌گیری شخصیت فرزند نوجوانتان، بیش از آنچه تصور می‌کنید، تاثیرگذار است. در واقع، رفتار نوجوانان تا حد زیادی به تقویت بنیان ارتباطی آن‌ها به والدینشان وابسته است. روابط امن و مؤثر میان نوجوانان و والدین تاثیر چشمگیری بر موفقیت آن‌ها در مدرسه، حفظ روحیه شاد و مثبت و برقراری روابط خوب با اطرافیانشان دارد. در مقابل، روابط ضعیف والدین و نوجوانان با بلوغ زودرس، گرایش به مواد مخدر یا نوشیدنی‌های الکلی، رفتارهای همراه با خشونت و تمایل به خودکشی در نوجوانان ارتباط دارد. شما برای برقراری روابط مؤثر با فرزند نوجوانتان چه اقداماتی انجام داده‌اید؟

راه های برقراری ارتباط والدین با نوجوانان

در این مقاله کودکت، نکات مهمی ارائه شده است که توجه به آن‌ها در برقراری ارتباط والدین با نوجوانان و کمک به آن‌ها برای داشتن آینده‌ای بهتر بسیار تاثیرگذار است.

• با فرزند خود رفاقت کنید

به یاد داشته باشید، شما، علاوه بر پدر یا مادر بودن، دوست و رفیق فرزندتان هستید. نوجوانان در سایه امنیت، درک و توجه والدین، قدردانی و عشق بی قید و شرط آن‌ها می‌بالند؛ هرچه ارتباط والدین با نوجوانان دوستانه‌تر باشد، تاثیر آن در رشد و شکوفایی فرزند بیشتر خواهد بود. اما علاوه بر این، نوجوانان باید احساس استقلال نیز داشته باشند، بنابراین، گاهی کمی سکوت به نفع هر دو طرف خواهد بود. بهتر است صمیمیت خود را به گونه‌ای نشان دهید که جنبه دخالت مستقیم و امر و نهی نداشته باشد. در این صورت، می‌توانید اعتماد فرزندانتان را جلب و آن‌ها را ترغیب کنید مسائلشان را با شما در میان بگذارند.

آیا صمیمیت باعث از بین رفتن احترام والدین می‌شود؟ پاسخ این سؤال منفی است. آیا شما برای دوستان صمیمی و نزدیک خود احترام قائل نیستید؟ در صورتی که به فرزند خود احترام بگذارید و به او توجه داشته باشید، او نیز متقابلا همان رفتار را با شما خواهد داشت. البته گاهی نیز در عین صمیمیت، باید قاطع و محکم باشید و به برخی درخواست‌های آن‌ها نه بگویید. در صورتی که همیشه با خواسته‌های فرزندانتان مخالف باشید، آن‌ها را از خود دور می‌کنید. اما تعیین برخی قوانین همیشه لازم و ضروری است. لازم است به ارزش‌ها و قوانین خانوادگی پایبند بمانید و درخواست‌های غیرمنطقی آن‌ها را با قاطعیت رد کنید. به عنوان یک دوست، نوجوان شما قادر خواهد بود از راهنمایی‌هایتان بهره‌مند شود و در چالش‌های خود، به شما مراجعه کند.

• اوقاتی را کنار هم بگذرانید

حتما هر روز زمان‌های کوتاهی را به گفتگو با هم اختصاص دهید. گاهی مکالمه کوتاهی هنگام جمع‌آوری میز شام یا درست قبل از خواب می‌تواند به حفظ و استحکام روابط شما کمک کند. حتی نوجوانانی که ارتباط چندان نزدیکی با والدینشان ندارند هم به مکالمات کوتاه و صمیمی قبل از خواب و گفتگوهای سرشار از محبت واکنش خوبی نشان می‌دهند. علاوه بر این دقایق کوتاه روزانه، زمان‌های مشخصی از هفته را به وقت گذراندن، بیرون رفتن و گشت و گذار با فرزندتان و خوش گذراندن کنار هم اختصاص دهید.

