اختلال بیان نوشتاری در کودکان چیست و چه دلایلی دارد؟

اختلال یادگیری اختلال رشدی عصبی است که منشاء زیستی دارد؛ یعنی، اساس ناهنجاری‌های موجود در سطح شناختی است و نشانه‌های رفتاری اختلال از آن نشئت گرفته است. یکی از ویژگی‌های اصلی اختلال یادگیری ناتوانی مداوم در یادگیری مهارت‌های کلیدی تحصیلی است که از دوران تحصیلات رسمی شروع می‌شود. یکی از انواع اختلال یادگیری، اختلال بیان نوشتاری یا نارسانویسی است که بر توانایی فرد در شناسایی شکل حروف، نوشتن حروف و کلمات روی کاغذ و درک ارتباط آواها، کلمات گفتاری و کلمات نوشتاری اثر می‌گذارد.

کودکانی که مبتلا به این اختلال هستند، با وجود دستورالعمل‌های شفاف، در تکمیل و انجام تکالیف نگارشی مدرسه و سایر فعالیت‌های نوشتاری با مشکل مواجه‌اند. دستخط این کودکان ممکن است ناخوانا، معکوس و پر از اشتباهات املایی باشد. بعضی دانش‌آموزان مبتلا به نارسانویسی، در پردازش زبان و ارتباط کلمات و ایده‌هایی که بیان می‌کنند، دچار مشکل هستند. این اختلال در کودکان معمولا زمانی آشکار می‌شود که شروع به نوشتن می‌کنند؛ در بزرگسالان نیز ممکن است بعد از سکته یا ضربات شدید ظاهر شود.

دلایل اختلال بیان نوشتاری یا نارسانویسی

اعتقاد بر این است که ریشه اختلال نوشتن در بدکارکردی و مشکلات حرکتی ظریفی مثل حافظه حرکتی، هماهنگی عضلات و حرکت هنگام نوشتن باشد. همچنین احتمالا زبان، مراکز دیداری، ادراکی و حرکتی مغز نیز در ایجاد این اختلال نقش دارند؛ البته که نقش وراثت نیز کم‌رنگ نیست. افرادی که دچار صدمات مغزی یا سکته شده‌اند نیز ممکن است نشانه‌های اختلال نوشتن را نشان دهند. دانش‌آموزانی که اختلال نارسانویسی دارند در تولید محتوا، ایجاد یا ساماندهی ساختار نگارش و برنامه‌ریزی برای نوشتن انشاء مشکل دارند. همچنین، در جنبه‌های مکانیکی و فیزیکی نگارش هم با مشکلات اساسی روبه‌رو هستند.

تشخیص نارسانویسی یا اختلال نوشتاری

ارزیابی جامع روانشناختی و آموزشی ممکن است در تشخیص نارسانویسی کمک کند. از آزمون‌های نوشتاری تشخیصی می‌توان برای تعیین تطابق مهارت نوشتن کودک با سنش استفاده کرد. این آزمون‌ها اطلاعاتی درباره پردازش نوشتاری فرد نیز ارائه می‌دهند. مربیان با مشاهده، تحلیل تکالیف دانش‌آموز، ارزیابی‌های شناختی و ارزیابی زبان می‌توانند برنامه‌های آموزش انفرادی را ایجاد کنند.

دستورالعمل‌هایی برای آموزش به افراد مبتلا به اختلال بیان نوشتاری

ارزیابی‌ها ممکن است اطلاعات مفید و ارزشمندی، به منظور یافتن راهکار‌های مؤثر، در اختیار مربیان قرار دهد. مربیان از روش‌های مختلفی برای تهیه برنامه آموزش فردی دانش‌آموز استفاده می‌کنند. راهبردهای رایج بیشتر بر مهارت‌‌های حرکتی ظریف مثل طرز صحیح مداد گرفتن، هماهنگی حرکات دست و رشد حافظه حرکتی ـ عضلانی متمرکز است. گفتاردرمانی و کاردرمانی به فرد کمک می‌کند ارتباط مهم بین حروف، صداها و کلمات را برقرار کند. برای بعضی کودکان کار با برنامه‌های تشخیص گفتار نیز مفید است.

تصورات اشتباه درباره اختلال بیان نوشتاری کودکان

کودکانی که مبتلا به این اختلال هستند معمولا از نظر سطح هوش با سایر دانش‌آموزان تفاوتی ندارند. ممکن است این کودکان تنبل و بی‌دقت به نظر برسند، اما در واقع، آن‌ها فقط در نوشتن با مشکلاتی روبه‌رو هستند. آن‌ها معمولا نسبت به اختلال خودشان آگاهی دارند و از نوشتن خودداری می‌کنند.

معلمان ناآگاه، دانش‌آموزان و بزرگسالان ممکن است چنین کودکانی را ناتوان و بی‌استعداد بدانند، اما آن‌ها کاملا توانا و باهوش هستند. این دانش‌آموزان می‌توانند، به کمک آموزش‌ها و امکانات ویژه و طراحی شده، در نوشتن پیشرفت کنند. برخی دانش‌آموزان، بیش از توانایی نوشتن روی کاغذ، قادر به درک هستند و عده‌ای دیگر هم به اختلالات زبان دریافتی مبتلا هستند.

راهکارهایی برای اختلال نوشتاری یا نارسانویسی

اگر فکر می‌کنید کودکتان دچار نارسانویسی است و ممکن است اختلال یادگیری داشته باشد، با مشاور مدرسه، مدیر و معلم صحبت کنید تا اطلاعات لازم را به دست آورید. علاوه بر این، برای اطمینان، حتما به مراکز معتبر مراجعه کنید تا کودک سنجش و ارزیابی شود.

فراموش نکنید سوالات و تجربیات خود در زمینه اختلال بیان نوشتاری یا نارسانویسی را می‌توانید از طریق قسمت نظرات زیر همین مطلب یا در اینستاگرام کودکت با ما در میان بگذارید.

بیشتر بخوانید: نشانه اختلالات یادگیری را از دوران مهد کودک جدی بگیرید