مقاومت نسبت به توالت رفتن در کودکان امری متداول است، برخی از آنها، خود را خیس میکنند، در لباس زیرشان مدفوع میکنند یا سعی میکنند حرکات روده خود را کنترل کنند (بنابراین دچار یبوست میشوند). بسیاری از این کودکان نیز از نشستن روی توالت امتناع میکنند یا فقط در صورتی که والدین آنها را به دستشویی ببرند، آنجا مینشینند. هر کودکی که بیش از 3 سال داشته باشد، مشکل فیزیولوژیک در دفع نداشته باشد و چند ماه از آموزش توالت رفتن او گذشته باشد ولی علائم بالا را داشته باشد نسبت به دستشویی رفتن مقاومت دارد و راهکارهایی که برای گرفتن از پوشک به کار میبردید در این موارد کمکی نخواهد کرد. در عوض، لازم است برخی انگیزهها مثل مسئولیتپذیری را در فرزند خود تقویت کنید.
مهمترین علت مقاومت در برابر آموزش توالت این است که توالت رفتن بیش از حد به کودک یادآوری شده یا سخنرانی والدین درباره دستشویی رفتن را بیش از حد شنیده است. برخی کودکان مجبور شدهاند برخلاف میل خود، گاهی به مدت طولانی، روی توالت بنشینند. حتی برخی به دلیل همکاری نکردن کتک خوردهاند یا به روشهای دیگر مجازات شدهاند. برخی والدین این اشتباهات را میکنند، خصوصا اگر به قول والدین با لجبازی کودک و به نظر روانشناسان با اراده آنها روبرو شوند.
روش مقابله صحیح با مقاومت نسبت به توالت رفتن در کودکان
اکثر کودکان زیر 5 یا 6 سال، که نسبت به توالت رفتن مقاومت دارند و هیچ علائم دیگری ندارند، به احتمال زیاد درگیر جنگ قدرت با شما هستند. با پیشنهادات زیر میتوان به این کودکان کمک کرد. البته اگر کودک شما مدفوع خود را نگه دارد و دچار یبوست شود، نیاز به دارودرمانی دارد.
در آموزش توالت رفتن در کودکان تمام مسئولیتها را به آنها منتقل کنید.
فرزند شما، پس از اینکه متوجه شد چیزی برای مقاومت وجود ندارد، تصمیم میگیرد از توالت استفاده کند. درباره این موضوع، آخرین بحث را با او انجام دهید. به کودک خود بگویید که بدن او هر روز «ادرار» و «مدفوع» تولید میکند و این ادرار و موفوع متعلق به اوست. به او بگویید که «مدفوع» او میخواهد در توالت باشد و کار او کمک به بیرون آمدن «مدفوع» است. اگر فرزند خود را برای این کار تنبیه کردهاید، به او بگویید متاسفید که او را مجازات کردید یا او را مجبور کردید مدت طولانی روی توالت بنشیند یا بیش از حد به او یادآوری کردید که به توالت برود. سپس به او بگویید از این به بعد به هیچ کمکی احتیاج ندارد و بعد از آن، تمام صحبتهای پیرامون این موضوع را متوقف کنید (حتی بحثهای کوچک) و وانمود کنید نگران این موضوع نیستید. هنگامی که کودک شما دیگر هیچ مکالمهای درباره توالت رفتن نشنود، احتمالا در نهایت تصمیم میگیرد، برای جلب توجه شما، خودش به دستشویی برود.
تمام یادآوریهای مربوط به استفاده از توالت را متوقف کنید.
بگذارید فرزندتان تصمیم بگیرد که چه زمانی نیاز به دستشویی رفتن دارد. به او یادآوری نکنید که به دستشویی برود یا از او سؤال نکنید که آیا لازم است به دستشویی برود. او خودش متوجه میشود چه موقع ادرار یا مدفوع کند و این یادآوریها به او فشار مضاعف وارد میکنند و اینگونه فشارها باعث ادامه جنگ قدرت میشود. تمام تکنیکهایی را که برای فرستادن او به دستشویی داشتید متوقف کنید و هرگز او را وادار نکنید برخلاف میل خود روی توالت بنشیند، زیرا این روش همیشه مقاومت کودک را افزایش میدهد. تا زمانی که کودک از شما درخواست نکرده است، او را تا دستشویی همراهی نکنید.