• صمیمی اما قاطع باشید

فرزند شما به سن نوجوانی رسیده و در حال رشد است، بنابراین، به آزادی بیشتری احتیاج دارد. او را محدود نکنید، اما از توجه ویژه به او و برنامه‌هایش نیز غافل نشوید. وقتی نوجوان و شما سرحال و باحوصله هستید، در فضایی کاملا دوستانه، درباره علایق و دغدغه‌های او گفتگو کنید و با هم راه‌هایی برای عملی کردن آن‌ها بیابید. برای او فضای پذیرش امنی ایجاد کنید که با اطمینان و اعتماد به شما بگوید کجا می‌رود، با چه کسانی وقت می‌گذراند و چه کارهایی انجام می‌دهد. با دوستانش و والدینشان آشنا شوید تا بتوانید از برنامه‌هایی که دارند و کارهایی که انجام می‌دهند اطلاع بیشتری داشته باشید و در زمان مورد نیاز، کمک خود را عرضه کنید.

• از اهداف او حمایت کنید

نوجوان شما اهداف زیادی دارد و تلاش می‌کند به توانمندی‌هایش دست پیدا کند. وظیفه شما، به عنوان والدین، حمایت از او برای رسیدن به این اهداف است. انتظار نداشته باشید فرزندتان اهداف مورد علاقه شما را دنبال کند. او را همان گونه که هست دوست داشته باشید و او را در تعیین هدف و راه رسیدن به خواسته‌هایش حمایت کنید.

• هنگام صرف غذا، کنار هم باشید

دور هم جمع شدن خانواده برای صرف غذا فرصت مناسبی برای صحبت درباره اتفاق‌های روزانه و تحکیم روابط خانوادگی است. همچنین، این فرصت می‌تواند برای برقراری ارتباط صمیمی با فرزند، صحبت درباره چالش‌ها و پیدا کردن راه‌حل مناسب برای مشکلات بسیار مناسب باشد. در عین حال، اینکه نوجوان احساس می‌کند شما برای بودن کنار او و حرف زدن با هم در خانه می‌مانید و وقت می‌گذارید، نقشی اساسی در ایجاد احساس شادی و دستیابی به موفقیت آن‌ها ایفا می‌کند.

• مراقبت از خود را به آن ها یاد دهید

نوجوانان به خواب کافی و رژیم غذایی مناسب احتیاج دارند. یک نوجوان، به طور میانگین، به نه ساعت و نیم خواب در شبانه‌روز نیاز دارد. مصرف قهوه برای نوجوانان مناسب نیست، زیرا الگوی طبیعی خواب آن‌ها را مختل می‌کند. وقت گذراندن بیش از حد با ابزارهای دیجیتال، به خصوص ساعات قبل از خواب، تولید ملاتونین را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود خواب راحتی نداشته باشند.

• جلسات خانوادگی داشته باشید

جلسات خانوادگی فرصت مناسبی برای بحث و تبادل نظر درباره اتفاقات خوب و بد، نارضایتی‌ها، اختلافات خواهران و برادران، برنامه‌ها و سایر موضوعات خانوادگی است. برای نظم این جلسات، قوانینی وضع کنید تا همه فرصت صحبت کردن داشته باشند. هر کسی به نوبت صحبت کند و باقی گوش ‌دهند؛ سپس نظرات مثبت و سازنده خود را بیان کنید. می‌توانید رسمی خانوادگی ایجاد کنید و بعد از شرکت در این جلسات و اتمام گفتگو، برای صرف پیتزا یا بستنی با هم بیرون بروید و در فضایی گرم و صمیمانه، از کنار هم بودن لذت ببرید.

• کامپیوتر و سایر دستگاه های متصل به اینترنت را در معرض دید قرار دهید

 این روزها، کودکان و نوجوانان بخش عمده‌ای از روز خود را به صورت آنلاین سپری می‌کنند، اما اگر دستگاه‌های دیجیتال و سایر دستگاه‌های متصل به اینترنت در معرض دید قرار داشته باشد، اعضای خانواده می‌توانند کنار هم از این وسایل استفاده کنند. در عین توجه و مراقبت از نوجوان، به فضای خصوصی فرزندتان احترام بگذارید و در کارهای او سرکشی و کنکاش نکنید. به نوجوان نشان دهید به او اطمینان کامل دارید و به تصمیمات او احترام می‌گذارید. این موضوع به ایجاد اعتماد متقابل بین والدین و فرزندان منجر می‌شود.

