کم تحرکی کودکان ؛ دلایل، اثرات منفی و راهکارها

حتما شما هم می‌دانید این روزها، کاهش فعالیت‌های بدنی‌ و کم تحرکی کودکان بسیار شایع است. نبود حرکت و فعالیت فیزیکی در کودکان باعث بروز مشکلات سلامتی بسیاری خواهد شد. برای مثال، چاقی مفرط در بزرگسالی و بیماری‌هایی که به تبع آن ایجاد می‌شود از جمله عوارض کم تحرکی و سکون کودکان خواهد بود. به عنوان والدین، مربی یا معلم، به میزان فعالیت‌های جسمانی کودک توجه داشته باشید و تلاش کنید زندگی سالم و سبک زندگی مناسبی را به او آموزش دهید. به دلیل اهمیت تحرک و ورزش در زندگی کودکان، این مقاله کودکت به بررسی نقش تحرک و ورزش و عوارض کم تحرکی در زندگی کودکان می‌پردازد.

عوارض کم تحرکی و اثرات آن بر کودکان

عوارض منفی ورزش نکردن و کم تحرکی کودکان بسیار زیاد است. علاوه بر چاقی و عوارض حاصل از آن، کودکانی که در طول روز به اندازه کافی فعالیت‌های فیزیکی یا ورزشی ندارند نسبت به کودکان فعال ماهیچه‌ها و استخوان‌های ضعیف‌تری دارند. کودکانی که ورزش نمی‌کنند بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع دوم هستند. همچنین بیشتر دچار خستگی های شدید در طول روز می‌شوند.

فشار خون و کلسترول بالا هم از عوارض احتمالی کم تحرکی کودکان است. بنا به نتایج پژوهشی در این زمینه، کودکان ساکن و بی‌تحرک نسبت به همسالان فعال خود شادابی کمتری دارند و زندگی را با نگاهی ناامیدانه دنبال می‌کنند.

موانع ورزش و تحرک کودکان

دلایل بی‌میلی یا مشارکت نکردن کودکان در فعالیت‌های ورزشی و جسمانی بسیار گسترده است. این موانع را می‌توان به موارد زیر تقسیم‌بندی کرد:

• موانع درون فردی،
• موانع بین فردی،
• موانع محیطی،
• موانع ناشی از فشارهای مدرسه و درس.

براساس پژوهشی در سال ۲۰۱۱، دلایل متنوعی در ورزش نکردن کودکان نقش دارد. برای مثال، از جمله موانع درون فردی می‌توان به ترس از مسخره شدن به دلیل اندام نامتناسب اشاره کرد یا اینکه کودک به سادگی بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی را به فعالیت‌های فیزیکی ترجیح می‌دهد. از موانع بین فردی هم می‌توان به حضور دوستان و اطرافیان بی‌تحرک یا با فعالیت فیزیکی پایین اشاره کرد. در واقع، حضور اطرافیان با فعالیت فیزیکی و ورزش بالا می‌تواند انگیزه کافی را برای ورزش و بازی‌های پرتحرک در کودک ایجاد کند. قوانین سرسخت خانواده برای ورزش کردن و فعالیت فیزیکی هم می‌تواند باعث دلزدگی کودک شود و از موانع بین فردی فعالیت باشد. موانع ناشی از فشارهای مدرسه و درس هم می‌تواند از عواملی باشد که به کودک فرصت و اجازه ورزش کردن نمی‌دهد.

از جمله موانع محیطی که مانع از ورزش و تحرک می‌شود هم می‌توان به نبود امکانات ورزشی، فضای ناکافی و شرایط نامناسب آب و هوایی اشاره کرد. براساس پژوهشی در سال ۲۰۰۳، موانعی مانند نداشتن زمان کافی، بی‌علاقگی به فعالیت فیزیکی و موانع محیطی از علل اصلی چاقی است. برای کاهش چنین موانعی به عنوان والدین، معلم یا مربی، برای کودکان فعالیت‌های ورزشی جذاب و هیجان‌انگیز فراهم کنید، با هم فعالیت فیزیکی مشترکی را به طور مرتب انجام دهید و برای کودک فضایی برای فعالیت‌های فیزیکی و ورزشی ایجاد کنید.

میزان تحرک کودکان در رده های سنی مختلف

بنا به موانع و دلایلی که گفته شد، کم تحرکی کودکان به موضوعی جدی در کشورهای مختلف بدل شده است. براساس پژوهش‌های انجام شده، کودکان نه ساله در طول هفته تقریبا سه ساعت فعالیت بدنی آرام تا شدید دارند و این رقم برای نوجوانان پانزده ساله در طول هفته فقط ۴۹ دقیقه و در آخر هفته‌ها ۳۵ دقیقه است. در واقع، این مسئولیت به عهده مدارس است که برای رفع کم تحرکی کودکان و ایجاد علاقه به ورزش و فعالیت فیزیکی اقداماتی اساسی در نظر بگیرند. برای مثال، مدارس می‌توانند برنامه‌های ورزشی مناسبی را در طول هفته اجرا کنند یا دولت مسیرهایی ویژه‌ای برای دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی کودکان به سمت مدارس تدارک ببیند.

توصیه هایی برای رفع مشکل کم تحرکی کودکان

پیشنهاد می‌شود کودکان و نوجوانان روزانه حداقل یک ساعت فعالیت فیزیکی داشته باشند. کودکان و نوجوانان را تشویق کنید بر فعالیت‌های جسمانی قدرتی، استقامتی و انعطافی کار کنند. کودکان با انجام فعالیت‌ها و ورزش‌های هوازی از جمله یوگا می‌توانند به توانمندی فیزیکی خوبی دست یابند. از جمله فعالیت‌های هوازی می‌توان به ورزش‌هایی مانند بسکتبال، دوچرخه‌سواری، اسکیت یا فوتبال اشاره کرد. کوهنوردی، ژیمناستیک و ورزش‌های کلاسیکی مانند دراز و نشست هم می‌تواند باعث افزایش قدرت بدنی کودکان و نوجوانان شود.

اجازه دهید فرزندتان سراغ فعالیت‌هایی برود که به آن‌ها علاقه‌مند است، در این صورت، میل بیشتری به ورزش کردن خواهد داشت. ساعات بازی‌های ویدئویی و رایانه‌‌ای، استفاده از اینترنت و تماشای تلویزیون را کاهش دهید و سعی کنید سبک زندگی سالم و درستی برای خود داشته باشید، ورزش کنید و زمانی را برای ورزش و فعالیت فیزیکی به همراه کودکان اختصاص دهید تا آن‌ها هم از شما الگوبرداری کنند.