برای استفاده از توالت به او انگیزه دهید.
کار اصلی شما یافتن انگیزه مناسب است. مشوقهای خاصی مانند شیرینیها یا بازیهای مورد علاقه کودک میتوانند بسیار ارزشمند باشند. اگر میخواهید موفق شوید، به کودکتان پیشنهادی دهید که نمیتواند رد کند (مانند رفتن به جایی خاص). علاوه بر این، هر بار که کودک از توالت استفاده میکند، بازخورد مثبتی مانند تحسین و نوازش به او بدهید. در روزهای موفقیتآمیز، 20 دقیقه بیشتر وقت بگذارید تا بازی خاصی با کودک خود انجام دهید یا او را به زمین بازی مورد علاقهاش ببرید.
صندلی توالت متحرکی را در اتاقی نگه دارید که کودک معمولاً در آن بازی میکند.
این کار باعث میشود به صورت بصری به او یادآوری شود که هر زمان احساس کرد ادرار یا مدفوع دارد به دستشویی برود. برای ادرار کردن، معمولاً وجود این صندلی باعث تغییر رفتار میشود. به یاد داشته باشید که همچنان نباید به او یادآوری کنید که به توالت برود، حتی اگر متوجه شدید برای جلوگیری از ادرار در حال چرخیدن و رقصیدن است.
پوشک، شورت آموزشی یا لباس زیر.
لباس زیر را جایگزین پوشک یا شورت آموزشی کنید. به کودک خود کمک کنید چند لباس زیر با شخصیتهای مورد علاقهاش انتخاب کند. سپس به او یادآوری کنید که آنها دوست ندارند رویشان مدفوع کند. این روش معمولا باعث تصمیم صحیح کودک درباره ادرار و مدفوع کردن میشود. حتی اگر کودک شما لباس زیرش را خیس میکند، باز هم این برنامه را ادامه دهید. اگر فرزند شما مدفوعش را نگه میدارد، برای جلوگیری از یبوست حتما به او اجازه دهید، هر موقع که میخواهد، به پوشک یا شورت آموزشی دسترسی داشته باشد.
به کودک خود یادآوری کنید که اگر در لباس زیرش ادرار یا مدفوع کرد، خودش لباسش را عوض کند و خودش را تمیز کند.
به محض اینکه متوجه شدید شلوار فرزندتان مرطوب شده، به او بگویید خودش را تمیز کند. نقش اصلی شما در این برنامه اجرای این قانون است: «مردم نمیتوانند با شلوارهای نامرتب راه بروند.» اگر لباس کودک شما خیس است، احتمالا خودش میتواند آن را عوض کند. ولی اگر کودک شما مدفوع کرده، احتمالا در تمیز کردن خود به کمک شما نیاز خواهد داشت.
کودک خود را برای دستشویی نرفتن تنبیه یا سرزنش نکنید.
بهآرامی به ادرار و مدفوع کردن او پاسخ دهید و اجازه ندهید خواهر و برادرش او را مسخره کنند. اینگونه فشارها فقط رسیدن به موفقیت را به تعویق میاندازد و ممکن است مشکلات عاطفی ثانویه ایجاد کند. فرزند شما به شما نیاز دارد تا کنار او باشید.
زمان مناسب برای مراجعه به متخصص
- کودک شما حرکات روده خود را کنترل میکند یا دچار یبوست میشود؛
- هنگام ادرار درد یا سوزش دارد؛
- کودک شما از نشستن روی صندلی توالت میترسد؛
- بعد از 1 ماه در این برنامه مقاومت نسبت به توالت رفتن در کودکان بهبود نیافته است؛
- مقاومت بعد از 3 ماه کاملا متوقف نشده است.