• فرزندتان را مجبور به استقلال نکنید

هر نوجوان در زمان خاصی میل به استقلال پیدا می‌کند. اگر فرزندتان هنوز برای استقلال آمادگی لازم را ندارد، لازم نیست او را مجبور کنید. تحت فشار قرار دادن او سبب می‌شود، برای تایید شدن، به همسالان خود بیش از اندازه وابسته شود. در عین حال، نیاز به استقلال در فرزندتان را به رسمیت بشمرید و به آن احترام بگذارید.

• به او یاد دهید اشتباهات خود را جبران کند

اگر فرزندتان را بدون تنبیه و تحقیر بزرگ کرده باشید، مطمئنا روابط نزدیکی با شما دارد. از آنجا که او نمی‌خواهد اعتماد شما را از دست دهد، بعید است دروغ بگوید یا از قوانین خانواده تخطی کند. در صورتی که قانونی را زیر پا گذاشت، همچنان مانند کودکی، خواسته‌های خود را با آرامش و امنیت به او توضیح دهید و قوانین را بار دیگر بازگو کنید. در عین حال، همیشه فضای جبران را باز بگذارید و به نوجوان کمک کنید اشتباهات خود را در فضایی دور از قضاوت و سرزنش بپذیرد و برای جبران آن‌ها راهی پیدا کند.

در صورتی که فرزند خود را با تنبیه و تحقیر بزرگ کرده‌اید و اکنون او از خواسته‌های شما سرپیچی می‌کند و به شما دروغ می‌گوید، این شما هستید که باید در صدد جبران برآیید. هیچ‌وقت برای آموزش مسئولیت‌پذیری به فرزندان دیر نیست، اما ابتدا باید روابط بین خودتان را اصلاح کنید. دست از تنبیه و ملامت بردارید، بدون اینکه او را قضاوت کنید تنها گوش شنوا داشته باشید و او را تمام و کمال بپذیرید. تنبیه فقط اوضاع را بدتر می‌کند. بر ارزش‌های خود پافشاری کنید، اما به فرزندتان اطمینان دهید اگر خطا کرد، شماتت، قضاوت یا تنبیهی در کار نیست، بلکه شما در کنار او هستید تا اشتباه خود را جبران کند. در صورت لزوم، برای بهبود روابط، از مشاور کمک بگیرید.

• همواره ارتباط خود را با او حفظ کنید

در صورتی که به استقلال فرزندتان احترام بگذارید و حریم شخصی او را به عنوان فردی مستقل حفظ کنید، او هر کجا که باشد ارتباطش را با شما قطع نخواهد کرد. طبیعی است که نوجوانان تمایل دارند بیشتر با همسالان خود وقت بگذرانند، نه والدینشان. اما در صورتی که بنای رابطه والد و فرزند مستحکم باشد، او هر کجای دنیا که برود ارتباط خود را با والدینش حفظ می‌کند. اگر در کودکی برای تحکیم روابط خود و فرزندتان تلاش کنید، در بزرگسالی نتایج مثبت آن را خواهید دید.

در دوران نوجوانی، الگوی اخلاقی و احساسی مناسبی برای فرزندانتان باشید. نوجوانان از این سن برقراری روابط صمیمی را با افرادی غیر از خانواده آغاز می‌کنند، اما برای موفقیت در این مسیر، هنوز به روابط صمیمی درون خانه متکی هستند. برای فرزندانتان، شرایط امنی ایجاد کنید که آن‌ها بدانند همیشه حمایتشان خواهید کرد و کنار آن‌ها خواهید بود. در صورتی که کنار فرزندانتان نباشید، ممکن است الگوهای حمایتی که آن‌ها برای خود انتخاب می‌کنند مناسب نباشد و به این ترتیب، فرصت رشد و شکوفایی را از دست بدهند.

بیشتر بخوانید: برای افزایش صمیمیت و ارتباط بهتر با کودک چکار کنیم؟